استرداد جهیزیه به معنای پس گرفتن جهیزیه و به اصطلاح دیگر بردن جهیزیه از خانه مرد، از طریق قانونی توسط زن است. زن می تواند از طریق مراجع قضایی و ارائه دادخواست استرداد جهیزیه و سیاهه جهیزیه، تملک خود بر اموال جهیزیه، را ثابت نموده و اقدام به باز پس گیری جهیزیه نماید.

 

استرداد جهیزیه به معنای باز پس گیری آن توسط زوجه می باشد و زن می تواند در هنگام طلاق و حتی قبل از آن، اقدام به پس گرفتن جهیزیه خود نماید. در واقع بر اساس مواد اشاره شده در قانون مدنی ، زن هیچ تکلیفی مبنی بر تهیه اثاث برای زندگی مشترک نداشته و این وظیفه بر عهده مرد می باشد. بر این اساس زن می تواند، هر آنچه تحت عنوان جهیزیه به خانه مرد آورده است را باز پس گیرد.

 

اهمیت موضوع استرداد جهیزیه از آن جهت است که، اموال تحت عنوان جهیزیه، در مالکیت زن می باشد. و زن حق هر گونه دخل و تصرف در این اموال را داراست، همچنین مرد فقط می تواند از این اموال استفاده نموده و نمی تواند هیچ تصرف دیگری که تحت عنوان مالکیت محسوب شود، انجام دهد. از این جهت زن می تواند جهیزیه خود را چه در حین طلاق و چه قبل از آن از مرد پس بگیرد.

 

با توجه به اهمیت موضوع استرداد جهیزیه، در این مقاله به این پرسش که اصلا استرداد جهیزیه چیست به صورت جامع پاسخ داده شده است و عناوینی چون روش های استرداد جهیزیه، استرداد جهیزیه با شهادت شهود، استرداد جهیزیه با مامور، حکم بردن وسایل منزل توسط زن، کسری جهیزیه و  استرداد جهیزیه توسط مرد، بررسی خواهد شد.

استرداد جهیزیه با شهادت شهود

در این قسمت ابتدا به این سوال که استرداد جهیزیه چیست، با استناد به ماده قانون مدنی پاسخ داده می شود. تهیه جهیزیه، وظیفه ای است که تحت عنوان عرف، بر عهده خانواده دختر گذاشته شده و به نحوی نوعی حمایت، در راستای تشکیل کانون خانواده محسوب می شود، اما از نظر قانونی زن هیچ تکلیفی بر تهیه جهیزیه ندارد. استرداد جهیزیه به معنای باز پس گیری جهیزیه و خروج آنها از منزل مرد توسط زوجه می باشد.

 

قانونگذار در ماده 1107 قانون مدنی، صراحتا به این امر اشاره می کند که، تهیه اثاث مورد نیاز در زندگی مشترک، یکی از وظایف مرد بوده و بخشی از نفقه زن محسوب می شود. با توجه به این ماده از قانون مدنی، زن وظیفه ای مبنی بر تهیه این اثاث نداشته و  می تواند در صورت تهیه اثاث منزل، تحت عنوان جهیزیه، از روش های قانونی، اقدام به پس گیری آن نماید. 

 

به طور معمول استرداد جهیزیه، امری است که در جریان دعوای طلاق صورت می گیرد؛ یعنی زمانی که دعوای طلاق در جریان است، زن با تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه، اقدام به پس گرفتن این اموال می نماید. البته این مسئله به معنای عدم امکان پس گرفتن جهیزیه قبل از طلاق نبوده و قانونگذار هیچ ممنوعیتی از بابت استرداد جهیزیه قبل از طلاق، را در قانون لحاظ نکرده است. پس زوجه می تواند با استفاده از طرق قانونی، جهیزیه را پس بگیرد.

حتما بخوانید: قانون استرداد جهیزیه

 

استرداد جهیزیه با شهادت شهود

در این قسمت ابتدا به این سوال که استرداد جهیزیه چیست، با استناد به ماده قانون مدنی پاسخ داده می شود. تهیه جهیزیه، وظیفه ای است که تحت عنوان عرف، بر عهده خانواده دختر گذاشته شده و به نحوی نوعی حمایت، در راستای تشکیل کانون خانواده محسوب می شود، اما از نظر قانونی زن هیچ تکلیفی بر تهیه جهیزیه ندارد. استرداد جهیزیه به معنای باز پس گیری جهیزیه و خروج آنها از منزل مرد توسط زوجه می باشد.

 

قانونگذار در ماده 1107 قانون مدنی، صراحتا به این امر اشاره می کند که، تهیه اثاث مورد نیاز در زندگی مشترک، یکی از وظایف مرد بوده و بخشی از نفقه زن محسوب می شود. با توجه به این ماده از قانون مدنی، زن وظیفه ای مبنی بر تهیه این اثاث نداشته و  می تواند در صورت تهیه اثاث منزل، تحت عنوان جهیزیه، از روش های قانونی، اقدام به پس گیری آن نماید. 

