غرامت دستمزد

غرامت دستمزد، یکی از انواع حمایت های سازمان تامین اجتماعی است که در شرایطی مانند بیماری، بارداری یا ناتوانی موقت از کار، به بیمه شدگان واجد شرایط، پرداخت می شود. از مهم ترین شرایط دریافت این غرامت، برخوداری از مدارک و گواهی های لازم و تحت معالجه یا درمان های توان بخشی بودن بیمه شده می باشد.

سازمان تامین اجتماعی به‌ منظور حمایت از حقوق بیمه شدگان، راهکارهایی را برای جلوگیری از مواجهه آنان با مشکلات مالی در شرایط خاص مانند بیماری، بارداری یا ناتوانی موقت در اشتغال، پیش‌بینی کرده است. این تدابیر به‌ گونه‌ ای طراحی شده‌ اند که در صورت عدم توانایی بیمه‌ شده در ادامه کار و عدم دریافت مزد یا حقوق، حمایت‌ های مالی لازم ارائه شود تا از بروز مضیقه‌ های اقتصادی برای فرد و خانواده‌ اش جلوگیری گردد.

یکی از این راهکارها، پرداخت غرامت دستمزد است که با توجه به پیچیدگی‌ های موجود در نحوه محاسبه و پرداخت این غرامت، آگاهی کامل کارگران و بیمه‌ شدگان تابع قانون تامین اجتماعی از جزئیات و شرایط آن ضروری است تا در صورت بروز شرایط خاص منجر به عدم اشتغال موقت، بتوانند از حقوق خود به‌ درستی، بهره‌ مند شوند.

لذا در مقاله حاضر، اینکه غرامت دستمزد چیست، مورد بررسی قرار گرفته و درخصوص انواع، شرایط دریافت، مدارک لازم جهت دریافت، نحوه محاسبه، قوانین دریافت، همچنین میزان و مدت زمان پرداخت غرامت دستمزد، توضیح داده شده است.

غرامت دستمزد چیست

در پاسخ به این پرسش که غرامت دستمزد چیست؟ باید بند 9 ماده 2 قانون تامین اجتماعی را بررسی کرد. بند 9 ماده 2 مقرر می دارد: "غرامت دستمزد به وجوهی اطلاق می شود که در بارداری بیماری و عدم توانایی موقت، اشتغال به کار و عدم دریافت مزد یا حقوق، به حکم ‌این قانون، به جای مزد یا حقوق، به بیمه شده پرداخت می شود."

هدف از این پرداخت، جبران بخشی از درآمد از دست رفته بیمه‌ شده در این دوره‌ ها بوده و پرداخت آن تابع وجود شرایطی خاص، از جمله تابید پزشکی و سابقه پرداخت حق بیمه است. به طور کلی و در یک جمع بندی نهایی، در تعریف غرامت دستمزد باید گفت؛

غرامت دستمزد نوعی حمایت اجتماعی برای بیمه شدگان محسوب می‌ شود که در دوره‌ های غیرقابل اشتغال موقت، از نظر اقتصادی دچار مشکل نشوند. این حمایت، به‌ ویژه برای کارگران و کارمندان مشمول بیمه تامین اجتماعی، اهمیت ویژه‌ ای دارد و از قطع شدن ناگهانی درآمد آن‌ ها، جلوگیری می‌ کند.

انواع غرامت دستمزد

یکی از پرسش های مطروحه از سوی کارگران و کارفرمایان، مبنی بر این است که انواع غرامت دستمزد چیست؟ در پاسخ به پرسش مطروحه باید گفت، غرامت دستمزد به انواع مختلفی تقسیم می شود که هر کدام در شرایط خاصی پرداخت می گردد؛

غرامت دستمزد ایام بیماری: پرداختی به بیمه‌ شدگانی که به دلیل بیماری یا حوادث، موقتا قادر به کار نیستند.

غرامت دستمزد ایام بارداری: مربوط به زنان بیمه‌ شده در دوران بارداری و زایمان.

غرامت دستمزد ایام عدم توانایی موقت اشتغال به کار: برای بیمه شدگانی که به دلیل شرایط خاص، موقتا قادر به انجام کار نیستند. این تقسیم بندی ها بر اساس شرایط و نیازهای مختلف بیمه شدگان تعیین شده اند تا در مواقع عدم توانایی کار، حمایت مالی لازم را دریافت کنند.

