ارزیاب گمرک

ارزیاب گمرک فردی است که مسئول بررسی و تطبیق کالای اظهار شده با اسناد تسلیمی در گمرک می باشد. این فرد وظایف متعددی از جمله شمارش بسته ها، بررسی محتویات، تعیین تعرفه و ارزش گذاری را بر عهده دارد. ارزیابی گمرکی، نقشی مهم در جلوگیری از تخلفات تجاری و حمایت از منافع دولت، ایفا می کند.

در فرآیند واردات و صادرات کالا، رعایت تشریفات گمرکی، امری ضروری و اجتناب‌ ناپذیر است که یکی از اجزای اصلی آن ارزیابی کالا توسط ارزیاب گمرک می‌ باشد. ارزیابی دقیق و اصولی کالاها نقش مهمی در تعیین مالیات، تعرفه، عوارض و کنترل ورود کالاهای غیرمجاز دارد.

اهمیت ارزیابی گمرکی از آن جهت است که می‌ تواند از تخلفات تجاری جلوگیری کرده، مبنای شفاف برای محاسبه حقوق ورودی و سود بازرگانی، فراهم نماید. از طرفی در صورت عدم انجام دقیق ارزیابی، ممکن است خساراتی به منافع دولت یا صاحبان کالا وارد شود. از همین رو، آشنایی با اینکه ارزیاب گمرک کیست، چه وظایفی دارد و چرا ارزیابی گمرکی انجام می شود، ضروری است.

لذا در مقاله حاضر اینکه ارزیاب گمرک کیست، چه وظایف و ویژگی هایی دارد، همچنین اینکه چگونه تصمیم می‌ گیرد، مورد بررسی قرار گرفته و درباره اینکه چرا کالا در گمرک ارزیابی می‌ شود، دلایل انجام ارزیابی گمرکی، روش ها و مراحل این امر، توضیح داده شده است.

ارزیاب گمرک کیست

ارزیاب گمرک کیست و چه کسی این عنوان را در تشکیلات گمرکی کشور بر عهده دارد؟ این سوالی است که در آغاز بررسی نقش ارزیابی در امور گمرکی، مطرح می شود. ارزیاب گمرک به فردی گفته می شود که مسئولیت بررسی کالای اظهار شده به گمرک را از لحاظ نوع، مقدار، ارزش، وزن و سایر مشخصات تعیین کننده، بر عهده دارد.

طبق ماده ۱۰۷ آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی، ارزیابی کالا از بسته بندی و شماره گذاری آن آغاز شده و با معاینه محتویات از نظر مشخصات، مختلف ادامه می یابد. این وظایف تنها باید توسط کارشناسانی انجام شود که آموزش های تخصصی گمرکی را گذرانده اند و تسلط کامل بر طبقه بندی تعرفه ای کالاها دارند.

ارزیابان باید اطلاعات اظهارنامه را با محتوای واقعی کالا تطبیق دهند و در صورت وجود مغایرت، موضوع را به سرویس ارزیابی، اعلام نمایند. به همین دلیل، جایگاه ارزیاب گمرک از مهم ترین جایگاه ها در چرخه تجارت خارجی کشور محسوب می شود.

ارزیابان گمرک چه وظیفه ای دارند؟

این پرسش که ارزیابان گمرک چه وظیفه ای دارند؟ از جمله موضوعات مهم در بررسی عملکرد گمرک کشور است. ارزیاب گمرک مسئول بررسی دقیق کالای اظهار شده از نظر مشخصات ظاهری و فیزیکی بوده و باید آن را با اظهارنامه و اسناد تسلیمی تطبیق دهد.

ارزیاب وظیفه دارد صحت مندرجات اظهارنامه را از نظر نوع کالا، تعداد، وزن، ارزش، تعرفه و سایر مشخصات بررسی کرده و در صورت مشاهده مغایرت، آن را در ظهر اظهارنامه درج کند. اگر اختلافات جدی باشد، باید عملیات ارزیابی را متوقف و موضوع را جهت رسیدگی به متصدی سرویس ارزیابی گزارش دهد.

علاوه بر بررسی فنی و محتوایی کالا، ارزیابان موظفند گزارش کار خود را در پشت اظهارنامه ثبت کرده و ظرف ۲۴ ساعت پس از ارزیابی، نتیجه را به متصدی سرویس تحویل دهند (مستفاد از ماده ۱۱۴ آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی).

ویژگی های ارزیاب گمرک

در تیترهای پیشین، اینکه ارزیاب گمرک کیست، مورد بررسی قرار گرفت و در این تیتر، ویژگی های ارزیاب گمرک، ذکر خواهد شد. ویژگی های ارزیاب گمرک از جمله معیارهایی است که برای تضمین صحت و دقت در ارزیابی کالاها در گمرک، اهمیت دارد.

