استرداد مال منقول

نحوه استرداد مال منقول، بدین صورت بوده که شخص باید نمونه اظهارنامه و دادخواست مال امانی خود را دفتر خدمات قضایی به ثبت برساند و مدارک مورد نیاز برای اثبات ادعای خود را از جمله فاکتور خرید، استشهادیه، سند عادی یا رسمی را ضمیمه دادخواست کند. همچنین استرداد مال منقول جز دعاوی مالی است و ارزش مال باید در دادخواست مشخص شود.

در دنیای امروز، افراد به طور مداوم با اموال و دارایی‌های خود سروکار دارند. این اموال می‌توانند در قالب ‌های مختلفی مانند ودیعه، اجاره، قرض یا حتی به صورت شفاهی به دیگران سپرده شوند. هر یک از این تعاملات، روابط حقوقی خاصی را به وجود می‌آورد که نیازمند درک و رعایت الزامات قانونی است. 

از طرفی اگر متصرف از پس دادن مال خودداری کند، صاحب مال می‌تواند اقدام به طرح دعوا استرداد مال منقول کند و از طریق مراجع قضایی حق خود را بازپس گیرد. حال از آن جایی که ممکن بسیاری از افراد از نحوه اقامه دعوا استرداد مال منقول بی اطلاع باشند، لازم است که به جزئیات آن پرداخته شود.

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پاسخ به این پرسش که استرداد مال منقول به چه معناست و چه زمانی می توان این دعوا را مطرح نمود؛ به مدارک لازم و نحوه طرح دعوا استرداد مال منقول بپردازیم. سپس در خصوص استرداد مال منقول میان زوجین و استرداد مال منقول امانی صحبت خواهیم کرد در انتها نمونه اظهارنامه و دادخواست مال امانی را ارائه خواهیم داد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

استرداد مال منقول به چه معناست

اموال به دو دسته منقول و غیرمنقول تقسیم می شوند. اموال منقول بر خلاف اموال غیر منقول اموالی هستند که به راحتی می توان آن ها را حمل و جا به جا نمود بدون این که آسیبی به آن ها وارد شود. در این خصوص ماده 19 قانون مدنی مقرر می دارد:« اشیائی که نقل آن از محلی به محل دیگر ممکن باشد بدون اینکه به خود یا محل آن خرابی وارد آید منقول است.»

بنابراین ملاک اصلی برای تشخیص اموال منقول، قابلیت جابجایی آن ها می باشد به عنوان مثال خودرو، اثاثیه منزل، جواهرات، کتاب، لاشه چک و . . . را می توان در دسته اموال منقول قرار داد زیرا آن ها را می توان به راحتی از محلی به محل دیگر منتقل کرد.

در این میان یکی از دعاوی که مطرح در دعاوی دادگستری، مربوط به استرداد مال منقول است. حال ممکن است که در ذهن برخی از افراد این پرسش مطرح شود که استرداد مال منقول به چه معناست که در پاسخ به آن باید گفت که به معنای بازگرداندن مال منقول به مالک اصلی می باشد. به عبارت دیگر، اگر شخصی مال منقول دیگری را در تصرف خود داشته باشد و از استرداد آن امتناع کند، صاحب مال این حق را دارد که با مراجعه به محاکم دادگستری بر علیه وی دعوی استرداد مال منقول را مطرح کند.

چه زمانی می توان دعوای استرداد مال منقول را مطرح کرد ؟

یکی از رایج ترین سوالاتی که در خصوص استرداد مال منقول وجود دارد، این است که چه زمانی می توان دعوای استرداد مال منقول و مال غیر منقول را مطرح کرد؟ به عبارتی این دعوا تحت چه شرایطی قابل طرح است؟ لذا در این بخش از مقاله، قصد داریم تا در خصوص شرایط طرح دعوای استرداد مال منقول صحبت کنیم.

برای این که بتوان دعوای استرداد مال منقول را مطرح کرد لازم است که چند شرط اساسی وجود داشته باشد. اولین شرط این است که در هنگام طرح دعوا، مال منقول باید در تصرف شخص دیگر باشد.

