توقیف سرقفلی

 امکان توقیف سرقفلی و حق کسب و پیشه، در محکومیت های مالی یا در مطالبه مهریه، زمانی که محکوم علیه، پس از قطعیت حکم و صدور اجراییه، از پرداخت محکوم به، استنکاف می ورزد، وجود دارد و توقیف سرقفلی برای مهریه، می تواند از طریق دادگاه یا اجرائیات ثبت، انجام گردد.

سرقفلی و حق کسب و پیشه، از مهم ترین نهادهای حقوقی و حقوق مالی پیش بینی شده در قانون روابط موجر و مستاجر سال 1376 و سال 1356 هستند که از مالیت برخوردار بوده و به همین علت، از منظر قانونی، امکان قابلیت نقل و انتقال، در خصوص آن ها وجود دارد. 

ویژگی مالیت و قابلیت نقل انتقال داشتن حق سرقفلی و حق کسب و پیشه، سبب می گردد، امکان توقیف هریک از این حقوق نیز از نظر قانونی، وجود داشته باشد و اشخاص بتوانند، نسبت به توقیف آن ها در دعاوی مالی، نظیر مهریه و...، اقدام کنند.

با توجه به پیچیدگی قواعد توقیف سرقفلی، در مقاله حاضر و در راستای اطلاع رسانی، توقیف سرقفلی و حق کسب و پیشه در محکومیت های مالی، بررسی گردیده و درباره مواردی که امکان توقیف سرقفلی در آن ها وجود دارد، نحوه توقیف آن و توقیف سرقفلی برای مهریه، توضیح داده شده است.

توقیف سرقفلی و حق کسب و پیشه در محکومیت های مالی چیست

در پاسخ به این پرسش که توقیف سرقفلی و حق کسب و پیشه در محکومیت های مالی چیست؟ باید گفت، هنگامی که در دعاوی مالی، نظیر مهریه، مطالبه وجه و...، رای به پرداخت محکوم به صادر می گردد، محکوم علیه، موظف است، ظرف مهلت مقرر در اجراییه، نسبت به پرداخت محکوم به، اقدام نماید، در غیر این صورت، امکان توقیف اموال وی به درخواست محکوم علیه، وجود خواهد داشت.

با توجه به اینکه حق سرقفلی و حق کسب و پیشه، از حقوق مالی هستند و به عبارتی، مالیت دارند، امکان معرفی آن ها به دادگاه یا اجرای ثبت، جهت توقیف، بابت وصول محکومیت مالی، وجود دارد. ماده 54 آیین‌ نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرائی، در خصوص امکان توقیف سرقفلی، مقرر می دارد:

"بازداشت حقوق مدیون نسبت به سرقفلی، جایز است، لکن مزایده آن، به لحاظ رعایت منافع اشخاص ثالث، جایز نیست؛ در صورت بازداشت منافع یا سرقفلی، مراتب به اداره ثبت محل، جهت ثبت در دفاتر بازداشتی و ابلاغ آن به دفاتر اسناد رسمی مربوطه، اعلام می‌ گردد." در پاسخ به این پرسش که امکان مزایده سرقفلی، بدون رضایت مالک، وجود دارد یا خیر؟ نیز می توان، آخرین نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه را مورد بررسی قرار داد. در این نظریه، بیان شده است:

 "توقیف سرقفلی و یا حق کسب یا پیشه یا تجارت، برای استیفای محکوم‌ به، بلامانع است و چنانچه مستاجر، حق انتقال به غیر نداشته باشد و یا اجاره‌ نامه‌ ای در بین نبوده و مالک، راضی به انتقال به غیر نباشد، مزایده و فروش سرقفلی و یا حق کسب یا پیشه یا تجارت، بابت بدهی مستاجر موضوع حکم قطعی لازم‌الاجرا، در صورتی امکان پذیر است که مالک، رضایت داشته باشد. حکم مقرر در ماده ۵۴ آیین‌‌ نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم‌ الاجرا و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی با اصلاحات و الحاقات بعدی، موید این دیدگاه است."

در چه مواردی سرقفلی توقیف می‌ شود؟

اینکه در چه مواردی سرقفلی توقیف می‌ شود؟ از پرسش های رایج افرادی است که بدهکار بوده و از حق سرقفلی مغازه یا ملک تجاری، برخوردارند. در پاسخ به پرسش مطروحه باید گفت، شایع ترین مواردی که امکان توقیف سرقفلی، در خصوص آن ها، وجود دارد، عبارتند از:

محکومیت های مالی

مهریه 

به عنوان ضمانتی برای اجرای احکام صادره از سوی دادگاه

در توضیح مورد آخر باید گفت، این امکان وجود دارد، تا زمان صدور حکم دادگاه حقوقی، سرقفلی، به عنوان تضمین حقوق یکی از طرفین دعوا و به درخواست وی، توقیف گردد و در صورتی که رای دادگاه به نفع فردی که درخواست توقیف سرقفلی را داده، صادر شود، این حق، پس از طی مراحل اجرای حکم، به وی، منتقل گردد.

