ارتشا به عمل گرفتن وجه یا هر نوع مال دیگر از سوی کارمند دولت گفته شده که به منظور انجام وظایف خود او یا وظایف کارمند دیگر در یک سازمان دولتی تحقق می یابد. مجازات جرم ارتشا به موجب ماده 3 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء اختلاس و کلاهبرداری مشخص شده و نحوه شکایت از ارتشا به این صورت بوده که شاکی باید شکایت خود را از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت کرده تا در دادسرا مورد رسیدگی قرار بگیرد.
برای مشاوره ارتشا و مجازات آن
برای مشاوره ارتشا و مجازات آن
جرایم نام برده شده در قانون مجازات اسلامی را از یک منظر می توان به دو گروه تقسیم نمود: گروه اول، جرایمی بوده که توسط عموم افراد جامعه قابلیت تحقق داشته و وابسته به شغل خاصی نمی باشد. سرقت از زمره این جرایم می باشد. اما گروه دوم، جرایمی بوده که توسط شغل و مشاغل خاصی، قابل تحقق می باشد، همچون اختلاس و ارتشا که تنها توسط کارمندان دولت قابل ارتکاب می باشند.
ارتشاء در لغت به معنای رشوه گرفتن و رشوه خواری است . قانونگذار برای پیشگیری از وقوع این جرم و برای برقراری و حفظ نظم و امنیت در جامعه ارتشاء را جرم دانسته است و به موجب قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء ، اختلاس و کلاهبرداری، برای آن مجازات های سنگینی را از جمله حبس و انفصال از خدمت تعیین کرده است .
به همین دلیل، در این مقاله به بررسی جرم ارتشا می پردازیم. با این توضیح که ابتدا به این سوال پاسخ داده که جرم ارتشا چیست ؟ سپس، مجازات جرم ارتشا، نحوه شکایت و نحوه رسیدگی به جرم ارتشا را توضیح خواهیم داد.
همه ما تا به حال، اصطلاح زیرمیزی دادن در ادارات دولتی را شنیده ایم. تعرف قانونی ارتشا نیز از این تعریف عرفی به دور نمی باشد. اما از آنجا که در کنار مفهوم ارتشا و رشوه گیرنده، همواره مفاهیم دیگری نظیر رشوه، رشا، راشی یا رشوه دهنده نیز مطرح می گردد، لازم است تا پیش از تعریف جرم ارتشا، کمی در مورد مفاهیم مرتبط با رشوه توضیح دهیم.
رشوه در حقوق کیفری، به معنی مالی است که توسط یک فرد به یکی از کارمندان دولت داده شده تا امری را که مربوط به سازمان دولتی مورد تبعیت او بوده ، انجام داده یا از انجام آن امتناع نماید. بنابراین در جرم رشوه، اولا، رشوه گیرنده کارمند دولت است. پس کارمندان بخش خصوصی مشمول این جرم نمی شوند. ثانیا، کار انجام شده باید از وظایف آن کارمند رشوه گیرنده یا یک کارمند دیگر باشد.
در عمل مجرمانه رشوه دادن، به کسی که رشوه می دهد، راشی یا رشوه دهنده گفته شده و به این عمل مجرمانه رشوه دادن، رشا گفته می شود.
در مقابل در رشوه، ارتشا به عمل گرفتن وجه یا هر نوع مال دیگر از سوی کارمند دولت گفته شده که به منظور انجام وظایف خود او یا وظایف کارمند دیگر در یک سازمان دولتی تحقق می یابد. بنابراین رشا و ارتشا در واقع دو روی سکه در تحقق رشوه می باشند.