شرایط دریافت غرامت دستمزد

اینکه شرایط دریافت غرامت دستمزد چیست؟ مبحثی است که در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، مورد توضیح و بررسی قرار خواهد گرفت. شرایط دریافت غرامت دستمزد، بر اساس مواد قانون تامین اجتماعی تعیین می شود. در توضیح این شرایط باید گفت:

یکی از شرایط اصلی این است که فرد نباید به‌ طور کامل از کار افتاده باشد، زیرا در چنین مواردی حمایت‌ های دیگری برای او در نظر گرفته می‌ شود. همچنین، اگر کارفرما طبق مقررات، موظف به پرداخت حقوق دوران بیماری باشد، بیمه‌ شده، مشمول دریافت غرامت دستمزد نخواهد بود.

علاوه بر این، در صورتی که بیمه شده در طول دوره بیماری، حقوق یا مزدی از کارفرما دریافت کرده باشد، امکان بهره‌ مندی از این حمایت مالی وجود نخواهد داشت. استراحت پزشکی بیمه‌ شده نیز باید به تایید مراجع پزشکی معتبر برسد تا سازمان تامین اجتماعی، پرداخت غرامت را انجام دهد. این تاییدیه معمولا از سوی پزشکان معتمد سازمان انجام می‌ شود و مستندات لازم باید ارائه گردد.

همچنین، بیمه شده در زمان اعلام بیماری باید در حال اشتغال بوده یا در مرخصی استحقاقی قرار داشته باشد تا بتواند از غرامت دستمزد استفاده کند. در صورتی که فرد در زمان اعلام بیماری، وضعیت اشتغال مشخصی نداشته باشد، ممکن است درخواست او برای دریافت این حمایت، رد شود.

برای دریافت غرامت دستمزد، بیمه‌ شده باید تحت معالجه یا درمان های توان بخشی قرار گیرد و به تشخیص سازمان تامین خدمات درمانی، موقتا قادر به کار نباشد. از دیگر شرایط دریافت این غرامت، عبارت است از اینکه بیمه‌ شده باید بر اثر حوادث ناشی از کار، غیر ناشی از کار یا بیماری‌ های حرفه‌ ای، تحت درمان قرار گرفته باشد. 

باید دانست، بیمه شدگان اختیاری، مانند مشاغل آزاد و زیرمجموعه های آن، مشمول دریافت غرامت دستمزد ایام بیماری نمی‌ شوند. این مشاغل شامل نویسندگان و هنرمندان، زنان خانه‌ دار، خادمان مساجد، مددجویان و زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد، نخبگان و استعدادهای برتر، باربران، زنبورداران و صیادان مشمول یارانه و برخی بیمه‌ های توافقی مانند اعضای سازمان نظام مهندسی ساختمان و کشاورزی، هستند.

مدارک لازم جهت دریافت غرامت دستمزد

برای دریافت غرامت دستمزد، ارائه مدارک معتبر و کامل ضروری است و از این رو، در ادامه این تیتر بررسی خواهد شد که مدارک لازم جهت دریافت غرامت دستمزد چیست. برای دریافت غرامت دستمزد، بیمه‌ شده باید گواهی استراحت پزشکی ارائه دهد که نوع بیماری و مدت بستری یا استراحت در منزل را به‌ طور دقیق مشخص کند. 

گواهی های استراحت کمتر از ۷ روز، بر اساس تشخیص پزشک معالج معتبر هستند، اما اگر مدت استراحت بیشتر از ۷ روز باشد، گواهی باید به تایید پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی برسد. علاوه بر گواهی استراحت پزشکی، بیمه‌ شده باید کارت ملی خود را نیز ارائه دهد. با استعلام کد ملی، تحت پوشش بیمه‌ بودن فرد، بررسی خواهد شد و حق وی برای استفاده از مزایای بیمه تامین اجتماعی، تایید خواهد گردید.

همچنین، گواهی کارفرما مبنی بر عدم اشتغال به کار و عدم دریافت دستمزد در دوره بیماری ضروری است. این گواهی تایید می کند که بیمه شده در مدت استراحت پزشکی، مشغول به کار نبوده و حقوقی دریافت نکرده است. در ادامه، نحوه محاسبه غرامت دستمزد، بررسی خواهد شد.

نحوه محاسبه غرامت دستمزد

در توضیح نحوه محاسبه غرامت دستمزد باید گفت، بر اساس قوانین موجود از جمله قانون تامین اجتماعی، غرامت دستمزد بیمه‌ شده‌ ای که دارای همسر، فرزند، پدر یا مادر تحت تکفل باشد، به میزان سه‌ چهارم آخرین مزد یا حقوق روزانه او پرداخت می‌ شود. این مبلغ به‌ منظور حمایت از بیمه‌ شدگان با افراد تحت تکفل، در نظر گرفته شده است.

