وصول چک پس از فوت صادر کننده چک

وصول چک پس از فوت صادرکننده چک، امکان پذیر است و برای این کار، دارنده چک باید، به طرفیت وراث متوفی، طرح دعوا نماید. اگر متوفی، اموالی نداشته باشد، به هیچ وجه، امکان مطالبه وجه چک وی، از اموال شخصی وراث او، وجود ندارد و در صورت وجود اموال نیز، هر ورثه، تا میزان سهم الارث دریافتی، مسئول است.

چک، یکی از مهم ترین اسناد تجاری لازم الاجرا است که در اغلب معاملات تجاری و عقودی نظیر بیع، وکالت و...، مورد استفاده قرار می گیرد و حمایت های قانون گذار، از چنین سندی، به اندازه ای است که آن را، حتی پس از فوت صادر کننده یا گیرنده چک، دارای اعتبار قانونی و حقوقی، می داند.

با این حال، وصول چک پس از فوت صادرکننده چک، قواعد مخصوص به خود را دارد و در صورتی که دارنده چنین چکی، از نحوه و مراحل قانونی مطالبه وجه آن، مطلع نباشد، کارسازی چک و وصول وجه آن، برای وی امکان پذیر نخواهد بود.

لذا در مقاله حاضر، آثار فوت صاحب چک، مطالبه وجه چک از ورثه متوفی و فرضی که در آن صادر کننده چک، اموالی نداشته باشد، مورد بررسی قرار گرفته، وصول چک سفید امضا بعد از فوت و سال های اعتبار چک، توضیح داده شده، نمونه دادخواست مطالبه وجه چک از ورثه، ارائه گردیده و در خصوص صدور اجراییه چک علیه ورثه، همچنین، آثار فوت گیرنده چک، صحبت شده است.

فوت صاحب چک

از آنجا که این امکان وجود دارد، صادره کننده چک، پس از صدور این سند تجاری و قبل از وصول آن توسط دارنده، فوت نماید، ضروری است، دارندگان چک، با تبعات فوت صاحب چک و شرایط وصول چک پس از فوت صادرکننده چک، آشنا باشند.

در صورتی که صادر کننده چک، فوت نماید، وراث متوفی باید، به بانک مراجعه کرده و فوت وی را اطلاع رسانی کنند تا بانک، تمامی حساب های فرد فوت شده را مسدود نماید، در این شرایط، وصول چک، تنها پس از طی شدن مراحل حصر وراثت و بررسی اموال فرد متوفی، امکان پذیر خواهد بود.

شایان ذکر است، در صورتی که ورثه، بلافاصله پس از فوت مورث خویش، این امر را به بانک، اطلاع نداده باشند و بانک از فوت صادر کننده چک، بی اطلاع باشد، این امکان وجود دارد که دارنده، به بانک محال علیه، مراجعه کرده و وجه چک خود را وصول نماید.

مطالبه وجه چک از ورثه متوفی

راه قانونی وصول چک پس از فوت صادرکننده چک، مطالبه وجه چک از ورثه متوفی است و نحوه و مراحل این امر، در ادامه این تیتر از مقاله حقوقی دینا، مورد بررسی و توضیح، قرار خواهد گرفت. قبل از ذکر مراحل مطالبه وجه چک از ورثه متوفی، باید دو نکته مهم را متذکر شد؛

نکته اول اینکه، گواهی انحصار وراثت، از مهم ترین مدارک لازم برای مطالبه وجه چک از ورثه متوفی است و در صورت نبود آن، خواهان دعوا باید، استعلام آن را از مراجع ذی صلاح، درخواست دهد یا شخصا، به عنوان ذینفع، تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت نماید.

نکته دوم اینکه، بر اساس ماده 231 قانون امور حسبی، "دیون موجل متوفی، بعد از فوت، حال می شود" و به همین علت، دارنده چک تاریخ دار می تواند، بعد از فوت صادر کننده، علی رغم عدم سررسید تاریخ چک، نسبت به مطالبه وجه آن از وراث، اقدام کند. 

