قانون آیین دادرسی مدنی چیست

قانون آیین دادرسی مدنی، تشریفات رسیدگی، به دعاوی حقوقی است. این قانون مشتمل بر 529 ماده و 72 تبصره می باشد، که در سال 1379، به تصویب مجلس شورای اسلامی، رسیده است و شامل موضوعات مختلف، همچون داوری، مستثنیات دین، صلاحیت ذاتی و محلی دادگاه ها و غیره می باشد. قانون آیین دادرسی مدنی، در روند و پیشبرد فعالیت دادگاه ها بسیار اهمیت دارد.

 دعاوی به دو نوع حقوقی و کیفری تقسیم می شوند. قانون گذار، تشریفات رسیدگی به دعاوی حقوقی را در یک مجموعه قانون به نام قانون آیین دادرسی مدنی وضع کرده است. بنابراین ، قانون آیین دادرسی مدنی و اعمال دقیق آن نقش مهمی در پیش برد روند دادگاه ها خواهد داشت.

 موضوعات قانون آیین دادرسی مدنی، بسیار گسترده و همه جانبه بوده و تمامی ابعاد دعاوی مدنی و حقوقی از جمله شروع رسیدگی، اعمال مرتبط با دادخواست ها، صلاحیت دادگاه ها و غیره را شامل می شود. قضات و وکلا و تمام کسانی که در این حوزه فعالیت دارند، باید به این قانون واقف باشند.

 به همین دلیل ، در این مقاله قصد داریم، نخست، به بررسی تعریف آیین دادرسی مدنی پرداخته و در ادامه، قانون آیین دادرسی مدنی چیست و چند ماده دارد و موضوعات قانون آیین دادرسی مدنی را شرح بدهیم.

آیین دادرسی مدنی چیست

قانون آیین دادرسی مدنی، تشریفات رسیدگی به دعوای حقوقی اشخاص است که در ماده 1، قانون آیین دادرسی مدنی این گونه تعریف شده است : 

"آيين دادرسي مدني، مجموعه اصول و مقرراتي است كه در مقام رسيدگي به امور حسبي و كليه دعاوي مدني و بازرگاني، در دادگاه های عمومي، انقلاب، تجديدنظر، ديوان عالي كشور و ساير مراجعي كه به موجب قانون موظف به رعايت آن مي باشند به كار مي رود."

این گونه دعاوی که در قانون آیین دادرسی مدنی به آن ها رسیدگی می شود، ناظر بر جرائم نبوده؛ بلکه صرفا، ناظر بر اختلافات حقوقی میان اشخاص هستند ؛ مانند طلاق ، مهریه، پرداخت نفقه و غیره . تشریفات حاکم بر رسیدگی به این نوع از دعاوی، تشریفات آیین دادرسی مدنی می باشد.

اما نوع دیگری دعوا نیز میان افراد وجود دارد که تحت عنوان دعاوی کیفری شناخته می شوند. دعاوی کیفری، به نوعی از دعاوی گفته می شود که بر اساس قانون مجازات اسلامی، این گونه اعمال در قانون جرم انگاری شده اند. به عنوان مثال ، سرقت ، قتل ، خیانت در امانت در قانون مجازات اسلامی تحت عنوان جرم شناسایی شده اند. بنابراین ، در دادگاه های کیفری، مورد رسیدگی قرار می گیرند و تشریفات حاکم بر آنها نیز تشریفات آیین دادرسی کیفری است . 

قانون آیین دادرسی مدنی چیست و چند ماده دارد

قانون آیین دادرسی مدنی، تشریفات رسیدگی به دعاوی حقوقی است. این قانون، در 21 فروردین سال 1379، به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است و سپس یک هفته بعد به تایید شورای نگهبان رسید. این قانون، مشتمل بر 529 ماده و 72 تبصره است. بر اساس ماده آخر این قانون، قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 و قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب 1373 لغو شده است.

نام کامل این قانون، قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب ( در امور مدنی ) می باشد. قضات و وکلا بایستی به محتوای این قانون اشراف داشته باشند تا بتوانند روند دادگاه را طی کرده و همچنین، قضات به نحو بهتری به دعوا رسیدگی کنند و حکم عادلانه صادر کنند.

تعریف و اوصاف قانون آیین دادرسی مدنی، در ماده 1 تا 9 همین قانون ارائه شده است. این قانون، 9 باب دارد که هر کدام به موضوعات مختلفی، در رابطه با آیین دادرسی مدنی می پردازند. باب اول، در رابطه با صلاحیت دادگاه ها ، باب دوم، در خصوص وکالت در دعاوی ، باب سوم، در موضوع دادرسی نخستین و باب چهارم، در رابطه با تجدید نظر است. بقیه باب ها به ترتیب، به موضوعات فرجام خواهی، مواعد، داوری، هزینه دادرسی و اعسار، مطالبه خسارت و اجبار به انجام تعهد پرداخته اند.

موضوعات قانون آیین دادرسی مدنی

در این قسمت قصد داریم، که به مهمترین موضوعات قانون آیین دادرسی مدنی بپردازیم:

صلاحیت دادگاه ها اعم از صلاحیت ذاتی و صلاحیت نسبی ، اختلاف در صلاحیت و ترتیب حل آن

دادخواست و شرایط آن ، توقیف دادخواست، پیوست های دادخواست ، بهای خواسته

وکالت در دعاوی

ابلاغ ، ایرادات و موانع رسیدگی ، استرداد دعوا و استرداد دادخواست ، تامین خواسته

ورود شخص ثالث ، جلب شخص ثالث ، دعوای متقابل ، تأمین دلیل ، اظهارنامه

تصرف عدوانی ، ممانعت از حق و دعوای مزاحمت

اقرار ، انواع سند ، انکار و تردید ، ادعای جعل ، گواهی ، معاینه محل ، تحقیق محلی ، رجوع به کارشناس، سوگند 

نیابت قضایی ، حکم حضوری ، حکم غیابی ، واخواهی ، دادرسی فوری ، تجدید نظر ، فرجام خواهی ، اعتراض شخص ثالث ، اعاده دادرسی

داوری، سازش

هزینه دادرسی ، اعسار از هزینه دادرسی ، مطالبه خسارت و مستثنیات دین

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قانون آیین دادرسی مدنی ​به کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا مراجعه کنید . کارشناسان مرکز مشاور حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاور حقوقی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قانون آیین دادرسی مدنی پاسخ دهند .