دادستان کیست و وظایف او

در این مقاله به بررسی اینکه دادستان کیست ، وظایف قضایی و اداری او و تقسیم بندی دادستان ها می پردازیم . 

دادسرا بخشی از دادگستری است که وظیفه رسیدگی به یک سری امور جزایی و بعضا غیر جزایی را دارد . وظایف دادسرا در قانون مشخص شده است . از جمله مهمترین این وظایف تعقیب و رسیدگی به جرم است . دادسراها معمولا درکنار دادگاه ها تشکیل می شوند . در دادسراها مانند دادگاه برای انجام وظایف افرادی مشغول به کار هستند که دارای سلسله مراتب اند . این مقامات مانند مقامات قضایی در دادگاه به ترتیب درجه دارای وظایف و اختیاراتی هستند که باید آنها را انجام دهند . یکی از افرادی که در دادسر فعالیت می کند دادستان است . از این رو در این مقاله به بررسی اینکه دادستان کیست ، وظایف قضایی دادستان ، وظایف اداری دادستان و تقسیم بندی دادستان ها می پردازیم .

دادستان کیست ؟

دادستان که به او مدعی العموم هم گفته می شود ، کسی است که پس از طی مراحل دادستان شدن، رئیس دادسرا می شود و در رأس آن قرار می گیرد. دادستان نماینده جامعه است و در مواقعی که منافع و حقوق مردم و مصلحت جامعه اقتضا می کند ، اقدامات لازم را برای حمایت از این حقوق و منافع انجام می دهد .

هم چنین دادستان مسئول افراد و مجموعه ای است که تحت نظر او فعالیت می کنند ، بر همین مبنا بسیاری از وظایف دادسرا ها بر عهده دادستان است . وظایف دادستان به دو دسته وظایف قضایی و وظایف اداری تقسیم می شود که در ادامه مقاله به توضیح آن می پردازیم .

وظایف قضایی دادستان

مهمترین وظایف دادستان ، وظایف قضایی اوست که به چند دسته تقسیم می شود ، از جمله :

وظیفه دادستان در جرایم با جنبه عمومی : دادستان این صلاحیت را دارد که در جرایم با جنبه عمومی ، مثل جرم رابطه نامشروع یا جرم بی حجابی و ... که برای رسیدگی به آنها نیازی نیست حتما شاکی خصوصی وجود داشته  ، رسیدگی را آغاز کند . یعنی همین که جرایم با جنبه عمومی مثل بد حجابی رخ بدهد از طریق دادستان قابلیت پیگیری و تعقیب دارد زیرا همانطور که گفتیم دادستان نماینده جامعه و مردم است و در صورتی که عملی وجدان جامعه را جریحه دار کند ، او به نمایندگی از همه به جرم رسیدگی خواهد کرد . پس اولین وظیفه قضایی دادستان تعقیب و رسیدگی به جرایم با جنبه عمومی است . 
وظیفه دادستان در جرایم قابل گذشت : دومین وظیفه قضایی دادستان مرتبط با جرایم قابل گذشت است که فقط با شکایت شاکی خصوصی می توانند در دادگاه مطرح شوند و دادستان وظیفه دارد بعد از شکایت شاکی به موضوع رسیدگی کند . 
وظیفه دادستان در صدور کیفرخواست : سومین وظیفه دادستان که یکی از مهمترین وظایف او نیز هست ، صدور کیفرخواست است . بعد از اینکه مراحل تعقیب جرم و تفهیم اتهام و اینکه مجرم کیست مشخص شد ، دادستان اقدام به صدور کیفر خواست می کند و در آن جرم واقع شده و انتساب آن را به مرتکب مشخص می کند و به دادگاه می فرستد تا رسیدگی دادگاه به جرم مستند باشد . 
تعیین تکلیف اشیا مورد استفاده در جرم : وظیفه دادستان این است که تکلیف اسباب وسایلی که با آنها جرم صورت گرفته است را معین کند . 
حضور در دادگاه برای محاکمه : وظیفه دیگر دادستان این است که در جلسه  دادگاهی که برای رسیدگی به جرم آغاز می شود حضور پیدا کند . بدون حضور دادستان جلسه رسمیت ندارد . اگر دادستان نمی توانست در جلسه حضور پیدا کند ، معاون یا یکی از دادیاران را به نمایندگی از خود به دادگاه خواهد فرستاد .

اجرای احکام کیفری : بعد از اینکه حکمی در دادگاه صادر شد برای اجرا به دادسرا بر می گردد تا اجرا شود . بنابراین وظیفه اجرای احکام کیفری بر عهده دادستان و در دادسرا است . 

وظایف اداری دادستان

وظایف اداری دادستان از قرار زیر است : 

نظارت بر اعمال ضابطان : دادستان رییس دادسرا است و باید به اینکه افرادی که در مجموعه او فعالیت می کنند ، کار خود را به درستی انجام می دهند نظارت کند . ضابطانی که در دادسرا فعالیت می کنند توسط دادستان آموزش داده می شوند . بنابراین اصلی ترین وظیفه اداری دادستان نظارت بر اعمال معاون ، دادیار و بازپرس است .
امور حسبی : وظیفه دوم دادستان حفظ حقوق افراد صغیر ، مجنون و غایب مفقود الاثر است . در مورد این افراد واحدی به نام واحد امور سرپرستی محجوران در دادسرا ها وجود دارد . این واحد زیر نظر دادستان اداره می شود و در هر مورد به خصوص به انجام فعالیت های لازم می پردازد .

تقسیم بندی مراتب دادستان ها

دادستان ها به چند دسته تقسیم می شوند : دادستان کل ، دادستان شهرستان مرکز استان ، دادستان شهرستان 
هر کدام از این دادستان ها بر اعمال دادستان های زیر مجموعه خود نظارت می کنند . دادستان شهرستان مرکز استان بر اعمال دادستان استان و دادستان کل بر وظایف دادستان شهرستان مرکز استان نظارت می کند .
هم چنین دادستان کل وظیفه نظارت بر دادسرای عمومی ، دادسرای انقلاب و دادسرای نظامی را دارد . 

برای مطالعه بیشتر در خصوص مقامات قضایی در دادسرا در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوی  عضو شوید .