 

به طور معمول استرداد جهیزیه، امری است که در جریان دعوای طلاق صورت می گیرد؛ یعنی زمانی که دعوای طلاق در جریان است، زن با تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه، اقدام به پس گرفتن این اموال می نماید. البته این مسئله به معنای عدم امکان پس گرفتن جهیزیه قبل از طلاق نبوده و قانونگذار هیچ ممنوعیتی از بابت استرداد جهیزیه قبل از طلاق، را در قانون لحاظ نکرده است. پس زوجه می تواند با استفاده از طرق قانونی، جهیزیه را پس بگیرد.

حتما بخوانید: قانون استرداد جهیزیه

 

استرداد جهیزیه با شهادت شهود

در این قسمت ابتدا به این سوال که استرداد جهیزیه چیست، با استناد به ماده قانون مدنی پاسخ داده می شود. تهیه جهیزیه، وظیفه ای است که تحت عنوان عرف، بر عهده خانواده دختر گذاشته شده و به نحوی نوعی حمایت، در راستای تشکیل کانون خانواده محسوب می شود، اما از نظر قانونی زن هیچ تکلیفی بر تهیه جهیزیه ندارد. استرداد جهیزیه به معنای باز پس گیری جهیزیه و خروج آنها از منزل مرد توسط زوجه می باشد.

 

قانونگذار در ماده 1107 قانون مدنی، صراحتا به این امر اشاره می کند که، تهیه اثاث مورد نیاز در زندگی مشترک، یکی از وظایف مرد بوده و بخشی از نفقه زن محسوب می شود. با توجه به این ماده از قانون مدنی، زن وظیفه ای مبنی بر تهیه این اثاث نداشته و  می تواند در صورت تهیه اثاث منزل، تحت عنوان جهیزیه، از روش های قانونی، اقدام به پس گیری آن نماید. 

 

به طور معمول استرداد جهیزیه، امری است که در جریان دعوای طلاق صورت می گیرد؛ یعنی زمانی که دعوای طلاق در جریان است، زن با تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه، اقدام به پس گرفتن این اموال می نماید. البته این مسئله به معنای عدم امکان پس گرفتن جهیزیه قبل از طلاق نبوده و قانونگذار هیچ ممنوعیتی از بابت استرداد جهیزیه قبل از طلاق، را در قانون لحاظ نکرده است. پس زوجه می تواند با استفاده از طرق قانونی، جهیزیه را پس بگیرد.

حتما بخوانید: قانون استرداد جهیزیه

 

استرداد جهیزیه با مامور 

همانطور که در بخش روش ها و مراحل استرداد جهیزیه به آن اشاره شد، پس گرفتن جهیزیه از طریق سیاهه جهیزیه، راحت ترین راه استرداد بوده و در صورت عدم وجود این سیاهه، زوجه از طریق اقرار خود مرد یا شهادت شهود، می تواند جهیزیه را پس بگیرد. اما در بعضی از شرایط حتی پس از صدور حکم قطعی استرداد جهیزیه به زوجه نیز، مرد حاضر به پس دادن جهیزیه نشده و از اجرای حکم خودداری می کند. در این صورت نوبت به استرداد جهیزیه با مامور می رسد.

 

خودداری مرد از اجرای حکم صادر شده توسط دادگاه، امری معمول بوده و در موارد زیادی دیده شده که مرد با جا به جا کردن و یا حتی پنهان کردن اقلام جهیزیه، سعی دارد از بردن جهیزیه توسط زن، جلوگیری نماید. وجود این شرایط این حق را برای زوجه ایجاد کرده تا با استناد به حکم صادره و با استفاده از مامور، اقدام به پس گرفتن جهیزیه نماید.

 

در این حالت زوجه باید با استفاده از قوه ی قهریه و اجبار، اقدام به اجرای حکم قطعی دادگاه یا شورای حل اختلاف نماید. منظور از قوه قهریه در این جا، استرداد جهیزیه با مامور کلانتری می باشد که می تواند با استناد به حکم استرداد و در مواردی که ضرورت دارد و همچنین ممانعت مرد از پس دادن جهیزیه، اقدام به شکستن قفل منزل نموده و جهیزیه را به زوجه تحویل دهد.

بیشتر بخوانید : اعتراض به حکم استرداد جهیزیه

 

حکم بردن وسایل منزل توسط زن

زمانی که زوجین بر سر مالکیت اموال جهیزیه به توافق نمی رسند و مرد مالکیت زن بر جهیزیه را نمی پذیرد؛ پس گرفتن جهیزیه توسط زن باید از طریق قانونی انجام شود. حکم بردن وسایل منزل توسط زن در صورت ممانعت مرد، باید از طریق دادگاه یا مرجع حل اختلاف صادر شود. 