مراحل و نحوه توقیف سرقفلی

با توجه به اینکه توقیف سرقفلی و حق کسب و پیشه، هم از طریق دادگاه صالح و هم از طریق واحد اجرائیات ثبت، امکان پذیر است، در ادامه، مراحل و نحوه توقیف سرقفلی، در دو بخش جداگانه، مورد توضیح و بررسی، قرار خواهد گرفت. 

توقیف سرقفلی در اجرای ثبت 

چنانچه سرقفلی یا حق کسب و پیشه، مستند به سند رسمی باشد، ذی نفع می تواند تقاضای توقیف این دو حق از حقوق مالی را از اجرائیات ثبت، داشته باشد. اجرای ثبت پس از بررسی اسناد و مدارک و احراز شرایط قانونی، مراتب توقیف را به ذی حق، دفترخانه تنظیم کننده سند، اداره ثبت محل وقوع ملک و اتحادیه مربوطه اعلام می نماید.

توقیف سرقفلی در اجرای احکام

پس از قطعیت حکم در خصوص محکومیت های مالی، صدور اجراییه و استنکاف محکوم علیه از پرداخت، محکوم له می تواند با معرفی سرقفلی یا حق کسب و پیشه به اجرای احکام، تقاضای توقیف آن را داشته باشد. در این شرایط، اگر محکوم علیه، مالک اصلی ملک تجاری و سرقفلی باشد، توقیف، به راحتی، صورت خواهد گرفت.

اما اگر مستاجر دارای حق کسب و پیشه و سرقفلی، بدهکار باشد و رای به پرداخت محکوم به، به ضرر وی صادر شود، برای توقیف سرقفلی باید، مراتب توقیف از طریق ابلاغ، به مالک، اطلاع داده شود و مالک باید، از دادن مبلغ سرقفلی یا حق کسب و پیشه به محکوم علیه (بدهکار)، خودداری نموده و طبق دستورات مدیر اجرای احکام، عمل کند. ماده 87 و 88 قانون اجرای احکام مدنی، در این باره، مقرر می دارند:

"هر‌گاه مال متعلق به محکوم‌ علیه، نزد شخص ثالث اعم از حقوقی یا حقیقی باشد یا مورد درخواست توقیف، طلبی باشد که محکوم‌ علیه، از شخص ثالث دارد، اخطاری در باب توقیف مال یا طلب و میزان آن، به پیوست رونوشت اجراییه، به شخص ثالث، ابلاغ و رسید دریافت می‌ شود و مراتب فورا به محکوم‌ علیه نیز ابلاغ می‌ گردد."

 "شخص ثالث، پس از ابلاغ اخطار توقیف، نباید مال یا طلب توقیف شده را به محکوم‌ علیه بدهد و مکلف است طبق دستور مدیر اجرا، عمل نماید، در صورت تخلف، مسئول جبران خسارت وارده به محکوم‌ له خواهد بود." در ادامه، توقیف سرقفلی برای مهریه، بررسی خواهد شد.

توقیف سرقفلی برای مهریه

در پاسخ به این پرسش که توقیف سرقفلی برای مهریه چگونه است و آیا مغازه برای مهریه توقیف میشود؟ باید گفت، از نظر قانونی، توقیف سرقفلی برای مهریه، بلامانع است و زوجه می تواند، بر حسب شرایط، توقیف سرقفلی را بابت وصول مهریه، از اجرائیات ثبت یا دادگاه صالح، درخواست کند.

در توقف سرقفلی برای مهریه از طریق اجرائیات ثبت، زوجه باید، به دفترخانه تنظیم کننده سند رسمی ازدواج، مراجعه نموده و تقاضای صدور اجراییه، در خصوص وصول مهریه را داشته باشد. دفتر اسناد رسمی، پس از بررسی مدارک و اسناد، اجراییه را صادر و به همراه مدارک و اطلاعات لازم، به واجد اجرائیات ثبت، ارسال می نماید.

با تشکیل پرونده مهریه در اجرائیات ثبت، زوجه می تواند، اموال زوج، ازجمله، سرقفلی دارای سند رسمی را به واحد اجرائیات، معرفی نماید تا واحد اجرا، نسبت به توقیف آن برای وصول مهریه، اقدام کند. 

در توقف سرقفلی برای مهریه از طریق دادگاه، زوجه می تواند در بدو امر و با هدف جلوگیری از فرار از دین زوج، قبل از طرح دعوای مهریه یا هم زمان با طرح دعوای مطالبه مهریه، نسبت به ثبت درخواست صدور قرار تامین خواسته از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، اقدام نماید و پس از صدور قرار تامین خواسته، حداکثر ظرف ده روز، نسبت به درخواست توقیف سرقفلی برای مهریه، اقدام کند. 

در صورت صدور حکم محکومیت زوج به پرداخت مهریه و استنکاف وی از پرداخت، زن می تواند، مهریه خود را با توقیف حق سرقفلی، وصول نماید. علاقمندان به کسب اطلاعات در خصوص اموال قابل توقیف برای مهریه می توانند، نسبت به مطالعه مقاله پیشنهادی در لینک زیر، اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط و نحوه توقیف سرقفلی و حق کسب و پیشه در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط و نحوه توقیف سرقفلی و حق کسب و پیشه پاسخ دهند.