برای بیمه شده ای که همسر، فرزند، پدر یا مادر تحت تکفل نداشته باشد، غرامت دستمزد، معادل دو‌ سوم آخرین مزد یا حقوق روزانه او است. در صورتی که بیمه‌ شده به هزینه سازمان تامین خدمات درمانی بستری شود، این مبلغ به نصف آخرین مزد یا حقوق روزانه، کاهش می‌ یابد.

آخرین مزد یا حقوق روزانه بیمه شده، برای محاسبه غرامت دستمزد، عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه‌ شده که به ماخذ آن، حق بیمه دریافت شده است (در آخرین ۹۰ روز قبل از شروع بیماری)، تقسیم بر تعداد روزهای کار. در مورد بیمه‌ شدگانی که کارمزد دریافت می‌ کنند، این مبلغ از تقسیم جمع کل دریافتی در ۹۰ روز قبل از بیماری بر ۹۰ به‌ دست می‌ آید.

قوانین دریافت غرامت دستمزد

در توضیح قوانین دریافت غرامت دستمزد باید گفت، بر اساس ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی، غرامت دستمزد از اولین روزی که بیمه‌ شده بر اثر حادثه یا بیماری حرفه‌ ای و به تشخیص سازمان تامین خدمات درمانی، قادر به کار نباشد، پرداخت می‌ شود.

در موارد بیماری که بیمار در بیمارستان بستری نشود، غرامت دستمزد از روز چهارم پرداخت خواهد شد. پرداخت غرامت دستمزد تا زمانی ادامه می‌ یابد که بیمه‌ شده به تشخیص سازمان تامین خدمات درمانی، قادر به کار نبوده و به موجب مقررات این قانون، از کار افتاده شناخته نشده باشد.

این موضوع، به منظور حمایت از بیمه شده در دوره ناتوانی موقت در نظر گرفته شده است. همچنین، در صورتی که سازمان تامین خدمات درمانی، بیمه‌ شده‌ ای را برای معالجه به شهرستان دیگری اعزام کند و درمان او به‌ صورت سرپایی انجام شود، علاوه بر غرامت دستمزد متعلق، معادل ۱۰۰٪ غرامت دستمزد روزانه بابت هزینه هر روز اقامت به بیمار، پرداخت خواهد شد.

همچنین، اگر به تشخیص پزشک معالج، بیمار نیاز به همراه داشته باشد، علاوه بر مخارج مسافرت، معادل ۵۰٪ حقوق یا دستمزد بیمه‌ شده نیز به همراه بیمار، از طرف سازمان پرداخت می‌ شود. این حمایت‌ ها به منظور جبران هزینه‌ های اضافی بیمه‌ شدگان در زمان اعزام به شهرستان‌ های دیگر برای درمان سرپایی و تامین رفاه آنان و همراهانشان در دوره درمان، در نظر گرفته شده است.

میزان و مدت زمان پرداخت غرامت دستمزد

پس از توضیح در خصوص اینکه غرامت دستمزد چیست و انواع آن چه می باشد، در این تیتر از مقاله، درباره میزان و مدت زمان پرداخت غرامت دستمزد توضیح داده خواهد شد. برای توضیح این موضوع، باید به قانون تامین اجتماعی، مراجعه کرد و مواد این قانون را بررسی نمود.

میزان غرامت دستمزد روزانه برای بیمه‌ شدگان متاهل یا تحت تکفل، معادل سه‌ چهارم میانگین دستمزد روزانه آنان خواهد بود. برای افراد مجرد، این مبلغ به دو‌ سوم میانگین دستمزد روزانه کاهش می‌ یابد و در برخی شرایط خاص، ممکن است به نصف تقلیل یابد. این مبلغ بر اساس میانگین دستمزد دو ماه پیش از شروع بیماری، محاسبه و پرداخت می‌ شود.

مدت زمان پرداخت غرامت دستمزد، بستگی به طول دوره بیماری یا ناتوانی دارد که توسط پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی، تایید می‌ شود. همانطور که در تیترهای پیشین نیز ذکر شد، این حمایت از روز چهارم بیماری آغاز شده و تا زمان بهبودی کامل یا بازگشت فرد به کار، ادامه خواهد داشت. در بیماری‌ های خاص و مزمن، این مدت می‌ تواند با تایید سازمان، تمدید گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مفهوم غرامت دستمزد و نحوه محاسبه و شرایط تعلق آن در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مفهوم غرامت دستمزد و نحوه محاسبه و شرایط تعلق آن پاسخ دهند.