رای وحدت رویه دیوان عالی کشور در مورد غرامات ناشی از مبیع مستحق للغیر

در خصوص مهریه زن ناشزه، باید بگوییم، ناشزه به زنی گفته می شود که از تمکین عام و خاص در مقابل شوهر خود، خودداری می کند و از نفقه ای که حق اوست محروم می شود. مطابق ماده 1082 قانون مدنی: "که به مجرد عقد نکاح زن مالک مهریه می شود و هر گونه تصرفی که بخواهد می تواند در آن بکند" نشوز زن موجب عدم تعلق مهریه به زن نمی شود.

 

مرسوم است که به موجب عقد نکاح، مرد متعهد به پرداخت مالی به همسر خود به عنوان مهریه می شود. براساس ماده 1082 قانون مدنی:"به مجرد عقد نکاح زن مالک مهریه می شود و هر گونه تصرفی که بخواهد می تواند در آن بکند" مطابق این قانون به محض اینکه عقد جاری می شود، مهریه در ذمه مرد قرار می گیرد و حتی با فوت زوجه یا زوج نیز از بین نخواهد رفت.

 

در تعریف ناشزه آمده است که اگر زن تکالیفی که قانون برعهده او گذاشته است را انجام ندهد، به وی ناشزه گفته می شود. تمکین نیز به دو صورت عام و خاص می باشد که تمکین عام یعنی پذیرش ریاست مرد و تمکین خاص در خصوص روابط زناشویی می باشد. یکی از مسائلی که در رابطه با زن ناشره به ذهن برسی نحوه پرداخت مهریه این افراد می باشد؛ از این رو آشنایی با قوانین مربوط به نحوه پرداخت مهریه زن ناشزه اهمیت به سزایی دارد.

 

بنابراین، ابتدا مهریه زن چیست را مورد بررسی قرار داده و سپس در ادامه به موضوع زن ناشزه کیست و مهریه زن ناشزه پرداخته شده است. همچنین به سوال آیا به زن ناشزه مهریه تعلق میگیرد نیز پاسخ داده شده و سرانجام در آخر نیز حکم مهریه زن ناشزه چیست ارائه شده است. علاقمندان می توانند در این مقاله با حکم مهریه زن ناشزه آشنا شوند.

مهریه زن چیست

یکی از مهمترین حقوق مالی که به موجب عقد نکاح به زنان تعلق می گیرد، مهریه ای است که در حین عقد، مرد پرداخت آن به زن را می پذیرد. به موجب ماده 1082 قانون مدنی: "به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید." بر اساس این ماده، مالکیت زن بر مهریه از همان لحظه ای که عقد نکاح خوانده شد، به وجود می آید. از جمله آثار مالکیت زن بر مهریه هم آن است که وی می تواند اقدام به مطالبه مهریه و یا بخشیدن مهریه نماید. 

 

سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که مهریه زن چیست؟ در پاسخ به این سوال بهتر است که بگوییم، مهریه زن، مال منقول یا غیر منقولی است که در هنگام جاری شدن عقد نکاح، مرد به عنوان هدیه و یا پیشکش برای نشان دادن علاقه خود به زوجه می دهد. مهریه در ذمه مرد می باشد و هر زمان زوجه مطالبه کند باید به او بدهد. بنابراین این موضوع که اگر زن ناشزه باشد و یا ارتباط نامشروعی داشته باشد و یا زن دچار شرایطی شود که نتواند از شوهر خود تمکین کند، به ساقط شدن مهریه زن منتهی نمی شود.

 

بنابراین مهریه هدیه یا پیشکشی از طرف مرد می باشد که درهنگام عقد نکاح و برای ایجاد علاقه و روابط زناشویی به زوجه می دهد. عواملی مانند عدم تمکین زن و یا بیماری و ارتباط نامشروع از طرف زن باعث عدم تعلق مهریه به زن نمی شود، زیرا مطابق ماده 1082 قانون مدنی به محض جاری شدن عقد، زن مالک مهریه می شود و حکم ناشزه بودن زن، عدم تعلق مهریه به او نمی باشد.

حتما بخوانید: تعلق مهریه به زن در صورت عدم تمکین

زن ناشزه کیست

پس از ارائه توضیحات در خصوص مهریه زن چیست ، باید یادآور شد که یکی از تکالیفی که به موجب عقد نکاح بر عهده زن قرار می گیرد، تمکین از شوهر است. تمکین از شوهر در معنای عام و خاص خود به معنای اطاعت کردن از شوهر می باشد. تمکین عام یعنی اطاعت از شوهر در مسائل کلی زندگی مشترک؛ مثل سکونت در منزلی که شوهر انتخاب کرده و تمکین خاص هم ناظر بر روابط زناشویی زوجین می باشد.

 

سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که زن ناشزه کیست؟ در پاسخ به این سوال بهتر است که بگوییم، اگر زن تکالیف و وظایفی که قانون برعهده او گذاشته است را به درستی انجام ندهد، ناشزه خوانده می شود." یعنی از شوهر خود تمکین نکند، منظور تمکین عام و خاص که تمکین عام یعنی ریاست همسرش در انجام امور زندگی مشترک را نپذیرد و تمکین خاص یعنی روابط زناشویی را انجام ندهد، مرتکب نشوز شده و حکم زن ناشزه مطابق ماده 1108 قانون مدنی: "هر‌گاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظائف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود."

