مجازات مخفی کردن یا فرار متهم و مجرم

کمک به فرار یا پنهان شدن متهم و مجرم، بر اساس قانون مجازات اسلامی، جرم بوده و مجازات مخفی کردن متهم و مجرم ​را برای مرتکب، در پی خواهد داشت. مجازات مخفی کردن متهم و مجرم یا کمک به این امر و تسهیل آن، بسته به نوع جرم و مقام و منسبی که فراری دهنده یا کمک کننده دارد، حبس، شلاق، پرداخت دیه و سایر موارد مندرج در قانون، می باشد.

فرار متهم و مجرم، جرم بوده و سبب می شود، متهم یا مجرم متواری، به مجازات این جرم، محکوم گردند. چنانچه فرد، مجرم بوده و حکم محکومیت وی، در دادگاه، صادر شده باشد، علاوه بر مجازات جرم ارتکابی، به مجازات فرار نیز محکوم خواهد شد.

کمک به فرار متهم و مجرم یا تهسیل این امر، همچنین، مخفی کردن متهم و مجرم نیز جرم می باشد و سبب مواجه شدن مرتکب این امر، با مجازات مخفی کردن متهم و مجرم می شود. البته، نوع مجازات فراری دهنده، تحت تاثیر نوع جرمی که مجرم، مرتکب شده یا متهم، در معرض اتهام آن است، همچنین، مقام و منصب خود فراری دهنده، متفاوت می باشد.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم، جرم مخفی کردن یا فراری دادن متهم یا مجرم را مورد بررسی قرار داده و سپس، مجازات مرتکب این عمل را در خصوص فراری دادن متهم و مجرم، بر اساس قانون مجازات اسلامی، توضیح دهیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

مخفی کردن یا فراری دادن متهم یا مجرم

قانون مجازات اسلامی، در راستای برقراری نظم و امنیت جامعه، در برخی موارد، حبس و یا بازداشت مجرمین و متهمین را پیش بینی کرده است. اما، متاسفانه، گاهی، مجرم، یعنی کسی که حکم قطعی دادگاه، در خصوص ارتکاب جرم، توسط او، صادر شده یا متهم به یک جرم، یعنی کسی که صرفا، در معرض اتهام بوده و ارتکاب یا عدم ارتکاب جرم، توسط او، تحت بررسی می باشد، تسلیم قانون نبوده و اقدام به فرار می کنند.

فرار متهم و مجرم، به دو صورت، رخ می دهد. در برخی موارد، ممکن است، مجرم و یا متهم، شخصا، با اتکا به خودشان، بدون کمک کسی، اقدام به فرار کنند. در این صورت، در صورت دستگیری آن ها، متهم، به مجازات فرار محکوم خواهد شد و برای مجرم نیز علاوه بر مجازات جرمی که به آن، محکوم است، مجازات فرار نیز لحاظ می گردد.

 حالت دیگر، این می باشد که هنگامی که دادگاه، اقدام به تحت نظر قرار دادن متهم و مجرم، با جلب و زندانی نمودن آن ها کرد؛ مجرم و متهم، از کسانی، نظیر مامور قانون یا از خانواده و دوستان، برای فرار، کمک بگیرند و این اشخاص، در فرار یا پنهان شدن فرد متهم یا مجرم، با او، همکاری کرده و به او، کمک کنند یا وسایل این امر را تسهیل نمایند. در این حالت، شخصی که به فرار یا پنهان شدن مجرم و متهم، کمک کرده، مرتکب جرم شده است.

بر اساس قانون مجازات اسلامی، مخفی کردن یا فراری دادن متهم و مجرم، کمک به فرار یا پنهان شدن آن ها و تسهیل این امر، جرم بوده و هر کس به شخصی که به حکم قانون، دستگیر شده یا در معرض دستگیری است و حکم جلب وی، صادر گردیده، برای فرار، کمک کند یا او را فراری دهد، مجازات خواهد شد. در ادامه، درباره مجازات مخفی کردن متهم و مجرم، صحبت خواهیم کرد.

مجازات مخفی کردن یا فراری دادن متهم

همانطور که دلایل شروع به تعقیب متهم و موارد صدور حکم جلب وی، در قانون مجازات اسلامی، پیش بینی شده، مجازات مخفی کردن متهم و مجرم و کمک به فرار یا پنهان شدن آن ها نیز در این قانون، آمده است. لذا در این قسمت از مقاله، قصد داریم، درباره مجازات مخفی کردن متهم صحبت کنیم و بگوییم، مجازات کمک به فرار یا پنهان شدن​ متهم چیست.

