خدمات ناباروری سازمان بیمه تامین اجتماعی

اجرت المثل ایام زوجیت، مزد کارهایی است، که انجام آن ها، شرعا بر عهده زنان نبوده، ولیکن آن ها را در طول زندگی مشترک، انجام داده اند. اینکه زن، این امور را به دستور مرد انجام دهد و اینکه این کارها، در عرف، مستحق دریافت مزد باشند، از جمله شرایط تعلق اجرت المثل به زنان می باشد. اجرت المثل زن ناشزه و تعلق در صورت عدم تمکین، بستگی به نوع عدم تمکین وی دارد.

زنان، به محض وقوع عقد نکاح، دارای حقوق مالی مخصوص به خود می شوند؛ یکی از مهمترین حقوق مالی زنان، در طول زندگی مشترک، اجرت المثل بوده که به آن، اجرت المثل ایام زوجیت نیز گفته می شود. معمولا، تعیین میزان اجرت المثل زن، بر عهده کارشناس دادگستری و با توجه به کارهایی می باشد که زن، در طول زندگی زناشویی و مشترک خویش، انجام داده است.

البته، در قانون مدنی، شرایطی برای دریافت این اجرت المثل پیش بینی شده که در عمل، گرفتن آن را اندکی دشوار می کند. عدم نشوز زن، یعنی، تمکین عام و خاص داشتن زن، نسبت به شوهر، از جمله شرایط برخی حقوق مالی، نظیر نفقه به وی می باشد. سوال مهمی که مطرح می شود، این است که آیا به زن ناشزه اجرت المثل تعلق می گیرد ؟

از این رو، در این مقاله، قصد داریم، در خصوص اجرت المثل زن ناشزه و شرایط تعلق در صورت عدم تمکین زن، صحبت کنیم. لذا، ابتدا، به این سوال پاسخ می دهیم که اجرت المثل زن چیست و شرایط تعلق اجرت المثل به زن چه می باشد؛ در ادامه نیز تعلق اجرت المثل به زن ناشزه را توضیح خواهیم داد. چنانچه، پیرامون این موضوع سوالاتی دارید، با ما همراه باشید.

اجرت المثل زن چیست

در پاسخ به این پرسش که اجرت المثل زن ناشزه چگونه است و شرایط تعلق در صورت عدم تمکین زن چه می باشد؟ ابتدا، باید باید به قانون مدنی رجوع کرد و بررسی نمود که اجرت المثل زن چیست. قانون مدنی، در تبصره ماده 336 خود، اجرت المثل زن را تعریف کرده است. تبصره ماده 336، در تعریف اجرت المثل، مقرر می دارد:

"چنانچه زوجه، کارهایی را که شرعا به عهده وی نبوده و عرفا برای آن کار، اجرت‌ المثل باشد، به دستور زوج و با عدم قصد تبرع، انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه، اجرت‌ المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن، حکم می‌ نماید."

بر اساس آنچه در این ماده آمده، در تعریف اجرت المثل باید گفت: اجرت المثل، مزد کارهایی است که زن، در طول زندگی مشترک، در خانه همسر خود و به دستور او انجام داده و در عرف، به این کارها، مزد یا اجرت تعلق می گیرد. با توجه به این ماده، انجام این کارها، نباید شرعا بر عهده زن باشد و زن نیز نباید، قصد تبرع و رایگان انجام دادن آن ها را داشته باشد.

پس از توضیح در خصوص مفهوم اجرت المثل زن، در ادامه، شرایط تعلق اجرت المثل به زن و وضعیت اجرت المثل زن ناشزه را بررسی خواهیم کرد و خواهیم گفت، شرایط تعلق در صورت عدم تمکین زن چگونه می باشد. 

شرایط تعلق اجرت المثل به زن

در قسمت قبل، توضیح دادیم که اجرت المثل چیست و برای پاسخ به این پرسش، به تبصره ماده 336 قانون مدنی، رجوع کردیم. در این قسمت، قصد داریم، درباره شرایط تعلق اجرت المثل به زنان، از منظر قانون مدنی، صحبت کنیم و بگوییم که بر اساس قانون، شرایط تعلق اجرت المثل به زن چه می باشد. شایان ذکر است، این شرایط، اختصاص به زمان حیات زن نداشته و به همین دلیل، حتی امکان دریافت اجرت المثل بعد از فوت مادر نیز وجود دارد. این شرایط عبارتند از: 

زن، این کارها را به دستور مرد انجام داده باشد.

زن، در انجام این کارها، قصد تبرع یا رایگان انجام دادن، نداشته و نگوید که این کارها، وظیفه هر زنی است؛ بلکه با قصد دریافت مزد، این قبیل کارها را انجام داده باشد؛ یعنی اگر قصد تبرع یا نیکی داشته، اجرت المثل به او تعلق نمی گیرد.

زن، کارهایی را انجام داده باشد که به لحاظ شرعی به عهده وی نبوده، مانند آشپزی، نظافت و غیره

نکته شایان ذکر این است که در صورتی که طلاق به درخواست مرد باشد، تا تمام حقوق مالی زن، نظیر اجرت المثل را نداده باشد، نمی تواند در دفترخانه، صیغه طلاق را جاری کند، مگر اینکه زن، رضایت دهد. 

اجرت المثل زن ناشزه

پس از توضیح در این خصوص که اجرت المثل ایام زناشویی چیست و شرایط تعلق آن، کدام است، در این قسمت، قصد داریم، موضوع اجرت المثل زن ناشزه را مورد بررسی قرار دهیم و بگوییم که شرایط تعلق در صورت عدم تمکین زن چه می باشد. برای بررسی این موضوع، لازم است تا بگوییم زن ناشزه کیست و سپس، تعلق اجرت المثل یا عدم آن را در انواع عدم تمکین بررسی کنیم. 

به موجب مقررات قانونی، زن ناشزه به زنی گفته می شود که از شوهر خود، تمکین عام و خاص نمی کند و وظایف زناشویی خود را انجام نمی دهد. به عنوان مثال، در صورتی که زن، از تمکین خاص، یعنی روابط زناشویی با همسرش خودداری کند یا به محلی غیر از محل سکونت همسر برود، مرتکب عدم تمکین شده و عنوان زن ناشزه، به وی تعلق می گیرد. البته اثبات نشوز، نیازمند ثبت دادخواست الزام به تمکین از سمت مرد و اثبات عدم تمکین زن است.

همانگونه که گفتیم، اجرت المثل، مزد کارهایی می باشد که زن، در طول زندگی زناشویی، در منزل مشترک انجام داده است. گاهی زن، صرفا ترک تمکین خاص می کند، بدین نحو که صرفا با همسر خود، رابطه جنسی برقرار نمی نماید، اما، همچنان، در منزل مرد زندگی کرده و فرض بر این است که کارهای منزل را انجام می دهد؛ در این حالت، گرچه او ناشزه می باشد، ولی چون از انجام کارهای منزل، خودداری نمی کند، مستحق دریافت اجرت المثل است. اما، چنانچه، زن، اقدام به ترک منزل کرده باشد و یا در منزل از انجام امور خودداری کند، در صورت اثبات، مستحق دریافت اجرت المثل نیست.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اجرت المثل زن ناشزه در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون اجرت المثل زن ناشزه پاسخ دهند.