شرایط زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ

شرایط زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی، آن است که زن همسر دائمی متوفی باشد. هم چنین اگرچه به موجب قوانین تامین اجتماعی و استخدام کشوری، از دیگر شرایط برخورداری زوجه از دستمزد متوفی، آن است که زن مجددا ازدواج نکرده باشد، اما با تصویب قانون حمایت خانواده جدید، این شرط حذف گردیده و در حال حاضر، ازدواج مجدد زوجه از استثنائات زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی نمی باشد. 

شاغلین کشور که تحت پوشش خدمات بیمه ای می باشند را در یک تقسیم بندی کلی می توان به کارگران و کارمندان دولت تقسیم نمود. کارگران، طبق قانون تامین اجتماعی و سایر قوانین مربوطه ، تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی بوده و کارمندان دولت، تحت پوشش بیمه های دولتی همچون بیمه خدمات درمانی دولت بوده و پس از بازنشستگی نیز از سوی صندوق بازنشستگی کشوری، تحت حمایت قرار می گیرند. 

مطابق قوانین تامین اجتماعی و استخدام کشوری، در جهت حمایت از اعضای خانواده این دو گروه از فراد (کارگران و کارمندان) پس از فوت این افراد، حقوق پرداختی آنها قطع نشده و از طریق سازمان های حمایت کننده آنها یعنی سازمان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری ، به وراث آنها پرداخت می شود. یکی از این وراث، زن متوفی بوده که برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی دارای صلاحیت قانونی می باشد.

از آنجا که شرایط برخورداری زوجه از دستمزد متوفی در قانون تامین اجتماعی و قانون استخدام کشوری با یکدیگر تفاوت داشته، در این مقاله، ابتدا به توضیح شرایط زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی در این دو قانون پرداخته و سپس، استثنائات زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی را بررسی خواهیم کرد.

شرایط زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی

افرادی را که در سطح کشور مشغول به کار بوده و تحت پوشش خدمات بیمه ای می باشند را در یک تقسیم بندی کلی می توان به کارگران و کارمندان دولت تقسیم نمود. کارگران، طبق قانون تامین اجتماعی و مفهوم کارگر در قانون کار ، تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی بوده و کارمندان دولت، تحت پوشش بیمه های دولتی همچون بیمه خدمات درمانی دولت بوده و پس از بازنشستگی نیز از سوی صندوق بازنشستگی کشوری، تحت حمایت قرار می گیرند. 

مطابق قوانین تامین اجتماعی و استخدام کشوری، در مواردی که با پدیده ترکه متوفی بدون وارث مواجه نبوده و این اشخاص بعد از مرگ، دارای بازماندگانی می باشند، در جهت حمایت از اعضای خانواده این دو گروه از فراد (کارگران و کارمندان) پس از فوت این افراد، حقوق پرداختی آنها قطع نشده و از طریق سازمان های حمایت کننده آنها یعنی سازمان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری ، به وراث آنها پرداخت می شود.

از آنجا که شرایط زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ در قانون تامین اجتماعی و قانون استخدام کشوری از نظر میزان مستمری که به وی تعلق می گیرد، با یکدیگر تفاوت داشته ، در این بخش از مقاله، این شرایط را در دو قسمت جداگانه، مورد بررسی قرار می دهیم: شرایط زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی در قانون تامین اجتماعی و شرایط زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی در قانون استخدام کشوری.

شرایط زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی در قانون تامین اجتماعی

به موجب بند 1 ماده 81 قانون تامین اجتماعی: « عیال دائم بیمه شده متوفی مادام که شوهر اختیار نکرده است.» از جمله «بازماندگان واجد شرایطی متوفی بوده که استحقاق دریافت مستمری را خواهند داشت » بنابراین همانطور که ملاحظه می کنید، مطابق قانون تامین اجتماعی، شرایط زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ عبارتند از اینکه زن، زوجه دائم فرد فوت شده بوده و بعد از فوت متوفی، مجددا ازدواج نکرده باشد.

