فرض کنید شما قراردادی درباره خرید و فروش اتومبیل منعقد کرده اید ولی فروشنده در قرارداد شرط کند که خریدار حق فروختن ماشین را ندارد . این شرط فروشنده به طور واضح حق مالکیت خریدار را محدود می کند . وقتی خودرو به خریدار منتقل شود ، این اوست که مالک خودرو محسوب می شود و تنها خودش می تواند درباره اینکه اتومبیلش را به چه کسی بفروشد و به چه کسی نه ، تصمیم بگیرد .این نتیجه ی مستقیم قرارداد خرید و فروش است .

بنابراین به نظر می رسد شرط فروشنده برای اینکه خریدار حق فروش خودررو را به فرد خاص دیگری نداشته باشد کمی غیرمنطقی به نظر می رسد . سوال این است که آیا اصلا فروشنده می تواند چنین شرطی در قرارداد وضع کند ؟ با خواندن ادامه مقاله می توانیم به جواب سوال برسیم .

در حقیقت طبق قانون مدنی درج برخی از شروط در قرارداد ممکن نیست و باعث باطل شدن قرارداد می شوند به این شروط ، شروط باطل کننده قرارداد یا مبطل عقد می گویند . از این رو در این مقاله به بررسی شروط باطل کننده ی قرارداد می پردازیم . 

شروط باطل کننده قرارداد

شروط خلاف مقتضای ذات عقد

دانستیم که شروط باطل کننده قرارداد که هم خودشان باطل هستند هم باعث باطل شدن قرارداد می شوند دو دسته هستند . دسته ی اول شروط خلاف مقتضای ذات عقد است . سوالی که در ابتدا پیش می آید این است که خلاف مقتضای ذات عقد بودن یعنی چه ؟

شرط خلاف مقتضای ذات عقد به معنای شرطی در قرارداد است که با ذات و ماهیت اصلی قرارداد مخالف باشد . به عبارتی وجود این شرط در قرار داد ، خود قرارداد را هم زیر سوال برده است و باعث باطل شدن قرارداد شده است .

مثلا اینکه خریدار در قرارداد خرید و فروش شرط کند که مال مورد معامله هرگز به خریدار منتقل نشود ! این موضوع با ذات قرارداد خرید و فروش که بدست آوردن مالکیت به یک مال است در تضاد است . از این رو وجود چنین شرط باطلی منجر به باطل شدن کل قرارداد می شود .

 

شروط مجهول

دسته دوم شروط باطل کننده قرارداد ، شروط مجهولی هستند که جهل به آن موجب جهل به عوضین می شود . این جمله به این معنا است که ، اگر در عقود معوض برای یکی از دو عوض معامله ( چیزی که در معامله بین طرفین مبادله می شود ) ، شرطی گذاشته شود که منجر به جهل نسبت به یکی از آن دو عوض معامله شود ، شرط و معامله هر دو باطلند .

مثلا خانه ای به قیمت 200 میلیون ریال فروخته شود اما فروشنده در قرار داد شرط کند هر مقدار از ملک را که بخواهد در ازای این 200 میلیون تومان به نام خریدار خواهد زد . چنین شرطی آنقدر مبهم است که اصلا مشخص نمی کند که آن چیزی که در معامله در قبال 200 میلیون مبادله می شود دقیقا چیست ؟! این شروط باطل و مبطل قرارداد هستند ؛ یعنی هم خودشان باطل اند هم قرارداد را باطل می کنند . 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شروط باطل کننده قرارداد ، به کانال تلگرام حقوق قراردادها مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شروط باطل کننده قرارداد پاسخ دهند . 

 

 

---

نظرات کاربران