دعوای تصرف عدوانی حقوقی

دعوای تصرف عدوانی حقوقی که با ثبت دادخواست آن، از طریق دفاتر قضایی، آغاز می گردد، دعوایی است که از سوی متصرف سابق، با این ادعا مطرح می شود که دیگری، بدون رضایت او و با قهر و غلبه، مال غیر منقول در تصرفش را از تصرف وی خارج کرده و از دادگاه، تقاضای صدور حکم بر رفع تصرف خوانده را دارد.

قانون آیین دادرسی مدنی، انواع دعاوی مربوط به تصرف را مشخص نموده و قواعد تشریفات طرح هریک را پیش بینی کرده است. دعوای ممانعت از حق، مزاحمت و تصرف عدوانی، از انواع دعاوی مربوط به تصرف هستند که می توانند، نسبت به اموال غیر منقول، طرح شوند.

در میان دعاوی تصرف، دعوای تصرف عدوانی، هم می تواند به صورت حقوقی و با ثبت دادخواست این موضوع مطرح گردد و هم می تواند به صورت کیفری و با ثبت شکواییه آن، طرح شود و از آنجا که طرح دعوای تصرف عدوانی حقوقی، ادله اثبات دعوی تصرف عدوانی حقوقی، رفع تصرف عدوانی حقوقی صرفا با رعایت قواعد و ضوابط آن، منتج به نتیجه خواهد شد در مقاله پیش رو به تفصیل به آن پرداخته شده است.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم بگوییم که دعوای تصرف عدوانی حقوقی چیست و نحوه اقامه این دعوی، چگونه می باشد، سپس، به این پرسش پاسخ دهیم که آیا اثبات مالکیت در این دعوا، الزامی است یا خیر ، ادله اثبات دعوی تصرف عدوانی حقوقی  چیست و  رفع تصرف عدوانی حقوقی چگونه است. 

دعوای تصرف عدوانی حقوقی چیست

برای پاسخ به پرسش دعوای تصرف عدوانی حقوقی چیست؟، باید به ماده 158 قانون آیین دادرسی مدنی مراجعه کرد. این ماده، در تعریف این دعوی، مقرر می دارد: " دعوای تصرف عدوانی، عبارت است از ادعای متصرف سابق، مبنی بر اینکه دیگری، بدون رضایت او، مال غیر منقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال، درخواست می نماید."

بنابراین، در صورتی که خواهان دعوا، ادعا کند، خوانده، بدون داشتن سابقه تصرف بر مال غیر منقول، با قهر و غلبه، آن را از تصرف او (خواهان)، (اعم از اینکه مالک است یا خیر)، خارج نموده، دعوای تصرف عدوانی حقوقی، مطرح شده است. برای اثبات دعوای تصرف عدوانی حقوقی، بایستی صرفا، تصرف سابق خواهان اثبات شود و دادگاه بر اساس همین تصرف است که حکم صادر می کند و وارد بحث بررسی مالکیت خواهان نخواهد شد.

چه بسا که متصرف عدوانی یا خوانده، مالک باشد و دیگری علیه او، دعوای تصرف عدوانی حقوقی اقامه کند و موفق به اثبات تصرف عدوانی او شود. نظیر زمانی که مالک، ملک را به مستاجر اجاره داده و قبل از اتمام قرارداد، به بهانه مالکیت، ملک را به تصرف خود درآورد.

نحوه اقامه دعوای تصرف عدوانی حقوقی

پس از توضیح در این باره که دعوای تصرف عدوانی حقوقی چیست، در این بخش از مقاله قصد داریم بگوییم که نحوه اقامه دعوی تصرف عدوانی حقوقی، چگونه است نحوه اثبات مالکیت در دعوای تصرف عدوانی حقوقی، و چه مراحلی، برای انجام آن، توسط خواهان، باید طی شود. نحوه اقامه دعوای تصرف عدوانی حقوقی به شرح زیر است:

ابتدا خواهان باید، نسبت به ثبت نام در ثنا و انجام احراز هویت ثنا، اقدام کرده تا از نام کاربری و رمز عبور این سامانه، برخوردار گردد که این فرایند، هم از طریق مراجعه حضوری به دفاتر خدمات قضایی و هم از طریق مراجعه به سایت sana.adliran.ir قابل انجام است.

سپس خواهان باید، دادخواست خود در خصوص رفع تصرف عدوانی را تنظیم کرده و فایل ورد آن را بر روی تلفن همراه خویش، ذخیره کند و با در دست داشتن آن، به نزدیک ترین دفاتر خدمات الکترونیک قضایی رفته تا دفاتر، دادخواست فرد را ثبت و به دادگاه صالح، ارسال کنند.

