محرومیت از ارث

محرومیت از ارث وفق ماده 837 قانون مدنی غیر نافذ است و اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند وصیت مزبور نافذ نیست. بنابراین می بایست از روش های دیگر از جمله تنظیم قرارداد های انتقال مالکیت، به جای تنظیم وصیتنامه مبنی بر محرومیت از ارث استفاده نمود 

زمانی که فرد زنده است می تواند هر تصمیمی درمورد دارایی اش بگیرد و حق هر گونه دخل و تصرفی در اموال و دارایی خود را دارد؛ اما به محض اینکه فردی فوت می کند اموال او به بازماندگان فرد متوفی تعلق می گیرد؛ که اگر فرد بخواهد در مورد اموال خود بعد از مرگش تصمیمی بگیرد این عمل تنها در یک صورت ممکن است که از طرق وصیت تکلیف آن را تعیین کند.

به عبارت دیگر فرد در زمان حیاتش می تواند از طریق وصیت در مورد دارایی اش تصمیم بگیرد و گاهی ممکن است پدر یا مادری قصد داشته باشند که همه اموال خود را به یکی از فرزندان خود بدهد و یا گاهی ممکن است تصمیم بگیرند فرزندی را از ارث محروم کند. در رابطه با این موضوع قانونگذار شرایطی را تعیین کرده است.

از ان روی در این مقاله قصد داریم به بررسی محرومیت از ارث، محرومیت از ارث به موجب قانون و محروم کردن فرزند پسر از ارثیه، بپردازیم و به پرسش آیا پدر می تواند دختر را از ارث محروم کند؟ پاسخ دهیم و در آخر نیز بررسی کنیم که متن محرومیت از ارث چیست و چگونه تنظیم می شود.

محرومیت از ارث

ممکن است متوفی تعیین کند که دارایی وی پس از مرگ او چگونه تقسیم شود، در واقع ممکن است متوفی در زمان حیاتش وصیت کند اموال او صرف امور خیریه شود و یا یکی از فرزندان خود را طبق وصیت نامه از ارث محروم کند و یا کل اموال را برای یکی از فرزندانش وصیت کند. وصیت و محروم کردن از ارث دو موضوع متفاوت هستند. 

وصیت تا یک سوم اموال متوفی نافذ است و اگر بقیه وراث قبول نمایند و رضایت دهند وصیت متوفی بیش از یک سوم پذیرفته می شود. پس بنابراین زمانی که فرد وصیتی می کند فقط تا میزان ثلث اموال این وصیت نافذ و قابل قبول است. لازم به ذکر است وفق ماده 837 قانون مدنی که هیچ کس نمی تواند به موجب وصیت ورثه خود را از ارث محروم کند. ماده 837 قانون مدنی در رابطه با محرومیت از ارث اینطور بیان کرده است : « اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند وصیت مزبور نافذ نیست.»

برای تعیین تکلیف اموال برای بعد از فوت و پیشگیری از رسیدن اموال به بعضی ورثه، راه‌حل‌های متفاوت و شرایط قانونی وجود دارد. از جمله این راه حل ها عبارت اند از صلح عمری، بیع، وصیت عهدی و وصیت تملیکی. توصیه می گردد تک تک موارد مذکور تا حد امکان به صورت رسمی و در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم شوند.

محرومیت از ارث به موجب قانون

اکثر افراد جامعه به طرق مختلف عبارت محرومیت از ارث را شنیده اند اما آیا واقعا امکان محروم کردن یکی از اولاد از ارث ممکن است یا خیر که در این خصوص نیاز است قوانین مورد بررسی قرار گیرد که آیا بر طبق قوانین محرومیت از ارث نیز امکان پذیر است یا خیر، طبق ماده 837 قانون مدنی محرومیت از ارث به این صورت است که اگر فردی به موجب وصیت، یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند، وصیت مزبور نافذ نیست و محرومیت از ارث یکی از باورهای غلط حقوقی است. 

در خصوص محرومیت از ارث به موجب قانون باید گفت در حقیقت محرومیت وراث از کل اموال طبق قانون از ارث مورد قبول نمی باشد و در واقع وفق ماده 837 قانون مدنی این امر غیر نافذ است و نیازمند تنفیذ سایر وراث می باشد، یعنی در صورتی که متوفی وصیت کند که یکی از وراث از ارث محروم باشد این وصیت تا زمانی که به تنفیذ تک تک وراث نرسیده باشد فاقد اثر است. 

