موانع ارث در قانون مدنی

موانع ارث مواردی هستند که به علت وجود ان شرایط ارث بری از متوفی منتفی خواهد بود. در قانون مدنی ایران موانع ارث هفت مورد می باشد. قتل مورث، کفر، لعان، ولادت از زنا، جنین بودن، غایب مفقود الاثر و برده بودن مواردی هستند که باعث ممنوعیت وارث از ارث بری هستند.

از جمله اسباب تملک مطابق قانون مدنی، ارث و وراثت می باشد. در واقع زمانی که شخصی فوت می کند و از او اموالی به جای می ماند، بایستی این اموال میان ورثه او تقسیم شوند. لذا یکی از مهمترین مسائل در این حوزه نحوه تقسیم ارث می باشد که مطابق احکام فقهی و به تبع آن قانون مدنی مشخص شده اند.

 در همین راستا، قانون مدنی از مواردی تحت عنوان موانع ارث نام برده است. موانع ارث در قانون مدنی و فقه شباهت زیادی با هم دارند. موانع ارث در واقع دلایل و مواردی هستند که باعث ممنوعیت شخص از ارث بری می گردد. آشنایی با این موانع به جهت شناخت حقوق قانونی در زندگی اهمیت به سزایی دارد.

به همین دلیل در این مقاله قصد داریم که بررسی موانع ارث پرداخته و سپس درصدد پاسخ به پرسش موانع ارث در قانون مدنی کدامند بر آییم. در صورت آشنایی با موانع ارث در قانونی مدنی، و شرایط و موارد آن با ما همراه باشید.

موانع ارث به چه معناست

قانون مدنی یکی از قوانین پایه ای در زمینه ارث می باشد که به احکام مربوط به ارث نحوه تقسیم ارث و سهم الارث هریک از وراث پرداخته است. به علاوه اینکه در موادی از این قانون مواردی تحت عنوان موانع ارث مورد پیش بینی قرار گرفته اند. در واقع، در صورت وجود پاره ای از موارد، وارث دیگر از متوفی ارث نمی برند؛ چرا که این شرایط در واقع مانع ارث بردن او هستند. در واقع، همین که یکی از موانع ارث بردن در رابطه توارث میان دو نفر بوجود بیاید، وارث دیگر ارثی از متوفی نخواهد برد.

برای پاسخ به پرسش موانع ارث به چه معناست باید گفت طبق نص قانون مدنی ما موانع ارث بری عبارتند از قتل مورث، کفر، لعان، ولادت از زنا، جنین بودن، غایب مفقود الاثر و برده بودن. علاوه بر موارد مذکور یکی دیگر از مواردی که باعث می شود فرد از متوفی ارث نبرد، حجب است. حجب دو نوع است: حجب حرمان و حجب نقصان. حجب حرمان یعنی وجود وارث در اقوام متوفی در طبقه نزدیک تر، سبب می شود تا وراث طبقه بعدی ارث نبرد، به طور مثال وجود پدر و مادر و فرزند مانع از ارث بری خواهر و برادر از متوفی می باشد.

حجب نقصان به معنای وجود وارثی است که حضور او مسبب کاهش سهم ارث سایر وراث فرض بر می شود. برای مثال وجود اولاد برای متوفی سهم زوجه او را از یک چهارم به یک هشتم تقلیل می دهد، در این صورت اولاد حاجب نقصانی زوجه متوفی هستند.

موانع ارث در قانون مدنی کدامند

پیش از این به بررسی موانع ارث و انواع حجب پرداختیم اکنون قصد داریم تا به پرسش موانع ارث در قانون مدنی کدامند پاسخ دهیم. پیش از پاسخ به این پرسش لازم به ذکر است موانع ارث طبق قانون مدنی 7 مورد هستند؛ و در ادامه به بررسی تک تک این موارد خواهیم پرداخت.

1قتل مورث ( متوفی ) : مطابق ماده 880 قانون مدنی قتل از موانع ارث است . بنابراین کسی که مورث خود را عمدا بکشد از ارث او ممنوع می شود، اعم از این که قتل بالمباشره باشد یا بالتسبیب و منفردا باشد یا به شرکت دیگری .

2کفر : مطابق ماده 881، در باب ارث بین مسلمان و غیر مسلمان، مکرر قانون مدنی کافر از مسلم ارث نمی برد . اگر در بین ورثه متوفای کافری شخصی مسلمان باشد، وراثی که کافر هستند ارث نمی برند، اگر چه از لحاظ درجه و طبقه مقدم بر وارث مسلمان باشند .

3لعان : اگر مردی انتساب فرزندی به خودش را انکار کند و به زن خود تهمت زنا بزند، رابطه توارث میان آنها از بین می رود . یعنی بعد از لعان، زن و شوهر دیگر از هم ارث نمی برند . بعلاوه اینکه رابطه توارث میان فرزند با پدر هم قطع می شود . یعنی نه پدر از فرزندی که او را انکار کرده است ارث می برد و نه فرزند از پدر ارث خواهد برد . در این شرایط، چنین فرزندی تنها از خویشاوندان مادری خود ارث می برد و متقابلا خویشاوندان مادری نیز از او ارث خواهند برد .

4 ولادت از زنا : مطابق ماده 884 قانون مدنی ولد الزنا از پدر، مادر و اقوام آنان ارث نمی برد .

5 جنین : یکی دیگر از موانع سهم الارث جنین است . مطابق ماده 878 قانون مدنی هرگاه در هنگام فوت مورث ، جنینی وجود داشته باشد که زنده به دنیا آمدن او موثر در تقسیم ارث باشد و به عبارتی مانع از ارث تمام یا برخی دیگر از ورثه باشد، تقسیم به عمل نمی آید تا وضعیت جنین نیز مشخص شود . 

6غایب مفقود الاثر : مطابق ماده 879 قانون مدنی اگر بین وراث، غایب مفقودالاثر باشد، سهم او کنار گذاشته می شود تا وضعیت او روشن شود .

7برده بودن : یکی دیگر از موانع ارث در فقه، برده بودن است که در حال حاضر با توجه به لغو برده داری، احکام راجع به آن نیز منتفی است . برای کسب اطلاع در خصوص قانون تقسیم ارث، مطالعه مقاله قرار داده شده، در قسمت زیر توصیه می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد موانع ارث در قانون مدنی در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون موانع ارث در قانون مدنی پاسخ دهند.