 

بنابراین زن ناشزه کسی است که از شوهر خود تحت هر شرایطی تمکین نمی کند و در این صورت شوهر می تواند دادخواست عدم تمکین زوجه را به دادگاه ارائه دهد و دادگاه طبق مدارک و مستنداتی که زوج ارائه می دهد حکم به ناشزه بودن زن صادر می کند. در این صورت زن از نفقه ای که مطابق ماده 1106 و 1107 قانون مدنی به او تعلق می گیرد محروم می شود. اما مهریه مطابق ماده 1082 در ذمه مرد می باشد و هر زمان زوجه طلب کند باید به او بدهد. در این مقاله در خصوص آیا به زن ناشزه مهریه تعلق میگیرد خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید: آثار نشوز زوجه چیست 

مهریه زن ناشزه

پیش از ارائه توضیحاتی در خصوص زن ناشزه کیست، باید یاد آور شد که مهریه به محض انعقاد عقد نکاح به زن تعلق می گیرد. نشوز نیز صفتی می باشد که اگر زن از همسر خود تمکین نکند، به او داده خواهد شد. در این خصوص نفقه ای که به موجب عقد نکاح به زن تعلق می گیرد به علت آن که زن در زندگی زناشویی از همسر خود تمکین نمی کند از نفقه محروم می شود، اما مهریه طبق ماده 1082 در ذمه شوهر قرار دارد.

 

سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که مهریه زن ناشزه چیست؟ در پاسخ به این سوال، بهتر است که بگوییم بر طبق ماده 1082 قانون مدنی: که بیان می دارد به محض انعقاد عقد نکاح مهریه به مالکیت زن در می آید. ناشزه بودن زن باعث نمی شود که مهریه از ملکیت او خارج شود زیرا نشوز یک صفتی می باشد که زن از اطاعت شوهر خود سرپیچی می کند و حکم ناشزه بودن فقط عدم پرداخت نفقه از سمت شوهر می باشد. 

 

 بنابراین طبق مطالب گفته شده مرد مکلف به پرداخت مهریه به همسر خود می باشد. لذا عدم تمکین از سوی زن و ناشزه شدن او، سبب نمی شود که وی حق مهریه خود را از دست بدهد. لذا همانطور که در ماده 1082 قانون مدنی راجب مهریه بیان شده است زن ناشزه همچنان حق مهریه دارد و نشوز تنها یک صفت است که به زن تعلق گرفته، حال شرط تعلق نفقه، تمکین از سوی زن است و زن ناشزه به علت عدم تمکین دارای صفت نشوز شده و حق نفقه خود را از دست می دهد. 

بیشتر بخوانید: اقامتگاه زن ناشزه 

 

آیا به زن ناشزه مهریه تعلق میگیرد

همانطور که بابت موضوع، آیا به زن ناشزه مهریه تعلق میگیرد می بایست گفت که مهریه مال منقول و غیر منقولی می باشد که بر اثر عقد نکاح بین زوجین به زن تعلق می گیرد. همانطور که بیان شد در طول زندگی مشترک بین زوجین ممکن است زن به علت عواملی از جمله خصوصیات اخلاقی و عدم پرداخت نفقه از سوی زوج و یا غیره ... از شوهر خود تمکین نکند. در این صورت مرد می تواند با ارائه مدارکی دال بر عدم تمکین زوجه به دادگاه از پرداخت نفقه ای که برعهده او می باشد امتناع نماید.

 

در پاسخ به این سوال که آیا به زن ناشزه مهریه تعلق میگیرد؟ یا حکم مهریه زن ناشزه چیست؟ باید بگوییم بله تعلق می گیرد، زن ناشزه به علت این که از شوهر خود تمکین نکرده و ارتباط زناشویی برقرار نمی کند، فاقد نفقه می باشد، ولی مهریه اش را می تواند دریافت کند. در این راستا مرد می تواند جهت ملزم کردن زن به تمکین با ارائه دادخواست عدم تمکین در دادگاه، از دادن نفقه به زن خودداری نماید. اما این حکم صادر شده از طرف دادگاه باعث نمی شود که مرد از مهریه استنکاف ورزد.

 

بنابراین همانطور که بیان شد مهریه مالی می باشد که زوجین برای جاری شدن عقد نکاح و تداوم زندگی زناشویی با هم توافق می کنند که به محض مطالبه زن، مرد باید آن را بپردازد. اما نفقه مقدار هزینه های زندگی و معاش زوجه می باشد که مرد فقط در صورت اطاعت زن از او باید بپردازد. موضوع نفقه با مهریه متفاوت بوده و مهریه دینی می باشد که برگردن مرد خواهد بود، اما نفقه براثر تمکین به زن تعلق می گیرد.

در ادامه بخوانید: مهریه زن خیانتکار

 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مهریه زن ناشزه در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مهریه زن ناشزه پاسخ دهند.