یکی از شرایط و موارد پر کاربرد در بحث محرومیت از ارث به موجب قانونی انعقاد قراردادی تحت عنوان صلح عمری است. صلح عمری یک نوع قرارداد است که براساس آن، شخص اموال خود را به فرد یا افرادی منتقل می‌کندو تا زمان زنده بودن شخصی که دارایی خود را صلح کرده، حق انتفاع از آن مال با خود اوست. ولی بعد از این‌ که وی فوت کرد، اموالش به شکل کامل به کسانی که در قرارداد صلح نام برده شده‌، منتقل خواهد شد و نیاز به تنفیذ وراث او ندارد.

محروم کردن پسر از ارث

پیش از این به بررسی محرومیت از ارث و دیدگاه قانون در این خصوص پرداخته و گفتیم وفق ماده 837 قانون مدنی محرومیت کردن از ارثیه طبق قانون غیر نافذ می باشد؛ اکنون قصد داریم به بررسی محروم کردن پسر از ارث بپردازیم. وفق قانون تا زمانی که شخص زنده باشد حق هرگونه دخل و تصرف در اموال خود را دارد. 

به طور قانونی و طبق وصیت راه حل قطعی برای محروم کردن وراث از جمله محروم کردن فرزند پسر از ارث وجود ندارد؛ لذا اشخاص می توانند به موجب قراردادهای تملیکی اقدام به انتقال مایملک خود به دیگران یا حتی وقف برای امور عام المنفعه نمایند و هیچ کس حق دخالت در این خصوص را نخواهد داشت.

البته لازم به ذکر است مواردی در875 تا 885 قانون مدنی تحت عنوان موانع ارث بیان شده که در ان شرایط وارث از ارثیه محروم می گردد. این موارد به شکل خلاصه عبارتند از قتل مورث، کفر، لعان، نسب نامشروع، جنین و غایب بودن. که در صورت تحقق هر یک از موارد مذکور با رعایت قواعد و قوانین مربوط به همان مورد وارث از ارثیه محروم خواهد بود.

آیا پدر می تواند دختر را از ارث محروم کند؟

در پاسخ به پرسش اینکه آیا پدر می تواند دختر را از ارث محروم کند؟ باید بگوییم طبق قانون همچین حقی برای پدر در نظر گرفته نشده و شخص نمی تواند برای بعد از فوت خودش یک یا چند نفر از وراث را از ارث محروم کند. در خصوص محرومیت از ارث پیش از این نیز گفتیم که وفق ماده 837 قانون مدنی این مسئله غیر نافذ است و اگر فرد در زمانی که در قید حیات چنین وصیتی بکند فاقد اثر است.

بعضی از افراد پیش از فوت خود اقدام به انتقال و تقسیم اموال خود می نمایند و اموال خود را به مالکیت شخص دیگر در می آورند که این امر یکی از راه حل های پذیرفته شده در قانون برای محرومیت از ارث است چرا که با انتقال اموال در زمان حیات اساس مالی برای بعد از فوت باقی نمی ماند که قانونا به وارثین برسد.

پیش از این نیز گفتیم که برای تعیین تکلیف اموال برای بعد از فوت و پیشگیری از رسیدن اموال به یک یا چند نفر از ورثه، راه‌ های گوناگونی موجو است. از جمله این راه حل ها عبارت اند از انعقاد قرارداد صلح عمری، بیع، وصیت عهدی و وصیت تملیکی. پیشنهاد می شود تک تک موارد مذکور تا حد امکان به صورت رسمی و در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم شوند.

متن محرومیت از ارث

پیش از این به تفصیل در خصوص محرومیت از ارث و راه حل های ان توضیحاتی ارائه شده است؛ ممکن است این سوال برای اشخاص مطرح شود که متن محرومیت از ارث چگونه تنظیم می شود؟ یا متن محرومیت از ارث چیست؟ در پاسخ به این پرسش باید بگوییم چیزی تحت عنوان متن محرومیت از ارث وجود ندارد و در واقع متنی که افراد می توانند تنظیم نمایند متن قرارداد انتقال مالکیت است.

همانطور که گفتیم برای محروم کردن وارثین از ارثیه بهترین راه حل انعقاد قراردادهای تملیکی و انتقال مالکی است و برای این امر نیز طرفین قرارداد مستلزم تنظیم یک قرارداد فی مابین هستند. برای تنظیم این قرارداد بر حسب موضوع آن می توانند اقدام نموده و همچنین توصیه می گردد با وکیل مشورت نمایند.

تا کنون در خصوص محرومیت از ارث و شرایط و موارد ان سخن گفتیم. ارث بری به دو علت نسب و سبب اتفاق می افتد. تنها دلیل ارث بری به واسطه سبب رابطه زوجیت است که زوجین در عقد دائم از یک دیگر ارث می برند. برای آشنایی بیشتر از نحوه تقسیم ارث بین زوجین مطالعه مقاله زیر توصیه می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد محرومیت از ارث در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون محرومیت از ارث پاسخ دهند.