شرط بعدی این است که مالک آن را از فرد مطالبه کند ولی آن شخص از بازگرداندان مال به مالک خودداری می کند. بنابراین زمانی این دعوا قابل طرح است که مالک مال خود را از دیگری مطالبه کند ولی متصرف از پس دادن آن امتناع کند. 

در خصوص دعوای استرداد مال باید توجه داشت که در اختیار قرار دادن مال منقول به دیگری می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در واقع در این مورد فرقی ندارد که تصرف مال با اذن و اجازه صاحب مال صورت گرفته یا خیر، مهم این است که فرد از استرداد آن خودداری می کند. 

برای درک بهتر این موضوع می توان به استرداد اموال سرقت شده و اموال امانی اشاره نمود. به عبارتی اگر شخصی اموال دیگری را به سرقت ببرد و از پس دادن آن مال به مالک خودداری کند یا این که مالک با رضایت خود مال منقولی را به امانت دیگری بسپارد ولی بعد از آن امین مال را تحویل ندهد، در هر دو مورد می توان دعوای استرداد مال منقول را مطرح نمود.

مدارک لازم برای دعوای استرداد مال منقول

که قصد اقامه دعوای استرداد مال منقول را دارند؛ باید یکسری مدارک به دادگاه ارائه بدهند تا بتوانند ادعای خود را اثبات کنند. حال به جهت آشنایی علاقمندان در این بخش از مقاله، لیست مدارک لازم برای دعوای استرداد مال منقول معرفی می شود که به شرح زیر است:

سند رسمی یا سند عادی مال منقول

برگه قرارداد ودیعه یا امانت در صورتی که مال از این طریق به فرد دیگر سپرده شده است. 

کارت ملی برای احراز هویت 

شهادت ‌نامه شهود و افراد مطلع 

برگه مربوط به تحقیقات محلی 

فاکتور خرید

اظهارنامه مبنی بر تحویل مال

نکته ای که افراد باید به آن توجه داشته باشند این است که در دعاوی استرداد مال منقول، اثبات مالکیت در اموال منقول الزامی است و خواهان برای اثبات این موضوع می تواند به فاکتور خرید، شهادت شهود، سند رسمی یا سند عادی مال منقول استناد کند.

نحوه طرح دعوا استرداد مال منقول

یکی دیگر از مسائل مهمی که در رابطه با استرداد مال منقول، لازم است تا مورد بررسی قرار گیرد، بحث مراحل و نحوه انجام این اقدام قانونی می باشد. در ادامه،به جهت آشنایی بیشتر کاربران، به بررسی نحوه طرح دعوا استرداد مال منقول خواهیم پرداخت.

برای طرح دعوای استرداد مال منقول لازم است که 3 شرط وجود داشته باشد که از جمله مهم ترین آن می توان به مالکیت خواهان نسبت به مال منقول، تصرف خوانده نسبت به مال موضوع دعوا و مطالبه مالک و عدم تحویل مال از سوی متصرف اشاره دارد .

لازم به ذکر است که مالک قبل از طرح دعوا باید برای متصرف اظهارنامه ای ارسال کند دلیلش هم این است که باید برای دادگاه محرز شود که مالک، مال منقول را مطالبه کرده ولی طرف مقابل از استرداد آن خودداری کرده است. البته در صورت عدم ارسال اظهارنامه، می توان به شهادت شهود هم استناد کرد.

بعد از ارسال اظهارنامه اگر شخص متصرف همچنان از استرداد مال خودداری کند، مالک می تواند که به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند و برای ثبت دادخواست اقدام نماید. توجه به این نکته ضروری است که دعوای استرداد مال، یک دعوای مالی است و ارزش مال باید در دادخواست قید شود. مطابق با قانون جدید شورای حل اختلاف اگر ارزش مال در دادخواست تا 100 میلیون تومان قید شود، دعوا استرداد مال منقول در صلاحیت دادگاه صلح محل اقامت مرد می باشد. 