مجازات مخفی کردن متهم و مجرم و کمک به فرار و پنهان شدن آن ها، علاوه بر اینکه به صورت عام، در قانون مجازات اسلامی آمده، در قوانین خاص، نظیر قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر نیز وجود دارد که میزان و نوع آن، اندکی با قانون مجازات متفاوت است. لذا، در ادامه، مجازات مخفی کردن متهم و مجرم و کمک به فرار و پنهان شدن آن ها را در هر قانون، به طور جداگانه توضیح خواهیم داد.

بر اساس مواد قانون مجازات اسلامی، مجازات مخفی کردن متهم و کمک به فرار یا پنهان شدن او، کاملا، بسته به نوع جرمی که متهم در معرض اتهام آن بوده و مقام و منصبی که شخص فراری دهنده داشته، دارد و به شرح زیر است: 

مجازات فراری دهنده متهم، در شرایطی که فراری دهنده، مامور حفظ و مراقبت از متهم بوده و جرم مورد اتهام متهم، مجازات اعدام، رجم یا صلب را در پی داشته باشد، سه تا ده سال حبس می باشد و اگر جرم مورد اتهام متهم، مجازات حبس ده سال به بالا داشته باشد، فراری دهنده به یک تا پنج سال حبس، محکوم می شود. در غیر از موارد مورد اشاره، مجازات ماموری که فراری دهنده متهم است، شش ماه تا سه سال حبس، خواهد بود.

مجازات فراری دهنده متهم، در شرایطی که فراری دهنده، مامور حفظ و مراقبت از متهم است و جرم مورد اتهام متهم، قتل مستوجب قصاص باشد، حبس تا زمان تحویل متهم، بوده و چنانچه دسترسی به متهم، به طور کل، امکان پذیر نباشد، فراری دهنده، به حبس از سه تا ده سال و پرداخت دیه، در صورت درخواست صاحب حق قصاص، محکوم خواهد شد.

مجازات فراری دهنده متهم، در شرایطی که فراری دهنده، مامور قانون نبوده و جرم مورد اتهام متهم، مجازات اعدام، صلب یا حبس ابد را در پی داشته باشد، شش ماه تا دو سال حبس می باشد و در غیر از موارد فوق، فراری دهنده، به سه ماه تا یک سال حبس، محکوم خواهد شد.

مجازات مخفی کننده متهم یا کمک کننده به فرار متهم به جرمی که مجازات آن، اعدام یا صلب یا حبس ابد است، شش ماه تا دو سال حبس می باشد و در غیر از موارد فوق، یک ماه تا یک سال حبس، خواهد بود.

همانطور که اشاره کردیم، در قوانین خاص، نظیر قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر، مجازات کمک به فرار و پنهان شدن متهم و مجرم، اندکی با قانون مجازات اسلامی، متفاوت است. بر اساس این قانون، مجازات مخفی کردن یا کمک به فرار و پنهان شدن متهم، به شرح زیر خواهد بود: 

مجازات مخفی کردن متهم تحت تعقیب یا در حال دستگیری، به موجب قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر و کمک به فرار یا پنهان شدن او به صورت عالمانه و عامدانه، برای مرتکب، از یک پنجم تا یک دوم مجازات جرمی که متهم به آن را فراری داده، خواهد بود. 

مجازات مخفی کردن متهم تحت تعقیب یا در حال دستگیری، به موجب قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر، چنانچه، جرم مورد اتهام، مجازات حبس ابد یا اعدام داشته باشد، برای کمک کننده به فرار متهم، به ترتیب، چهار تا ده سال حبس، ده تا پانزده سال حبس و از سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق، خواهد بود.

مجازات مخفی کردن متهم تحت تعقیب یا در حال دستگیری، به موجب قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر و کمک به فرار یا پنهان شدن او به صورت عالمانه و عامدانه، برای مرتکب، چنانچه فراری دهنده، از خویشان درجه یک باشد، در هر حال، بیش از یک دهم مجازات متهم اصلی نمی باشد و اگر فراری دهنده، مامور انتظامی و یا زندان و یا از ماموران قضایی باشد، علاوه بر مجازات های مذکور در بالا، انفصال از خدمات دولتی نیز می باشد.

مجازات مخفی کردن متهم دستگیر شده به موجب قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر و کمک به فرار یا پنهان شدن او به صورت عالمانه و عامدانه، برای مرتکب، نصف مجازات جرمی که متهم، در معرض اتهام به آن است، خواهد بود و چنانچه، جرم مورد اتهام، مجازات حبس ابد یا اعدام داشته باشد، مجازات کمک کننده به فرار متهم، به ترتیب، ده سال و بیست سال حبس و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق خواهد بود.

