شورای نگهبان چیست

قوانینی که در قانون اساسی مطرح شده به عنوان قوانینی اصلی کشور می باشد که سایر قوانین باید بر مبنای آن طراحی شود . فلذا وجود یه نهاد و یا شورایی لازم است تا بر تصویب قوانین عادی در راستای قوانینی اساسی و همچنین شرع مقدس اسلام نظارت کند . در کشور ما شورای نگهبان وظیفه نظارت بر تصویب قوانین را بر عهده دارد .

تضمین برتری قانون اساسی بر قوانین عادی مصوب پارلمان ، سبب شده است تا در بسیاری از کشورها ، شورا یا کمیته ای تشکیل شود که به پاسداری تقنینی از قانون اساسی پرداخته و از تصویب و اجرای قوانینی بر خلاف قانون اساسی جلوگیری نماید .

در کشور ما ، با توجه به اولویت موازین شرعی و قانون اساسی بر قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی ، این وظیفه به عهده " شورای نگهبان " قرار گرفته است تا مصوبات مجلس را مورد رسیدگی قرار دهد تا در صورت مغایرت با شرع یا قانون اساسی ، از تصویب آنها جلوگیری کند .

به همین مناسبت ، در این مقاله قصد داریم به بررسی اینکه شورای نگهبان چیست پرداخته و ساختار شورای نگهبان و وظایف این نهاد را مطرح نماییم .

تعریف شورای نگهبان در قانون اساسی چیست

به موجب اصل چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، کلیه قوانین و مقررات کشور باید بر اساس موازین اسلامی باشد . علاوه بر این ، سلسله مراتب قوانین کشور ( قانون اساسی ، قانون عادی و مقررات دولتی ) ایجاب می کند که قوانین عادی مصوب مجلس شورای اسلامی ، مغایرتی با قانون اساسی نداشته باشند .

به همین دلیل ، در قانون اساسی ایران شورایی تحت عنوان " شورای نگهبان قانون اساسی " پیش بینی شده است تا با بررسی لوایح و قوانینی که توسط مجلس شورای اسلامی تصویب می شود ، از هم راستا بودن این قوانین عادی با قانون اساسی اطمینان حاصل شود . همچنین این شورا موظف به نظارت بر حسن انجام قوانین مهم تصویب شده از جمله ( برگزاری صحت انتخابات ) می باشد . 

ساختار شورای نگهبان به چه صورت است

به موجب اصل نود و یکم قانون اساسی ساختار شورای نگهبان پیش بینی شده است . " به منظور پاسداری از احکام اسلام و قانون اساسی از نظر عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی با آنها ، شورایی به نام شورای نگهبان با ترکیب زیر تشکیل می‌شود :

- شش نفر از فقهای عادل و آگاه به مقتضیات زمان و مسایل روز . انتخاب این عده با مقام رهبری است .

- شش نفر حقوقدان در رشته‌های مختلف حقوقی ، از میان حقوقدانان مسلمانی که به وسیله رئیس قوه قضاییه به مجلس شورای اسلامی معرف می‌شوند و با رأی مجلس انتخاب می‌گردند " .

بنابر این ، اعضای شورای نگهبان عبارتند از شش نفر فقیه و شش نفر حقوقدان که این ترکیب دو گانه سبب می شود تا اعضای شورای نگهبان قادر باشند مصوبات مجلس شورای اسلامی را با شرع و قانون اساسی تطبیق دهند .

وظایف شورای نگهبان چیست

نخستین وظیفه و مهمترین وظیفه شورای نگهبان آن است که مصوبات مجلس شورای اسلامی را مورد بررسی قرار داده تا با شرع و قانون اساسی مغایرتی نداشته باشند . به همین منظور ، کلیه مصوبات مجلس بایستی حتما به شورای نگهبان ارسال شوند تا شورا در خصوص آنها اظهارنظر کند .

علاوه بر این ، شورای نگهبان ، بر انتخابات مجلس شورای اسلامی ، مجلس خبرگان رهبری ، ریاست جمهوری نظارت می کند . یکی دیگر از وظایف شورای نگهبان آن است که به تفسیر قانون اساسی با اکثریت سه چهارم اعضا اقدام می کند . 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شورای نگهبان عضو کانال تلگرام موضوعات حقوقی شوید . همچنین کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما پیرامون شورای نگهبان چیست پاسخ دهند .