در مرحله اول از مراحل مطالبه وجه چک از ورثه متوفی، دارنده چک یا وکیل یا نماینده قانونی وی باید، دادخواست مربوط به این موضوع را تنظیم نموده و فایل ورد آن را برروی یک حافظه، اعم از سی دی و...، ذخیره کند؛ (بهتر است در ستون خواسته، مطالبه وجه چک و صدور قرار تامین خواسته، درج گردند.)

در گام بعدی، خواهان دعوای مطالبه وجه چک از ورثه متوفی، باید برای ثبت دادخواست خود، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی رفته و فایل دادخواست و مدارک قابل ضمیمه را تحویل مسئول مربوطه دهد؛

مسئول مربوطه، پس از اخذ هزینه دادرسی و تعرفه خدمات ارائه شده در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست مربوطه را ثبت و به مرجع صالح، ارسال خواهد نمود. دقت به این نکته، حائز اهمیت است که برای ثبت دادخواست و پیگیری قضایی مطالبه وجه چک از ورثه متوفی، ضرروی است از حساب کاربری ثنا، برخوردار بود که تشکیل این حساب، هم از طریق مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و هم از طریق مراجعه به سامانه عدل ایران adliran.ir ممکن و میسر می باشد.

اگر صاحب چک فوت کند و اموالی نداشته باشد

در تیترهای پیشین مقاله، وصول چک پس از فوت صادرکننده آن، توضیح داده شد، در این تیتر از مقاله دینا، یکی از پرسش های مهم دارندگان چک، مبنی بر اینکه اگر صاحب چک فوت کند و اموالی نداشته باشد، تکلیف چیست؟ مورد توضیح و بررسی قرار خواهد گرفت.

اگر صاحب چک فوت کند و اموالی نداشته باشد، به هیچ وجه امکان مطالبه وجه چک از اموال شخصی ورثه متوفی، امکان پذیر نیست و نمی توان، وجه چک را از هیچ دارایی و مالی، جز ترکه به جا مانده از متوفی، وصول کرد. باید دانست؛

در فرض وجود ترکه برای متوفی نیز، هر ورثه ای که ترکه را پذیرفته، صرفا تا میزان سهم الارث خود، مسئول پرداخت بدهی های مورث خویش است و وراثی که ترکه را رد کرده اند، هیچ گونه مسئولیتی در قبال پراخت بدهی مورث خود، نخواهند داشت.

وصول چک سفید امضا بعد از فوت

قبل از توضیح وصول چک سفید امضا بعد از فوت، باید گفت، با توجه به تصویب قانون جدید چک و روی کار آمدن چک های صیادی، صدور چک سفید امضا، امکان پذیر نمی باشد، با این حال، در صورتی که فرد، از چک قدیمی سفید امضایی برخوردار است که صادر کننده یا دارنده آن، فوت نموده، تنها در صورت وجود شرایط زیر، امکان تکمیل و وصول وجه چک را خواهد داشت: 

در فرض فوت صادرکننده چک، دارنده، تنها در صورتی می تواند نسبت به تکمیل مندرجات چک و مطالبه وجه آن از ورثه متوفی، اقدام کند که صادر کننده چک در زمان حیات، به دارنده، برای تکمیل مندرجات چک، تفویض اختیار کرده باشد؛ در این شرایط، دارنده می تواند در حدود اختیارات خویش، نسبت به تکمیل چک و وصول وجه آن، اقدام نماید؛

در صورتی که دارنده چک سفید امضا فوت کند و صادر کننده، در زمان حیات دارنده چک، برای تکمیل مندرجات آن، به وی، تفویض اختیار کرده باشد، وراث متوفی (دارنده) می توانند، به عنوان قائم مقام قانونی دارنده چک، نسبت به تکمیل مندرجات چک و مطالبه وجه آن از صادر کننده، اقدام نمایند.

چک تا چند سال اعتبار دارد

در پاسخ به این پرسش که چک تا چند سال اعتبار دارد؟ باید گفت، چک، یکی از مهم ترین اسناد تجاری و حقوقی است که امکان مطالبه وجه آن، همیشه، وجود داشته و به عبارتی، شکایت حقوقی برای وصول وجه چک، به هیچ عنوان، مشمول مرور زمان، نمی گردد.