ارزیاب باید فردی دقیق، منظم و آشنا با قوانین گمرکی و تعرفه های وارداتی باشد. داشتن دانش فنی نسبت به انواع کالاها و تجربه کافی در زمینه بازرسی نیز از جمله شرایط لازم است. ارزیاب باید بتواند اسناد مختلف از جمله فاکتور خرید، فهرست عدلبندی، مجوزهای قانونی و سایر مدارک مربوط به ترخیص کالا را بررسی و با کالای واقعی تطبیق دهد. این کار نیازمند قدرت تحلیل، دقت نظر و توان تصمیم گیری در شرایط متفاوت می باشد.

از دیگر ویژگی های مهم این شغل، تعهد کاری، صداقت و رعایت اصول محرمانگی اطلاعات است. چرا که ارزیاب گمرک با اطلاعات تجاری مهمی مواجه است که در صورت افشای آن ها ممکن است خسارات جدی به فعالان تجاری وارد شود. در ادامه، اینکه ارزیاب گمرک، چگونه تصمیم می گیرد و چرا ارزیابی گمرکی انجام می شود؟، بررسی خواهد شد.

ارزیاب گمرک چگونه تصمیم می گیرد

اینکه ارزیاب گمرک چگونه تصمیم می گیرد؟ مبحثی است که در این تیتر از مقاله دینا، بررسی خواهد شد. در توضیح این امر باید گفت، این تصمیم گیری بر پایه تطبیق کالا با اظهارنامه، فاکتور و سایر مدارک صورت می گیرد. ارزیاب با استفاده از اطلاعات موجود، نوع و ارزش کالا را تشخیص داده و تصمیم نهایی درباره صحت اظهار را اعلام می کند.

مستفاد از ماده ۱۰۸ آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی، اگر کالا دارای بسته بندی یکسان و عدلبندی دقیق باشد، ارزیاب می تواند تنها بخشی از بسته ها را باز کرده و بررسی کند. اما در صورت عدم تطابق یا نبود عدلبندی، تمام بسته ها باید باز و بررسی شوند.

تصمیم نهایی ارزیاب، مبنای محاسبه حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض خواهد بود. در صورت وجود اختلاف، موضوع به رئیس گمرک گزارش می شود تا طبق مقررات مربوط، دستور لازم صادر گردد. در ادامه، این پرسش مهم که چرا ارزیابی گمرکی انجام می شود؟، بررسی خواهد شد.

چرا کالا در گمرک ارزیابی می شود؟

این سوال که چرا کالا در گمرک ارزیابی می شود؟ موضوعی کلیدی در شناخت عملکرد نظام گمرکی است. هدف اصلی ارزیابی، تطبیق دقیق کالا با اطلاعات اظهار شده و جلوگیری از تخلف در ارزش گذاری یا نوع کالا است.

ارزیابی کمک می کند که حقوق دولت از محل مالیات و عوارض واردات، به درستی وصول شود. همچنین از ورود کالای قاچاق، ممنوعه یا با مشخصات غیرواقعی جلوگیری می گردد. این فرایند از بروز اختلافات بین گمرک و واردکننده جلوگیری کرده و باعث ایجاد شفافیت در فرآیندهای تجاری و افزایش امنیت زنجیره تامین می شود.

در ادامه، دلایل ارزیابی گمرکی، مورد توضیح و بررسی قرار خواهد گرفت. علاقمندان به کسب اطلاعات در خصوص گمرکی کالای همراه مسافر و جزئیات آن می توانند، نسبت به مطالعه و بررسی مقاله پیشنهادی در لینک حتما بخوانید، اقدام کنند.

دلایل انجام ارزیابی گمرکی

در توضیح دلایل انجام ارزیابی گمرکی باید گفت، فرایند ارزیابی گمرکی، بر پایه ضرورت های اقتصادی، قانونی و امنیتی شکل گرفته است. از مهم ترین دلایلی که ارزیابی گمرکی انجام می شود، می توان به مواردی که در ادامه این تیتر، ذکر می گردند، اشاره کرد:

جلوگیری از قاچاق کالا

جلوگیری از سواستفاده تجاری

جلوگیری از فرار از پرداخت عوارض 

تطبیق کالا با مقررات بین المللی

رعایت الزامات قرنطینه ای

نظارت بر واردات کالاهای خاص از نظر بهداشتی و ایمنی

کنترل دقیق تر بر ورودی های کشور 

فراهم کردن زمینه برای آمارگیری دقیق از واردات

تنظیم سیاست های اقتصادی در سطح کلان کشور

در ادامه، در خصوص روش های اریابی گمرکی، توضیحاتی ارائه خواهد شد. علاقمندان به کسب اطلاعات درباره شرایط و جزئیات حاکم بر پرداخت عوارض گمرکی می توانند، نسبت به مطالعه و بررسی مقاله پیشنهادی در لینک بیشتر بخوانید، اقدام کنند.

