عقد غیرنافذ چیست و حکم آن

در این مقاله به بررسی عدم نفوذ معامله می پردازیم . 

قرارداد ها برای اینکه صحیح تلقی بشوند باید شرایط قانونی که در قانون برای آنها ذکر شده است را داشته باشند . یکی از مهمترین شرایط صحت معامله این است که کسانی که با هم عقد را منعقد می کنند ، برای این کار رضایت و قصد داشته باشند . بنابراین معامله بدون رضایت و قصد درست و کامل نخواهد بود مثل معامله در حالت مستی .

پس گاهی قرارداد طوری منعقد می شود که ارکان اساسی آن وجود ندارند و معامله به گونه ای ناقص منعقد شده است . در این شرایط چه باید کرد ؟ در حقوق به قراردادی که کامل منعقد نشده است، قرارداد غیرنافذ می گویند . از این رو ما در این مقاله به بررسی معنی عقد نافذ ، عقد غیرنافذ و حکم عقد غیرنافذ می پردازیم.

عقد نافذ چیست ؟

نفوذ به معنای اثر داشتن است . در عالم حقوق نیز وقتی گفته می شود عقدی نافذ است به این معنی است که قرارداد در شرایط قانونی منعقد شده است ؛ از این رو دارای اعتبار است و می تواند اثر حقوقی داشته باشد . سوال پیش آمده این است که اثر حقوقی داشتن یعنی چه ؟

اثر حقوقی یعنی اینکه تعهدات ذکر شده در قرارداد و همچنین حقوق و تکالیف قانونی ناشی از یک قرارداد ، باید اجرا شود . به عبارتی قرارداد منشا به وجود آمدن حق و تکلیف برای طرفین آن شده است .

عدم نفوذ قرارداد یعنی چه

در مقابل نفوذ ، عدم نفوذ قرار دارد . عدم نفوذ مربوط به زمانی است که قرارداد نمی تواند اثر حقوقی داشته باشد . گفتیم وقتی کسی قصد بستن قراردادی را دارد باید برای این کار رضایت داشته باشد . اما گاهی پیش می آید که به علتی عقد با رضایت کامل منعقد نشده است ؛ مثل عقد اکراهی که در آن فرد با اکراه قرارداد را پذیرفته است .

مثال دیگر ،  عقد فضولی که یک نفر بدون اجازه مال متعلق به دیگری را معامله می کند . در واقع در معامله غیر نافذ ، عقد باطل نشده است ، بلکه نبود شرطی مثل رضایت یکی از طرفین ، باعث شده که عقد دارای اثر حقوقی نباشد . این حالت به این معنی است که با اعلام رضایت ، عقد منعقد می شود و دارای اثر حقوقی می شود .

در شرایط اساسی صحت معامله ، نبود قصد باعث باطل شدن عقد می شود اما نبود رضایت باعث عدم نفوذ آن خواهد شد . برای مطالعه تفاوت بطلان و عدم نفوذ قرارداد کلیک کنید .

حکم عقد غیرنافذ

قانونگذار تعیین حکم عقد غیرنافذ را به اجازه و رد کسی که رضایت او کامل نبوده است موکول کرده است . مثلا در عقد فضولی یا معامله با اکراه ، مالک یا فرد اکراه شده می توانند با پذیرش معامله آن را قبول و با عدم قبول ، آن را رد کنند . به این ترتیب حکم معامله غیرنافذ از قرار زیر خواهد بود :

قبول : که منجر به صحت عقد می شود و باعث می شود که قرارداد غیرنافذ از روزی که عقد بسته شده ، صحیح تلقی شود و از همان روز اثر حقوقی داشته باشد . 

رد : رد قرارداد غیرنافذ آن را از بین می برد و باعث می شود دیگر چیزی از عقد باقی نماند . با رد عقد غیرنافذ ، آثار حقوقی قرارداد از روز اول انعقاد آن ، از بین می رود . 

پس اثر قبول عقد غیرنافذ از تاریخ به وجود آمدن قرارداد است . مثلا اگر در معامله فروش ملک ، بعدا مالک آن را قبول کند ، خریدار از روز اول مالک محسوب می شود نه از تاریخی که مالک قبلی تایید کرده است . برای اطلاع بیشتر درمورد قبول عقد ، به مقاله ایجاب و قبول مراجعه کنید .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص عقد غیرنافذ چیست و حکم آن ، به کانال تلگرام حقوق قراردادها مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون عقد غیرنافذ چیست و حکم آن پاسخ دهند .