نکته ای که باید به آن توجه نمود آن است که این بخش از بند 1 ماده 81 قانون تامین اجتماعی که مقرر داشته: « مادام که شوهر اختیار نکرده است.» به موجب بند 1 ماده 48 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 که مقرر داشته : «زوجه دائم متوفی از حقوق وظیفه یا مستمری وی برخوردار می گردد و ازدواج وی مانع دریافت حقوق مذکور نیست» نسخ شده است و بنابراین در حال حاضر، عدم ازدواج مجدد زوجه، از شریط برخورداری زوجه از دستمزد متوفی نمی باشد.

نحوه تقسیم حقوق شوهر پس از مرگ وی در قانون تامین اجتماعی و سهم زوجه، مطابق ماده 83 قانون تامین اجتماعی مشخص گردیده است. به موجب این ماده، سهم زن از حقوق شوهر پس از مرگ وی ، معادل 50 درصد مستمری وی می باشد.

شرایط زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی در قانون استخدام کشوری

شرایط زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی در قانون استخدام کشوری در بند (ت) ماده 86 قانون استخدام کشوری بیان گردیده که مشابه ماده 81 قانون تامین اجتماعی می باشد. با این توضیح که : « عیال دائمی متوفی تا زمانی که شوهر اختیار نکرده باشد» برای  دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی، دارای صلاحیت خواهد بود. 

البته همانطور که در مورد مشمولین تامین اجتماعی گفته شد، در مورد زوجه بازمانده مشولین قانون استخدام کشوری نیز، قانون حمایت خانواه سال 91، «قید تا زمانی که شوهر اختیار نکرده باشد» را حذف نموده و بنابراین در حال حاضر، عدم ازدواج مجدد زوجه، از شریط دریافت مستمری متوفی تحت پوشش قانون استخدام کشوری نمی باشد.

نحوه تقسیم حقوق شوهر پس از مرگ وی در قانون استخدام کشوری و سهم زوجه، مطابق ماده 87 قانون استخدام کشوری مشخص گردیده است. به موجب این ماده : «حقوق وظیفه به طور مساوی بین وراث قانونی قسمت می‌شود» بنابراین سهم زوجه از حقوق شوهر پس از مرگ وی در قانون استخدام کشوری، مساوی با سهم بقیه وراث می باشد.

استثنائات زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی

در بخش قبل به توضیح شرایط زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی و برخورداری زوجه از دستمزد متوفی در کنار سایر اموال به جا مانده از متوفی همچون سهام عدالت متوفی، از نظر دو قانون تامین اجتماعی و استخدام کشوری پرداخته و تفاوت شرایط را در این دو قانون توضیح دادیم. اکنون، در این بخش به بررسی استثنائات زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی می پردازیم. با این توضیح که گاهی شرایطی پیش می آید که وراث در استحقاق زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی، دچار تردید می گردند که آیا زوجه، مستحق دریافت حقوق متوفی هست یا خیر؟ که در ذیل به توضیح این موارد می پردازیم :

چنانچه عقد نکاح میان زن و شوهر متوفی وی از نوع عقد نکاح موقت بوده و عرفا صیغه باشد، همسر موقت برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی صلاحیت قانونی نداشته و این مورد، از مهم ترین استثنائات زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی می باشد.

ازدواج مجدد زوجه پس از فوت شوهر، مانع دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی که از حقوق زن بعد از فوت شوهر بوده، نیست و در صورت فوت شوهر بعدی و تعلق حقوق به زوجه در اثر آن، بیشترین مستمری ملاک پرداخت به زوجه می باشد.

در صورتی که زوجه نیز شاغل بوده یا بازنشست شده باشد، دریافت حقوق بازنشستگی یا مستمری متعلق به خود زوجه متوفی، از استثنائات زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی نبوده و مانع از دریافت حقوق شوهر پس از مرگ وی نمی باشد. بنابراین هر دو حقوق به زوجه تعلق می گیرد.

اگر متوفی چند زوجه دائم داشته باشد حقوق وظیفه یا مستمری به تساوی بین آنان تقسیم می شود .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ به کانال تلگرام موضوعات حقوقی مراجعه کنید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون  شرایط زن برای دریافت حقوق شوهر پس از مرگ پاسخ دهند .