پس از اینکه به تعریف جرم ارتشا پرداخته و مفهوم این جرم و تفاوت آن را با رشا توضیح دادیم، در این بخش در مورد مجازات جرم ارتشا صحبت خواهیم نمود. مجازات جرم ارتشا به موجب ماده 3 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری مشخص شده است که به شرح زیر می باشد:
۱اگر قیمت مال یا وجه اخذ شده بیش از بیست هزار ریال نباشد، کارمند مربوطه به انفصال موقت از شش ماه تا سه سال محکوم می گردد. اما اگر کارمندی که مرتکب جرم ارتشا شده، در مرتبه مدیر کل یا هم درجه مدیر کل یا بالاتر باشد، مجازات وی انفصال دائم از مشاغل دولتی خواهد بود.
۲چنانچه قیمت مال یا وجه اخذ شده، بیش از بیست هزار ریال تا دویست هزار ریال باشد، مجازات جرم ارتشا برای کارمند دولتی، از یک سال تا سه سال حبس و جزای نقدی معادل قیمت مال یا وجه اخذ شده و انفصال موقت از شش ماه تا سه سال می باشد. در این بخش نیز اگر مرتکب در مرتبه مدیر کل یا هم درجه مدیر کل یا بالاتر باشد،مجازات وی انفصال دائم از مشاغل دولتی می باشد.
۳اگر قیمت مال یا وجه گرفته شده توسط کارمند دولت، بیش از دویست هزار ریال تا یک میلیون ریال باشد، مجازات جرم ارتشا برای کارمند دولتی، دو تا پنج سال حبس به علاوه جزای نقدی معادل قیمت مال یا وجه گرفته شده و انفصال دائم از خدمات دولتی و تا 74 ضربه شلاق می باشد. در صورتی که کارمندی که مرتاکب جرم ارتشا شده است، در درجه پایین تر از مدیر کل باشد، مجازات وی انفصال موقت از شش ماه تا سه سال می باشد.
۴چنانچه قیمت مال یا وجه اخذ شده، بیش از یک میلیون ریال باشد، مجازات جرم ارتشا برای کارمند دولتی، پنج تا ده سال حبس به علاوه جزای نقدی معادل قیمت مال یا وجه گرفته شده و انفصال دائم از خدمات دولتی و تا 74 ضربه شلاق می باشد. در این مورد نیز اگر مرتکب در مرتبه پایین تر از مدیر کل باشد، مجازات وی انفصال موقت از شش ماه تا سه سال می باشد.
در کنار کلیه مجازات های تعیین شده برای ارتشا، مالی که در نتیجه ارتکاب ارتشا توسط کارمند دولت تحصیل گردیده، به عنوان مجازات تعزیری رشوه دهنده یا همان راشی، به نفع دولت ضبط می گردد.
ممکن است پس از اینکه راشی اقدام به پرداخت رشوه نمود ، از این عمل مجرمانه خود پشیمان شده و بخواهد با شکایت از ارتشا وقوع این جرم را به مقامات صلاحیت دار گزارش دهد. خصوصا آنکه در ادامه توضیح خواهیم داد که در صورت شکایت رشوه دهنده، مجازات رشوه دادن در مورد وی اجرا نخواهد شد. به همین دلیلی در این قسمت از مقاله به توضیح نحوه شکایت از ارتشا می پردازیم:
۱اولین قدم در شکایت از ارتشا آن است که شاکی باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه نموده و شکواییه تنظیم شده خود را از طریق دفتر خدمات قضایی برای دادسرای صلاحیت دار ارسال نماید. دفتر خدمات پس از ثبت شکایت و اطمینان از رعایت مقررات قانونی، شکواییه ارتشا را برای دادسرای صلاحیت دار ارسال می کند.
۲با وصول شکایت از ارتشا به دادسرا، معاونت ارجاع دادسرا شکایت را به یکی از شعب دادسرا ارسال می نماید. در این زمان اس ام اس پرونده شما به شعبه ارجاع گردید، برای شاکی جرم ارتشا ارسال گردیده که لازم است وی با در دست داشتن مدارک اثبات کننده مانند فیش واریز وجه به شعبه دادسرا مراجعه نماید.