 

در واقع زن باید به صورت قانونی، با ارسال اظهارنامه و تهیه دادخواستی مبنی بر استرداد جهیزیه از طریق دفاتر الکترونیکی خدمات قضایی و با ارائه مدارک مبنی بر مالکیت، استرداد جهیزیه را از دادگاه یا مرجع حل اختلاف درخواست نماید. در این صورت می تواند از طرق قانونی، اقدام به استرداد جهیزیه نماید.

 

در بعضی از موارد دیده می شود که، زن بدون ارائه دادخواست و طرح دعوای برای باز پس گیری جهیزیه، اقدام به بردن جهیزیه خود بدون اطلاع شوهر نموده و مشکلاتی به بار می آورد. برای مثال مرد می تواند علیه زن دعوای سرقت را در دادگاه مطرح نموده و مشکلات جدیدی ایجاد کند. پس بهترین و منطقی ترین راه طرح دعوای استرداد جهیزیه، از طریق مرجع قضایی صالح می باشد. 

 

البته به طور معمول، در رویه دادگاه های کیفری ایران، در روابط زوجین و اموال موجود در منزل مشترک، حکمی مبنی بر سرقت اموال مشترک علیه زن توسط دادگاه صادر نشده، اما پیشنهاد می شود با طرح دعوی و ارائه دادخواست استرداد جهیزیه، زوجه اقدام به پس گرفتن جهیزیه نماید و از ایجاد مشکلات جدید جلوگیری کند.

بیشتر بخوانید: اجرای حکم استرداد جهیزیه

 

کسری جهیزیه

معمولا در کنار دعوای استرداد جهیزیه، ادعای دیگری نیز از جانب زوجه مبنی بر کسری جهیزیه مطرح می گردد. کسری جهیزیه به معنای گم شدن و کم بودن اقلام جهیزیه می باشد. در صورتی که زن اقلام جهیزیه را کم تر از مقدار معین تشخیص دهد، می تواند ادعای کسری جهیزیه را مطرح نماید.

 

در صورت وجود چنین شرایطی، زوجه باید با ارائه مدارک یعنی سیاهه جهیزیه، یا فاکتور ها، و حتی شهادت شهود میزان اقلام جهیزیه را مشخص کرده و کسری جهیزیه را ثابت نماید. زوجه در صورت اثبات وجود کسری در جهیزیه، می تواند پرداخت خسارت آن را توسط مرد از مرجع صالح مطالبه نماید. 

 

اگر زن بتواند با استفاده از مدارک قابل قبول، کسری جهیزیه را اثبات نماید، مرجع قضایی، شوهر را به استرداد مال کسر شده محکوم می نماید. در صورتی که عین مال کسر شده موجود نباشد، مرد موظف به دادن مثل یا قیمت آن مال به زوجه خواهد شد. پس از قطعی شدن رای، زوجه می تواند با مراجعه به اجرای احکام، نسبت به الزام شوهر برای دادن مثل یا قیمت مال کسر شده اقدام نماید. 

بیشتر بخوانید: تخریب جهیزیه توسط زوج

 

استرداد جهیزیه توسط مرد

تا این قسمت از مقاله، استرداد جهیزیه به زن مورد بررسی قرار گرفت و روش ها و مراحل استرداد جهیزیه، استرداد جهیزیه با شهود، استرداد جهیزیه با مامور، حکم بردن وسایل جهیزیه توسط زن و حتی کسری جهیزیه مورد توضیح و بررسی قرار گرفت. سوالی که در این قسمت مطرح می شود این است که آیا پس گرفتن وسایل خریداری شده توسط مرد نیز امکان پذیر است؟ تکلیف وسیله ای که مرد در جهیزیه عوض کرده و یا خودش خریده چه می شود؟ 

 

همانطور که گفته شد، جهیزیه، اموالی را شامل می شود که زوجه برای شروع زندگی مشترک تهیه نموده و تحت مالکیت او نیز می باشد. مرد حق دخل و تصرف در این اموال را نداشته و فقط می تواند از آنها در زندگی مشترک استفاده نماید. اما گاهی شرایطی پیش می آید که در بین اموال جهیزیه، وسایلی است که مرد آنها را خریده و یا اموال مستهلک شده جهیزیه را با مال جدید جایگزین کرده است. در این صورت شرایط استرداد این اموال متفاوت می باشد. 

 

در صورت وجود چنین حالتی، زن تنها می تواند اموال خود را تحت عنوان جهیزیه درخواست نماید، هر آنچه توسط مرد خریداری شده باشد، جزو اموال وی شناخته شده و استرداد آن ها تحت عنوان جهیزیه به زن امکان پذیر نمی باشد. در واقع ابتدا اموال مرد از جهیزیه جدا شده و سپس اموال زن به او بازگردانده می شود.

در ادامه بخوانید: استرداد جهیزیه در طلاق توافقی

 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد استرداد جهیزیه و روش های آن در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون استرداد جهیزیه و روش های آن پاسخ دهند.