منظور از دادگاه های کیفری، دادگاه هایی است که به دعاوی کیفری و جرایم مشخص شده در قانون، رسیدگی می کنند. دادگاه کیفری یک، دادگاه کیفری دو، دادگاه انقلاب، دادگاه اطفال و نوجوانان و دادگاه نظامی، از انواع دادگاه کیفری و جزایی بوده که هر یک، دارای صلاحیت اختصاصی تعیین شده در قانون، می باشند.

 

 از نظر آیین دادرسی و صلاحیت رسیدگی، دادگاه ها در یک تقسیم بندی کلی، به دادگاه های حقوقی، کیفری(جزایی) و خانواده تقسیم می شوند. دادگاه های حقوقی، به دادگاه هایی گفته می شود که به دادخواست های اشخاص، در رابطه با تعهدات قراردادی و غیر قرادادی که جنبه مجرمانه نداشته، رسیدگی می کنند. دادگاه های خانواده، نیز به محاکمی گفته می شود که مسئولیت رسیدگی به دعاوی خانواده، همچون طلاق، مهریه و نفقه را بر عهده دارند.

منظور از دادگاه های کیفری، دادگاه هایی است که به جرایم مشخص شده در قانون، رسیدگی می کنند. دادگاه کیفری یک، دادگاه کیفری دو، دادگاه انقلاب، دادگاه اطفال و نوجوانان و دادگاه نظامی، از انواع دادگاه کیفری و جزایی بوده که هر یک، دارای صلاحیت اختصاصی تعیین شده در قانون، می باشند. نکته ای که لازم است به آن توجه شود، آن است که صلاحیت این دادگاه ها نسبت به یکدیگر، صلاحیت ذاتی، بوده؛ بنابراین، هیچ یک از این دادگاه ها نمی توانند، به جرایمی که در صلاحیت دادگاه دیگری می باشد، رسیدگی نمایند. 

با توجه به توضیحات فوق، در این مقاله، ابتدا، به این سوال پاسخ می دهیم که دادگاه جزایی چیست؟ سپس، تفاوت دادگاه کیفری و جزایی​ را توضیح داده و انواع دادگاه کیفری را معرفی کرده و در بخش های بعد، به بررسی دادگاه کیفری یک ، دادگاه کیفری دو ، تفاوت دادگاه های کیفری یک و دو، دادگاه انقلاب ، دادگاه اطفال و نوجوانان و دادگاه نظامی و صلاحیت اختصاصی هر یک از این دادگاه ها می پردازیم.

انواع دادگاه کیفری

پیش از آنکه در مورد انواع دادگاه جزایی و تفاوت دادگاه های کیفری یک و دو، توضیح داده و به این سوال پاسخ دهیم که چند نوع دادگاه کیفری داریم؟ لازم است تا کمی در مورد انواع دادگاه صحبت نماییم و به این سوال، پاسخ دهیم که دادگاه جزایی چیست. دادگاه ها در یک تقسیم بندی کلی، به دادگاه های حقوقی، کیفری(جزایی) و خانواده تقسیم می شوند. دادگاه های حقوقی، به دادگاه هایی گفته می شود که به دادخواست های اشخاص، در رابطه با تعهدات قراردادی و غیر قرادادی که جنبه مجرمانه نداشته، رسیدگی می کنند. دادگاه های خانواده، نیز به محاکمی گفته می شود که مسئولیت رسیدگی به دعاوی خانواده، همچون طلاق، مهریه و نفقه را بر عهده دارند.

حتما بخوانید: دادگاه کیفری و صلاحیت آن

انواع دادگاه کیفری

پیش از آنکه در مورد انواع دادگاه جزایی و تفاوت دادگاه های کیفری یک و دو، توضیح داده و به این سوال پاسخ دهیم که چند نوع دادگاه کیفری داریم؟ لازم است تا کمی در مورد انواع دادگاه صحبت نماییم و به این سوال، پاسخ دهیم که دادگاه جزایی چیست. دادگاه ها در یک تقسیم بندی کلی، به دادگاه های حقوقی، کیفری(جزایی) و خانواده تقسیم می شوند. دادگاه های حقوقی، به دادگاه هایی گفته می شود که به دادخواست های اشخاص، در رابطه با تعهدات قراردادی و غیر قرادادی که جنبه مجرمانه نداشته، رسیدگی می کنند. دادگاه های خانواده، نیز به محاکمی گفته می شود که مسئولیت رسیدگی به دعاوی خانواده، همچون طلاق، مهریه و نفقه را بر عهده دارند.