مستفاد از ماده 177 قانون آیین دادرسی مدنی، رسیدگی به دعاوی تصرف، خارج از نوبت، صورت خواهد گرفت و پس از ثبت دادخواست که از اصول دادرسی است، دادگاه در اولین فرصت و خارج از نوبت، به آن، رسیدگی خواهد کرد. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص اقامه دعوی رفع تصرف عدوانی حقوقی، می توانند، مقاله زیر را مطالعه نمایند.

اثبات مالکیت در دعوای تصرف عدوانی حقوقی

یکی از پرسش های رایجی که در خصوص دعوای تصرف عدوانی حقوقی مطرح می شود، مبنی بر این است که آیا اثبات مالکیت در دعوی تصرف عدوانی حقوقی، همچون دعوای تصرف عدوانی کیفری، حائز اهمیت و ضروری است یا خیر؟ و اثبات مالکیت در دعوای تصرف عدوانی حقوقی چگونه است؟

در پاسخ به این پرسش باید گفت، خیر، برای طرح دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی، نیازی به اثبات مالکیت با سند مالکیت نبوده و صرف اثبات سابقه تصرف خواهان، قبل از تصرف خوانده دعوا، کافی می باشد و نیازی به ارائه سند مالکیت نیست.

در این شرایط، در صورتی که دعوا، راجع به مال غیر منقول باشد، خوانده دعوا، پیش از این، در ملک، سابقه تصرف، نداشته باشد و تصرف نیز با زور و قهر و غلبه صورت گرفته باشد، با اثبات سابقه تصرف، به دعوا، رسیدگی خواهد شد.

ادله اثبات دعوی تصرف عدوانی حقوقی

برای اینکه خواهان دعوی تصرف عدوانی حقوقی، بتواند پیروز دعوا شده و از خوانده، رفع تصرف نماید، لازم است تا ادله اثبات لازم برای اثابت بر حق بودن خود و بی حقی خوانده را به محکمه، ارائه نماید. لذا در این بخش از مقاله، قصد داریم، ادله اثبات دعوی تصرف عدوانی حقوقی را نام ببریم که عبارتند از:

اقرار خوانده که شخصا، در محکمه، به ضرر خود، خبر می دهد که مال را با زور و قهر و غلبه، تصرف نموده است.

شهادت شهودی که گواهی می دهند، خواهان دعوی، سابقه تصرف داشته و خوانده، با زور و قهر و غلبه، اقدام به تصرف مال غیر منقول نموده. 

سوگند در شرایطی که خواهان، هیچ دلیلی برای اثبات ادعای خویش ندارد؛ در چنین شرایطی، خواهان می تواند از دادگاه، تقاضای صدور قرار اتیان سوگند، نماید.

مدارک و اسناد مثبت سابقه تصرف خواهان، همچنین، مدارک مثبت تصرف مال، توسط خوانده، با زور و قهر و غلبه. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مرجع رسیدگی به دعوای تصرف عدوانی، می توانند نسبت به مطالعه مقاله زیر اقدام کنند.

رفع تصرف عدوانی حقوقی

به منظور طرح دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی در بدو امر خواهان می بایست اقدام به تنظیم دادخواست رفع تصرف عدوانی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نمایند. برای ثبت این دادخواست خواهان می بایست مستندات و مدارک حاکی از تصرف عدوانی را ارائه نماید.

در دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی خواهان وفق ماده 162و161 قانون آیین دادرسی مدنی باید با مستندات و مدارک خود اثبات نماید که مال غیر منقول قبل از خارج شدن ملک از تصرف وی در تصرف او بوده و بدون رضایت او یا به صورت غیر قانونی از تصرف او خارج شده است.

مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای تصرف عدوانی وفق ماده 12 قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه عمومی حقوقی محل وقوع مال غیر منقول می باشد و در صورت طرح دادخواست در دادگاه دیگر بدون دلیل موجه قرار عدم صلاحیت به شایستگی دادگاه صالح صادر خواهد شد.

همچنین لازم به ذکر است وفق ماده 175 قانون آیین دادرسی مدنی: «درصورتی که رای صادره مبنی بر رفع تصرف عدوانی یا ... باشد، بلافاصله به دستور مرجع صادرکننده، توسط‌ اجرای دادگاه یا ضابطین دادگستری اجرا خواهد شد و درخواست تجدیدنظر مانع اجرا نمی‌ باشد. در صورت فسخ رای در مرحله تجدیدنظر، اقدامات‌ اجرایی به‌ دستور دادگاه اجراکننده حکم به حالت قبل از اجرا اعاده می‌ شود و درصورتی که محکوم به، عین معین بوده و استرداد آن ممکن نباشد، مثل یا‌ قیمت آن وصول و تادیه خواهد شد.»

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط و نحوه طرح دعوای تصرف عدوانی حقوقی در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط و نحوه طرح دعوای تصرف عدوانی حقوقی پاسخ دهند.