روش های ارزیابی گمرکی

روش های ارزیابی گمرکی، بنا بر نوع کالا و وضعیت اسناد، متفاوت است. برخی کالاها به صورت تصادفی بررسی می شوند و برخی دیگر نیازمند بازرسی کامل می باشند. ارزیاب بسته به نوع عدلبندی، فهرست اقلام، وزن و حجم، شیوه مناسب ارزیابی را انتخاب می کند. در توضیح بیشتر باید گفت؛

در مواردی که کالا یکدست و یکنواخت باشد، بررسی تعدادی از بسته ها کافی است. اما چنانچه تفاوتی بیش از پنج درصد در بسته های بررسی شده دیده شود، باید تمام بسته ها مورد ارزیابی کامل قرار گیرد.

در موارد مشکوک، ارزیاب موظف است از ادامه کار خودداری کرده و موضوع را به متصدی سرویس ارزیابی جهت بررسی بیشتر و صدور دستور لازم گزارش دهد (تبصره ماده ۱۰۷ آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی). شایان ذکر است، روش‌ های ارزیابی گمرکی با هدف تعیین دقیق ارزش کالا برای محاسبه حقوق و عوارض وارداتی، به شرح زیر می باشد:

روش اصلی ارزیابی گمرکی، "ارزش معامله‌ ای" است که بر اساس قیمت پرداخت‌ شده یا قابل پرداخت برای کالا، تعیین می‌ شود. این روش در قانون امور گمرکی و آیین نامه اجرایی آن، به عنوان اولویت اول ذکر شده است.

در مواردی که روش ارزش معامله ای قابل اجرا نباشد، از "ارزش مشابه" استفاده می‌ شود. در این روش، قیمت کالایی با مشخصات مشابه مبنای ارزیابی قرار می‌ گیرد.

روش دیگر، "ارزش استنباطی" است که بر اساس قیمت فروش کالا در بازار داخلی پس از کسر هزینه‌ هایی مانند حمل و نقل و سود معقول محاسبه می‌ شود. همچنین، در موارد خاص از روش‌ های محاسباتی یا برآوردی نیز استفاده می‌ شود.

مراحل ارزیابی گمرکی

در توضیح مراحل ارزیابی گمرکی باید گفت، مستفاد از ماده ۱۰۸ آیین‌ نامه اجرایی قانون امور گمرکی، ارزیاب گمرک برای تحقیق در خصوص صحت مندرجات اظهارنامه و بررسی نوع، مقدار، وزن، ارزش و سایر مشخصات کالا، به صورت موردی و با توجه به شرایط کالا تصمیم‌ گیری می‌ نماید. در ادامه، نحوه تصمیم‌ گیری ارزیاب در سه حالت متفاوت، توضیح داده می‌ شود:

در حالت یکنواختی کامل بسته ها: اگر کلیه بسته های اظهارشده از نظر حجم، وزن و نوع جنس یکسان و یکنواخت باشند، ارزیاب می‌ تواند به تشخیص خود تنها چند بسته را باز و بررسی نماید و از باز کردن بقیه، صرف‌ نظر کند.

در حالت وجود صورت عدل بندی یا فهرست تفکیکی: چنانچه بسته ها متفاوت باشند اما دارای فهرست یا عدل‌ بندی دقیق باشند که نوع، وزن، مقدار و ارزش هر بسته را جداگانه مشخص کند، ارزیاب می‌ تواند به صورت نمونه‌ ای، بسته‌ هایی را بررسی نماید؛ مشروط بر این‌که اختلاف بیش از ۵ درصد با مندرجات فهرست مشاهده نشود.

در نبود یکسانی و فهرست دقیق: در صورتی که بسته ها از نظر جنس، وزن یا حجم متفاوت باشند و فهرست عدل‌ بندی نیز موجود نباشد، ارزیاب موظف است همه بسته‌ ها را بدون استثنا باز و بررسی نماید. بنابراین، ارزیاب گمرک با توجه به یکنواختی بسته‌ ها یا وجود فهرست دقیق، بین بازرسی کلی و نمونه‌ ای تصمیم‌ گیری می‌ کند و در صورت وجود مغایرت یا فقدان اطلاعات، به معاینه کامل همه بسته‌ ها ملزم است.

از منظری دیگر، مراحل ارزیابی گمرکی، با اظهار کالا توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی او آغاز می شود. این اظهار باید همراه با اسناد لازم مانند فاکتور، لیست عدلبندی، مجوزها و سایر مدارک باشد. ارزیاب گمرک پس از تطبیق اسناد با کالا، اقدام به بررسی بسته ها و محتوای آن ها می کند. در صورت وجود اختلاف، اظهارنامه به سرویس ارزیابی بازگردانده و وضعیت توسط رئیس گمرک بررسی می شود. در پایان، نتیجه ارزیابی در اظهارنامه ثبت و حقوق گمرکی، سود بازرگانی و سایر عوارض مربوطه محاسبه و به صاحب کالا اعلام می شود. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص وظایف ارزیاب گمرک و علل ارزیابی گمرکی در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون وظایف ارزیاب گمرک و علل ارزیابی گمرکی پاسخ دهند.