با این حال، چنانچه فردی، قصد شکایت کیفری در خصوص چک را داشته باشد، تنها در صورتی قادر به این کار خواهد بود که در مواعد مقرر پیش بینی شده در قانون، نسبت به دریافت گواهی عدم پرداخت و ثبت شکایت کیفری علیه صادر کننده، اقدام نماید. 

علاقمندان به کسب اطلاعات در خصوص مروز زمان شکایت کیفری از چک برگشتی می توانند، نسبت به مطالعه مقاله پیشنهادی در لینک زیر، اقدام نمایند. در ادامه، نمونه دادخواست مطالبه وجه چک از ورثه، ارائه خواهد شد.

نمونه دادخواست مطالبه وجه چک از ورثه

همانطور که در تیترهای پیشین مقاله، مورد اشاره قرار گرفت، راه قانونی وصول چک پس از فوت صادرکننده چک، مطالبه وجه آن، از وراث متوفی است و برای این امر، دارنده چک باید، اقدام به ثبت دادخواست نماید. لذا در باکس زیر، یک نمونه دادخواست مطالبه وجه چک از ورثه، جهت استفاده خوانندگان محترم، ارائه شده است.

علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص قواعد مطالبه وجه چک و نمونه دادخواست آن می توانند، نسبت به مطالعه مقاله پیشنهادی در لینک زیر، اقدام کنند. در ادامه، در خصوص امکان یا عدم امکان صدور اجراییه چک، علیه وراث صادر کننده، توضیح داده خواهد شد.

صدور اجراییه چک علیه ورثه

پس از صدور حکم قطعی در خصوص مطالبه وجه چک متوفی از ورثه، خواهان این دعوا می تواند، از دادگاه صادر کننده حکم، تقاضای صدور اجراییه چک علیه ورثه متوفی را داشته باشد و از این حیث، منع قانونی خاصی، وجود ندارد.

پس از صدور اجراییه، دادگاه، آن را به ورثه متوفی، ابلاغ خواهد کرد و ورثه، 10 روز از تاریخ ابلاغ اجراییه، فرصت دارند تا در خصوص پرداخت وجه چک از ماترک متوفی، اقدام نمایند. اگر متوفی، اموالی نداشته باشد، وراث وی، ملزم به پرداخت وجه چک، از دارایی های شخصی خویش نیستنند و از این بابت، مسئولیتی بر دوش آن ها، نیست.

مورد اخیر الذکر، در قانون امور حسبی نیز، ذکر گردیده و دارنده چنین چکی، باید به این نکته، دقت داشته باشد. مطالعه مقاله پیشنهادی در لینک زیر، به علاقمندان کسب اطلاعات در خصوص دادگاه صالح برای مطالبه وجه چک، توصیه می گردد.

اگر گیرنده چک فوت کند

در تیترهای پیشین مقاله، وصول چک پس از فوت صادرکننده چک و وضعیت مطالبه وجه چنین چکی، در فرض عدم وجود اموالی برای صادرکننده، مورد توضیح و بررسی، قرار گرفت. در این تیتر از مقاله، به این پرسش که اگر گیرنده چک فوت کند، وضعیت مطالبه وجه چک، چگونه خواهد بود؟ پاسخ داده می شود.

باید دانست، پس از فوت هر شخص، ورثه وی، قائم مقام قانونی او، محسوب می گردند و در صورتی که جنبه مثبت و منفی دارایی های متوفی را بپذیرند و ترکه متوفی را قبول کنند، می توانند پس از اخذ گواهی حصر وراثت، نسبت به مطالبه وجه چک، اقدام نمایند.

شایان ذکر است، در شرایطی که گیرنده چک، قبل از فوت، وجه چک را وصول کرده باشد، به هیچ وجه، امکان مجدد مطالبه وجه چک، توسط وراث، وجود نخواهد داشت. علاقمندان به کسب اطلاعات درباره دریافت تاخیر تادیه چک می توانند، مقاله پیشنهادی زیر را مطالعه نمایند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط و نحوه وصول چک پس از فوت صادرکننده چک در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط و نحوه وصول چک پس از فوت صادرکننده چک پاسخ دهند.