عقد لازم، عقدی است که جز در موارد معینه، در قانون، امکان فسخ آن برای هیچ یک از طرفین وجود ندارد. اما در عقد جایز، هر یک از طرفین هر زمان که بخواهد، می تواند آن را فسخ کند. از تفاوت های عقد لازم و عقد جایز می توان به قابلیت فسخ و تاثیر فوت و حجر طرفین در عقد اشاره کرد.

حدود پایبندی به قرارداد، یکی از مهم ترین مسائلی است که باید با آن آشنا بود. بر اساس این موضوع، قراردادها به دو دسته عقود لازم و عقود جایز تقسیم می شوند. مبنای این تقسیم بندی، امکان فسخ یا عدم فسخ قرارداد، برای هریک از طرفین قرارداد است. فسخ، با اراده یکی از طرفین انجام می گیرد و نباید با اقاله که با اراده طرفین قرارداد صورت می گیرد، اشتباه گرفته بشود.

بسیاری از افراد، هنگام بستن یک قرارداد، نمی دانند که آیا می توانند، بعد از انعقاد قرارداد، از آن منصرف شوند و دیگر به عقد پایبند نباشند یا خیر؟ بنابراین، باید قبل از انعقاد یک عقد، بدانند که عقد مورد نظر، لازم است یا جایز، زیرا، بحث امکان فسخ قراراداد، نتایج بسیاری را برای هریک از طرفین به دنبال خواهد داشت. لذا، طرفین قبل از انعقاد عقد، باید آگاهی نسبی، به این موضوع داشته باشند که قراردادها ذیل کدام گروه از عقود قرار می گیرد.

با توجه به اهمیت موضوع پایبندی به قراردادها، در این مقاله، قصد داریم، به بررسی عقد لازم و عقد جایز و تفاوت آنها با هم بپردازیم. بنابراین، در ابتدا، به این سوال پاسخ خواهیم داد که تعریف عقد لازم و جایز چیست؟ سپس، تفاوت آنها را بررسی خواهیم کرد. اگر در خصوص تعریف عقد لازم و عقد جایز و تفاوت آنها سوالاتی دارید، در این مقاله همراه ما باشید.

تفاوت عقد لازم و جایز

ارزش حقوقی یک عقد و قرارداد مانند عقد جعاله، زمانی مشخص می گردد که هر دو طرف عقد، به تعهد های خود پایبند باشند و به میل خودشان عقد را بر هم نزنند. وقتی دو یا چند نفر با هم عقدی را منعقد می کنند، در واقع، مایل هستند طرف مقابل، بر سر تعهدات خود بماند و آنها را رعایت کند. به موجب ماده 185 قانون مدنی: "عقد لازم، آن است که هیچ یک از طرفین معامله، حق فسخ آن را نداشته باشد، مگر در موارد معینه."

بنابراین، در پاسخ به این سوال که تعریف عقد لازم چیست ؟ می توان گفت، به عقد و قراردادی که هیچ کدام از دو طرف معامله، حق فسخ آن را نداشته باشد ، عقد لازم گفته می شود؛ به عنوان مثال، عقد بیع و یا عقد اجاره از انواع عقود لازم هستند که امکان فسخ آنها وجود ندارد.

در این عقود، هیچ یک از طرفین قرارداد، حق فسخ عقد را ندارد. علت این امر، حفظ حقوق دو طرف قرارداد است . البته در انتهای ماده 185 قانون مدنی، از لفظ موارد معینه استفاده شده است که طرفین فقط در این شرایط معین، می توانند حتی عقد لازم خود را هم بر هم بزنند و آن را فسخ کنند. این شرایط، شامل دو مورد زیر است:

فسخ به استناد خیارات: خیار به معنی دادن اختیار به یکی از طرفین قرارداد برای فسخ قرارداد است. خیارات دارای انواع مختلفی مانند خیار حیوان، خیار مجلس و غیره هستند. برای اعمال خیار در یکی از عقود، می توان به عقد بیع اشاره کرد، به موجب ماده 457 قانون مدنی: "هر بیع، لازم است، مگر این که یکی از خیارات در آن ثابت شود."

اقاله یا تفاسخ: وقتی دو طرف قرارداد، با هم توافق کنند که عقد را فسخ کنند و هر دو به این کار راضی باشند، به این حالت اقاله عقد می گویند. به موجب ماده 283 قانون مدنی: "بعد از معامله، طرفین می توانند به تراضی، آن را اقاله و تفاسخ کنند."

در حقوق، به توافق طرفین در فسخ عقد، اقاله یا تفاسخ می گویند . اقاله قرارداد در حقوق به این دلیل پذیرفته شده است که عقد با اراده همان دو نفری که عقد را بسته اند، می تواند بدون طی تشریفات خاصی و تنها با موافقت آنها، فسخ شود. با این وجود، اگر اقاله عقد، به حقوق افراد دیگر یا منافع عمومی صدمه بزند، اقاله صحیح نیست. برای مثال، عقد نکاح یا ازدواج را نمی توان بدون طی کردن تشریفات قانونی منحل کرد، زیرا این روند، به نظم جامعه ضربه می زند .

تفاوت عقد لازم و جایز

ارزش حقوقی یک عقد و قرارداد مانند عقد جعاله، زمانی مشخص می گردد که هر دو طرف عقد، به تعهد های خود پایبند باشند و به میل خودشان عقد را بر هم نزنند. وقتی دو یا چند نفر با هم عقدی را منعقد می کنند، در واقع، مایل هستند طرف مقابل، بر سر تعهدات خود بماند و آنها را رعایت کند. به موجب ماده 185 قانون مدنی: "عقد لازم، آن است که هیچ یک از طرفین معامله، حق فسخ آن را نداشته باشد، مگر در موارد معینه."