۳دادسرا موارد تحقیق را به شاکی اعلام نموده و شاکی موظف است تا نسبت به اجرای آن موارد، مطابق دستور مقام قضایی اقدام نماید. به عنوان مثال، چنانچه دلیل اثبات کننده جرم ارتشا شهادت شهود باشد، لازم است که شاکی طبق دستور دادسرا شهود خود را در زمان تعیین شده حاضر نموده تا اقدام به ادای شهادت نمایند.
مطابق تبصره ماده 592 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، چنانچه راشی یا همان رشوه دهنده ، برای پرداخت رشوه شکایت نماید، مجازات حبس شش ماه تا سه سال در مورد وی اجرا نشده و مال پرداخت شده نیز به وی مسترد می گردد.
پس از توضیح مفهوم جرم ارتشا و مجازات قانونی آن، در این قسمت به این مساله می پردازیم که در صورت طرح شکایت ارتشا پرونده به چه صورت مورد رسیدگی قرار گرفته تا به صدور رای منتهی شود. نحوه رسیدگی به جرم ارتشا به شرح زیر می باشد:
۱پس از ثبت شکایت ارتشا در دفتر خدمات قضایی، دفتر مربوطه شکایت ارتشا را برای دادسرای محل وقوع جرم ارسال می کند. با وصول شکایت به دادسرا، معاونت ارجاع دادسرا آن شکایت را به یکی از شعب دادسرا ارسال می نماید.
۲شعبه دادسرا پس از وصول پرونده، در صورت احراز رعایت شرایط قانونی اولیه، برای شکایت تشکیل پرونده کرده و پیامک پرونده شما به شعبه دادسرا ارجاع شد را برای شاکی ارسال نموده وبه موجب ابلاغیه الکترونیکی سامانه ثنا که برای وی ارسال می کند، به وی اخطار می دهد که ظرف مهلت تعیین شده برای ادای توضیحات تکمیلی و ارائه اصل مدارک و مستندات خود در شعبه حاضر شود.
۳پس از حضور شاکی در شعبه دادسرا، توضیحات لازم از وی اخذ گردیده و موارد تحقیقات به اطلاع وی می رسد. در این حالت، شاکی ملزم بوده تا از طریق مراجع قانونی همچون کلانتری، موارد تحقیقات را انجام داده و روند آن را پیگیری نماید.
۴در پایان مرحله تحقیقات مقدماتی در دادسرا چنانچه نظر دادسرا بر عدم وقوع جرم ارتشا باشد، قرار منع تعقیب صادر نموده و چنانچه نظر دادسرا بر وقوع جرم باشد، با صدور قرار جلب به دادرسی، پرونده را برای دادگاه کیفری ارسال می کند.
۵دادگاه کیفری با ارسال ابلاغیه وقت دادرسی برای شاکی و متهم جرم ارتشا و با تشکیل جلسه دادرسی به اتهام ارتشا رسیدگی نموده و چنانچه نظر بر وقوع جرم ارتشا داشته باشد، رای بر محکومیت متهم ارتشا صادر می نماید. این رای ظرف 20 روز قابل تجدید نظر خواهی در دادگاه تجدید نظر استان می باشد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص ارتشا و مجازات آن در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون ارتشا و مجازات آن پاسخ دهند .
برای مشاوره ارتشا و مجازات آن
برای مشاوره ارتشا و مجازات آن
ارتباط با ما
درصورتی که برای مشاوره در تمامی زمینه های ذکر شده در سایت، به دانش چندین ساله ما در این زمینه نیاز داشتید می توانید با شماره تلفن 9099075303 ( تماس با تلفن ثابت از سراسر کشور و به ازای هر دقیقه 290000 ریال ) در ارتباط باشید.
سایت مشاوره دینا یک مرکز خصوصی و غیرانتفاعی است و به هیچ ارگان دولتی و خصوصی دیگر اعم از قوه قضاییه ، کانون وکلا ، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و .... هیچگونه وابستگی ندارد.
جهت ارئه انتقادات، پیشنهادات و شکایات با شماره تلفن 54787900-021 تماس حاصل فرمایید.
تمامی حقوق این سایت متعلق به دینا می باشد ©
