سن رشد در قانون حقوق ایران

در این مقاله به بررسی رشد چیست ، سن رشد و سن رشد در قانون خواهیم پرداخت . 

یکی از انواع محجوران ، اشخاص غیر رشید یا سفیه هستند . شخص غیر رشید به شخصی گفته می شود که بعد از بلوغ ، رشد عقلی کافی را ب دست نیاورده و یا بعد از تحصیل رشد ، آن را از دست داده باشد . از آن جهت که برخی از معاملات اشخاص غیر رشید غیر نافذ است ، تشخیص سن رشد موضوع با اهمیتی است که قصد داریم در این مقاله به آن بپردازیم . بنابراین ، در پاسخ به این سوال که سن رشد در حقوق ایران چقدر است ، ابتدا به بررسی رشد چیست و سن رشد پرداخته و در ادامه سن رشد در قانون را مطرح می نماییم .

رشد چیست

بر اساس قانون مدنی ، محجوران به سه دسته تقسیم می شوند : نخست اشخاص صغیر ، دوم اشخاص غیر رشید یا سفیه و سوم اشخاص مجنون یا دیوانه . این اشخاص هر کدام به نوعی حق انجام برخی از اعمال حقوقی را ندارند و به همین دلیل به آنها محجور گفته می شود . اما در خصوص گروه دوم ، اشخاص غیر رشید به کسی گفته می شود که پس از بلوغ ، رشد کافی را به دست نیاورده است . شخصی هم که رشد کافی به دست نیاورده است را اصطلاحا غیر رشید یا سفیه می نامند . برخی از فقیهان گفته اند که رشد به معنای تشخیص صلاح در مال است . یعنی کسی که به سن رشد نرسیده است ، قادر به تشخیص صحیح از مسائل مالی خود نیست و ممکن است هر گونه معامله ای که به زیان خود باشد را انجام دهد . در این باره ، قانون مدنی در ماده 1208 غیر رشید را چنین تعریف کرده است : " غیر رشید کسی است که تصرفات او در اموال و حقوق مالی خود عقلایی نباشد " . 

سن رشد

در حقوق اسلام سن خاصی را برای رشد معین نکرده اند و علت آن نیز روشن است . چرا که زمان رشد و سن آن در افراد مختلف با توجه به وضع جسمی و روحی آنان ، اوضاع و احوال اجتماعی ، اقتصادی و حتی تعلیم و تربیت شخص متفاوت است . البته ، بر اساس قرآن کریم ، رشد شخص قبل از بلوغ به هیچ وجه پذیرفتنی نیست . به عبارت دیگر ، برای رسیدن به رشد ، ابتدا باید به سن بلوغ رسید . به هر حال ، تشخیص رشید از غیر رشید با معیارهای پذیرفته شده عرفی امکان پذیر است و قاضی در این مورد باید به عرف رجوع کند .

سن رشد در قانون

در ماده 1209 قانون مدنی سابق ، در خصوص سن رشد چنین مقرر شده بود : " هر کس دارای 18 سال تمام باشد ، در حکم غیر رشید است . مع ذلک در صورتی که بعد از 15 سال تمام رشد کسی در محکمه ثابت شود ، از تحت قیمومت خارج می شود " . بر اساس این ماده ، اماره ای برای سن رشد در نظر گرفته شده بود و آن ، رسیدن شخص به سن 18 سال بود . اما فرد می توانست بعد از رسیدن به سن 15 سالگی با مراجعه به دادگاه ، تقاضای صدور حکم رشد کرده و از قیمومت خارج گردد که این مسئله به تشخیص قاضی بستگی داشت . به هر حال ، این ماده اکنون حذف شده است . در حقوق ایران ، سن خاصی برای رشد مقرر نشده است . هر چند که در عمل ، بر طبق عادت و یا به استناد قانون راجع به رشد متعاملین ، مصوب 1313 سن 18 سالگی را اماره رشد و خروج از حجر تلقی می کنند .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد سن رشد در حقوق ایران به کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا مراجعه کنید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون سن رشد در حقوق ایران پاسخ دهند .