پس از صحبت در خصوص مجازات مخفی کردن متهم و کمک به فرار یا پنهان شدن وی، در ادامه مقاله، قصد داریم، درباره مجازات مخفی کردن مجرم و کمک به فرار و پنهان شدن او صحبت کنیم و مجازات کمک کننده را بر اساس قانون بگوییم.

مجازات کمک به فرار مجرم

در قسمت قبل، درباره مجازات کمک به فرار متهمی که به موجب ابلاغ احضاریه برای متهم، حکم جلب وی، صادر شده یا تحت تعقیب و در حال دستگیری می باشد، توضیح دادیم. در این قسمت، قصد داریم، درباره مجازات مخفی کردن مجرم، بر اساس قانون مجازات اسلامی و قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر، به طور جداگانه، صحبت کنیم. مجازات مخفی کردن مجرم و کمک به فرار و پنهان شدن وی، بر اساس قانون مجازات اسلامی، به شرح زیر می باشد: 

با توجه به قانون مجازات اسلامی، در مواردی که فراری دهنده مجرم، مامور نگهداری و مراقبت از او بوده و مجرم، محکوم به اعدام، رجم و صلب است، مجازات فراری دادن مجرم، حبس از سه تا ده سال می باشد و در صورتی که مجرم، محکوم به حبس بیش از ده سال باشد، مجازات فراری دادن مجرم، حبس از یک تا پنج سال خواهد بود. در غیر از موارد فوق، مامور فراری دهنده مجرم، شش ماه تا سه سال، حبس می گردد.

با توجه به قانون مجازات اسلامی، در مواردی که فراری دهنده مجرم، مامور نگهداری و مراقبت از او بوده و جرم مجرم، قتل مستوجب قصاص باشد، فراری دهنده، تا زمان تحویل مجرم، حبس می شود و چنانچه دسترسی به مجرم، به طور کل، امکان پذیر نباشد، فراری دهنده، به حبس از سه تا ده سال و پرداخت دیه، در صورت درخواست اولیای دم، محکوم خواهد شد.

با توجه به قانون مجازات اسلامی، در مواردی که فراری دهنده مجرم، شخصی غیر از مامور نگهداری و مراقبت از او بوده و مجرم، محکوم به اعدام، صلب یا حبس ابد باشد، مجازات فراری دهنده، یک تا سه سال حبس خواهد بود و در صورتی که محکومیت مجرم، غیر از موارد فوق باشد، مجازات فراری دهنده سه ماه تا یک سال حبس، تعیین می گردد. تمامی این مجازات ها، در خصوص خویشان درجه یک، به نصف، تقلیل می یابد.

با توجه به قانون مجازات اسلامی، در مواردی که شخصی، اقدام به مخفی کردن مجرم یا کمک به فرار مجرم نماید و محکومیت مجرم اعدام، رجم، صلب، قصاص نفس و یا قطع دست باشد، مجازات مخفی کننده یا کمک کننده به فرار مجرم، حبس یک تا سه سال، خواهد بود و اگر محکومیت مجرم، حبس ابد باشد، مجازات مخفی کننده، شش ماه تا دو سال حبس، تعیین می گردد. همچنین، در صورتی که محکومیت مجرم مخفی شده، غیر از موارد مورد اشاره باشد، مجازات مخفی کننده، یک ماه تا یک سال حبس است.
 

با در نظر گرفتن این موضوع که مجازات فراری دادن، مخفی کردن یا کمک به فرار مجرم، در قوانین خاص، اندکی با قانون مجازات اسلامی، تفاوت دارد، مجازات مخفی کردن مجرم، فراری دادن او یا کمک به این امور، بر اساس قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر، به شرح زیر است:

با توجه به قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر، مجازات مخفی کردن مجرم و کمک به فرار و پنهان شدن وی، در خصوص مجرمی که به موجب این قانون، محکوم شده، برای فراری دهنده، نصف مجازاتی خواهد بود که مجرم، محکوم به آن است، و چنانچه، مجرم، محکوم به حبس ابد یا اعدام باشد، مجازات کمک کننده به فرار مجرم، به ترتیب، ده سال و بیست سال حبس و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق خواهد بود.

جهت کسب اطلاعات بیشتر، در خصوص مواردی که حکم جلب متهم به یک جرم، صادر می شود، همچنین، اطلاع از شرایط صدور آن، مطالعه مقاله ای که در زیر، در قسمت در ادامه بخوانید آمده، پیشنهاد می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مجازات مخفی کردن یا فرار متهم و مجرم در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مجازات مخفی کردن یا فرار متهم و مجرم پاسخ دهند.