استرداد مال منقول میان زوجین

یکی از اختلافات رایج میان زوجین، استرداد مال منقول است. در خصوص استرداد مال منقول میان زوجین باید بین جهیزیه و وسایل مشترک قائل به تفکیک شد. در خصوص جهیزیه باید توجه داشت که زوجه مالک جهیزیه است به همین خاطر مرد حق خروج جهیزیه و وسایل متعلق به زن را از منزل مشترک ندارد. 

بنابراین اگر ثابت شود که زوج جهیزیه را بدون اطلاع زن به جای دیگری منتقل نموده، زوجه می تواند که تقاضای استرداد آن ها را نماید و اگر تلف یا خراب شده باشد، مرد موظف است که خسارت مربوط به آن را پرداخت نماید. لازم به ذکر زن در صورتی می تواند جهیزیه خود را مطالبه کند که به وسیله سیاهه، فاکتور خرید یا شهادت شهود ثابت نماید که خود جهیزیه را خریداری کرده جهیزیه از طرف دیگر مطابق با مواد 46 و 63 قانون اجرای احکام، در دعوای استرداد اموال مشترک در زمان زوجیت، در صورت عدم ارایه دلایل کافی نسبت به مالکیت اموال مشترک از سوی زوج، نصف اموال متعلق به وی و نصف آن متعلق به زوجه است.

همچنین باید به این نکته توجه داشت در صورتی که زوج برای زوجه طلا خریده باشد، مشمول مقررات عقد هبه قرار می گیرد یعنی در فرض باقی بودن عین اموال، بر اساس ماده 803 قانون مدنی مرد می تواند طلا هایی که به همسر خود داده است را پس بگیرد. 

استرداد مال منقول امانی

در بخش های قبلی توضیحات مفصلی در خصوص دعوای استرداد مال منقول ارائه شد. در این میان باید توجه داشت که در دادگاه پرونده های بسیاری وجود دارد که راجع به استرداد مال منقول امانی می باشد که در ادامه مقاله به جزئیات این دعوا پرداخته می شود.

اموال امانی به اموالی اطلاق می‌شود که به ‌صورت امانت در اختیار شخص دیگری قرار می‌گیرند که از آن نگهداری کنند. در خصوص اموال امانی باید توجه داشت که در صورت درخواست مالک، امین باید آن را به صاحبش برگرداند و اگر امین از تحویل آن خودداری کند، مالک می تواند بر علیه وی دعوای استرداد مال منقول مطرح کند.

لازم به ذکر است که معمولا قبل از طرح دعوای استرداد مال منقول بر علیه امین، مالک برای وی یک اظهارنامه ارسال می کند. اگر امین با وجود ارسال اظهارنامه، اقدامی برای پس دادن مال ننماید مالک در این صورت می تواند که دعوای استرداد را مطرح کند.

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که صرف عدم برگرداندن مال امانی به امانت ‌گذار جرم تلقی نمی شود. به عبارت دیگر مسترد نکردن مال امانی زمانی مصداق جرم خیانت امانت محسوب می شود که طبق ماده 674 قانون مجازات اسلامی عدم استرداد به قصد تصاحب، استعمال، تلف و یا مفقود نمودن عمدی مال باشد. 

نمونه اظهارنامه استرداد مال

همانطور که در بخش های قبلی بیان شد قبل از طرح دعوای استرداد مال منقول بهتر است که مالک به نشانی متصرف اظهارنامه ای ارسال کند و از او استرداد مال را تقاضا کند و اگر بعد از ارسال اظهارنامه متصرف همچنان از استرداد مال خودداری کند، مالک می تواند با مراجعه به دفتر خدمات قضایی دادخواست خود را به ثبت برساند. حال به جهت آشنایی افراد با نحوه تنظیم اظهارنامه و دادخواست در این بخش از مقاله نمونه اظهارنامه و دادخواست استرداد مال ارائه شده است. 

بنابراین در مورد تکمیل فرم اظهارنامه استرداد اموال باید توجه داشت که فرد پس از وارد کردن نام و نام خانوادگی خود باید مشخصات کامل طرف مقابل را بنویسد. سپس باید در ستون موضوع، عبارت استرداد اموال را ذکر و بعد از آن خلاصه اظهارات خود را بنویسد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد استرداد مال منقول​ در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون استرداد مال منقول​ پاسخ دهند.