حتما بخوانید: دادگاه کیفری و صلاحیت آن

انواع دادگاه کیفری

پیش از آنکه در مورد انواع دادگاه جزایی و تفاوت دادگاه های کیفری یک و دو، توضیح داده و به این سوال پاسخ دهیم که چند نوع دادگاه کیفری داریم؟ لازم است تا کمی در مورد انواع دادگاه صحبت نماییم و به این سوال، پاسخ دهیم که دادگاه جزایی چیست. دادگاه ها در یک تقسیم بندی کلی، به دادگاه های حقوقی، کیفری(جزایی) و خانواده تقسیم می شوند. دادگاه های حقوقی، به دادگاه هایی گفته می شود که به دادخواست های اشخاص، در رابطه با تعهدات قراردادی و غیر قرادادی که جنبه مجرمانه نداشته، رسیدگی می کنند. دادگاه های خانواده، نیز به محاکمی گفته می شود که مسئولیت رسیدگی به دعاوی خانواده، همچون طلاق، مهریه و نفقه را بر عهده دارند.

حتما بخوانید: دادگاه کیفری و صلاحیت آن

 

دادگاه انقلاب

در پاسخ به این سوال که چند نوع دادگاه کیفری داریم، لازم است تا به توضیح یکی دیگر از مهم ترین انواع دادگاه کیفری، یعنی دادگاه انقلاب بپردازیم. دادگاه انقلاب، یکی از انواع دادگاه های کیفری موجود در نظام قضایی ایران محسوب می شود که همان طور که از عنوان آن بر می آید ، در دوران انقلاب و برای رسیدگی به جرایمی که در ارتباط با آن رخ می داد ، تشکیل شد .

البته، در حال حاضر، صلاحیت های دادگاه نقلاب، به عنوان یکی از انواع دادگاه جزایی، در نظام قضایی کشور ما گسترش پیدا کرده و این دادگاه به طیف گسترده ای از جرایم که عمدتا مرتبط با امنیت نظام می باشد، رسیدگی می نماید. به موجب ماده 303 قانون آیین دارسی کیفری، صلاحیت های دادگاه انقلاب عبارتند از :

جرائمی که علیه امنیت داخلی و خارجی، ارتکاب یافته؛ همچنین، محاربه و افساد فی الارض، بغی، تبانی و اجتماع علیه جمهوری اسلامی ایران یا اقدام مسلحانه یا احراق، تخریب و اتلاف اموال به منظور مقابله با نظام جمهوری اسلامی ایران؛

توهین کردن به مقام بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران و مقام رهبری؛

کلیه جرائمی که مرتبط با مواد مخدر، روانگردان و پیش سازهای آن بوده؛ همچنین، قاچاق اسلحه، مهمات و اقلام و مواد تحت کنترل

سایر جرایمی که مطابق قوانین خاص، رسیدگی به آنها، در صلاحیت این دادگاه می باشد.

بیشتر بخوانید: دادگاه انقلاب و صلاحیت آن

 

دادگاه اطفال و نوجوانان

در میان انواع دادگاه کیفری و جزایی، دادگاه کیفری اطفال و نوجوانان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می باشد. اهمیت این دادگاه، از این نظر بوده، که اولا، صرفا به جرایم افراد کمتر از 18 سال، رسیدگی کرده؛ و ثانیا، رسیدگی در این دادگاه، دارای تشریفات و آیین دادرسی کاملا متمایز از سایر انواع داگاه کیفری می باشد.

نکته مهمی که در رابطه با دادگاه اطفال و نوجوانان وجود دارد، آن است که اگر طفل یا فرد کمتر از 18 سال، مرتکب جرم شده ولی پیش از رسیدگی، سن وی از 18 سال، بیشتر شود، رسیدگی به جرم ارتکابی وی، در دیگر دادگاه های کیفری، مطابق صلاحیت های دادگاه ها، انجام می گیرد؛ لیکن، اگر طفل یا فرد کمتر از 18 سال، مرتکب جرمی شده و رسیدگی به جرم ارتکابی وی، در دادگاه اطفال و نوجوانان، آغاز شود و در حین رسیدگی، سن وی از 18 سال ، بیشتر گردد، رسیدگی در همان دادگاه اطفال و نوجوانان، ادامه خواهد یافت.

بیشتر بخوانید: دادگاه اطفال و آیین دادرسی آن

 

دادگاه نظامی

در بخش های قبل، انواع دادگاه کیفری را توضیح داده و به این سوال پاسخ دادیم که چند نوع دادگاه کیفری داریم؟ در این بخش، قصد داریم که به توضیح یکی دیگر از این انواع دادگاه کیفری، یعنی دادگاه نظامی بپردازیم که در ماده 1 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح، به صلاحیت های آن، تصریح شده است.

در ادامه بخوانید: آرای قابل اعتراض در دادگاه کیفری

 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد انواع دادگاه کیفری​ به کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا مراجعه کنید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون انواع دادگاه کیفری​ پاسخ دهند .