بنابراین، در پاسخ به این سوال که تعریف عقد لازم چیست ؟ می توان گفت، به عقد و قراردادی که هیچ کدام از دو طرف معامله، حق فسخ آن را نداشته باشد ، عقد لازم گفته می شود؛ به عنوان مثال، عقد بیع و یا عقد اجاره از انواع عقود لازم هستند که امکان فسخ آنها وجود ندارد.

در این عقود، هیچ یک از طرفین قرارداد، حق فسخ عقد را ندارد. علت این امر، حفظ حقوق دو طرف قرارداد است . البته در انتهای ماده 185 قانون مدنی، از لفظ موارد معینه استفاده شده است که طرفین فقط در این شرایط معین، می توانند حتی عقد لازم خود را هم بر هم بزنند و آن را فسخ کنند. این شرایط، شامل دو مورد زیر است:

فسخ به استناد خیارات: خیار به معنی دادن اختیار به یکی از طرفین قرارداد برای فسخ قرارداد است. خیارات دارای انواع مختلفی مانند خیار حیوان، خیار مجلس و غیره هستند. برای اعمال خیار در یکی از عقود، می توان به عقد بیع اشاره کرد، به موجب ماده 457 قانون مدنی: "هر بیع، لازم است، مگر این که یکی از خیارات در آن ثابت شود."

اقاله یا تفاسخ: وقتی دو طرف قرارداد، با هم توافق کنند که عقد را فسخ کنند و هر دو به این کار راضی باشند، به این حالت اقاله عقد می گویند. به موجب ماده 283 قانون مدنی: "بعد از معامله، طرفین می توانند به تراضی، آن را اقاله و تفاسخ کنند."

در حقوق، به توافق طرفین در فسخ عقد، اقاله یا تفاسخ می گویند . اقاله قرارداد در حقوق به این دلیل پذیرفته شده است که عقد با اراده همان دو نفری که عقد را بسته اند، می تواند بدون طی تشریفات خاصی و تنها با موافقت آنها، فسخ شود. با این وجود، اگر اقاله عقد، به حقوق افراد دیگر یا منافع عمومی صدمه بزند، اقاله صحیح نیست. برای مثال، عقد نکاح یا ازدواج را نمی توان بدون طی کردن تشریفات قانونی منحل کرد، زیرا این روند، به نظم جامعه ضربه می زند .

تفاوت عقد لازم و جایز

ارزش حقوقی یک عقد و قرارداد مانند عقد جعاله، زمانی مشخص می گردد که هر دو طرف عقد، به تعهد های خود پایبند باشند و به میل خودشان عقد را بر هم نزنند. وقتی دو یا چند نفر با هم عقدی را منعقد می کنند، در واقع، مایل هستند طرف مقابل، بر سر تعهدات خود بماند و آنها را رعایت کند. به موجب ماده 185 قانون مدنی: "عقد لازم، آن است که هیچ یک از طرفین معامله، حق فسخ آن را نداشته باشد، مگر در موارد معینه."

بنابراین، در پاسخ به این سوال که تعریف عقد لازم چیست ؟ می توان گفت، به عقد و قراردادی که هیچ کدام از دو طرف معامله، حق فسخ آن را نداشته باشد ، عقد لازم گفته می شود؛ به عنوان مثال، عقد بیع و یا عقد اجاره از انواع عقود لازم هستند که امکان فسخ آنها وجود ندارد.

در این عقود، هیچ یک از طرفین قرارداد، حق فسخ عقد را ندارد. علت این امر، حفظ حقوق دو طرف قرارداد است . البته در انتهای ماده 185 قانون مدنی، از لفظ موارد معینه استفاده شده است که طرفین فقط در این شرایط معین، می توانند حتی عقد لازم خود را هم بر هم بزنند و آن را فسخ کنند. این شرایط، شامل دو مورد زیر است:

فسخ به استناد خیارات: خیار به معنی دادن اختیار به یکی از طرفین قرارداد برای فسخ قرارداد است. خیارات دارای انواع مختلفی مانند خیار حیوان، خیار مجلس و غیره هستند. برای اعمال خیار در یکی از عقود، می توان به عقد بیع اشاره کرد، به موجب ماده 457 قانون مدنی: "هر بیع، لازم است، مگر این که یکی از خیارات در آن ثابت شود."

اقاله یا تفاسخ: وقتی دو طرف قرارداد، با هم توافق کنند که عقد را فسخ کنند و هر دو به این کار راضی باشند، به این حالت اقاله عقد می گویند. به موجب ماده 283 قانون مدنی: "بعد از معامله، طرفین می توانند به تراضی، آن را اقاله و تفاسخ کنند."

در حقوق، به توافق طرفین در فسخ عقد، اقاله یا تفاسخ می گویند . اقاله قرارداد در حقوق به این دلیل پذیرفته شده است که عقد با اراده همان دو نفری که عقد را بسته اند، می تواند بدون طی تشریفات خاصی و تنها با موافقت آنها، فسخ شود. با این وجود، اگر اقاله عقد، به حقوق افراد دیگر یا منافع عمومی صدمه بزند، اقاله صحیح نیست. برای مثال، عقد نکاح یا ازدواج را نمی توان بدون طی کردن تشریفات قانونی منحل کرد، زیرا این روند، به نظم جامعه ضربه می زند .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تعریف عقد لازم و عقد جایز و تفاوت آنها در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاور حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاور حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تعریف عقد لازم و عقد جایز و تفاوت آنها پاسخ دهند.