طلاق عاطفی چیست

از منظر قانون، قرآن و اسلام، طلاق عاطفی، برابر با ناسازگاری و نشوز زوجین، نسبت به یکدیگر، است و می توان گفت، این امر، زمانی تحقق می یابد که زوجین، بدون تحقق طلاق قانونی و با وجود رابطه زوجیت، به عللی چون، عدم اعتماد، سوء رفتار و...، هیچ گونه ارتباط عاطفی و جنسی، با یکدیگر نداشته و مانند دو غریبه، کنار هم زندگی کنند.

در شرع اسلام و در قانون و نظام حقوقی ایران، علی رغم تاکید بر ارزش نهاد خانواده و ارائه راهکار برای استحکام بنیان آن، طلاق، به عنوان یکی از مهم ترین راه های پایان دادن به عقد نکاح دائم، مورد پیش بینی قرار گرفته و زوجین می توانند، در صورت وجود شرایط قانونی، با کمک طلاق، به ازدواج دائم خود، پایان دهند.

در این میان، در عالم عرف و عالم روانشناسی، اصطلاحی تحت عنوان طلاق عاطفی زوجین، در خصوص زن و شوهری که دچار جدایی عاطفی و روحی شده اند، وظایف زناشویی را نسبت به یکدیگر انجام نمی دهند و صرفا، زیر یک سقف زندگی می کنند، مطرح می گردد که از منظر قانونی، دارای نتایج و تبعات منفی است و همین امر، ضرورت آشنایی زوجین با علل، راهکارها و حکم طلاق عاطفی در قانون، قرآن و اسلام را ایجاب می نماید.

لذا در مقاله حاضر، طلاق عاطفی از نظر اسلام، قرآن و حقوق، مورد بررسی قرار گرفته و در خصوص مواردی چون، دلایل طلاق عاطفی، نتایج این امر از منظر قانون، حکم طلاق عاطفی و راهکارهای آن، توضیح داده شده است. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر می توانند، نسبت به مطالعه ادامه مقاله، اقدام کنند.

طلاق عاطفی از نظر اسلام، قرآن و حقوق چیست

قبل از بررسی اینکه طلاق عاطفی از نظر اسلام، قرآن و حقوق چیست، باید دانست، به طور کلی، طلاق عاطفی یعنی چه. در توضیح این امر باید گفت: "جدایی اعلام و قانونی نشده زوجین و زندگی با یکدیگر، بدون تعلق خاطر احساسی" را طلاق عاطفی می گویند.

با این توضیح که؛ زوجین، علی رغم وجود رابطه زوجیت از نظر شرع و قانون، و با وجود حضور فیزیکی در یک منزل مشترک، هیچ گونه پیوند عاطفی و جنسی ای با یکدیگر نداشته اما، اقدامی برای صدور حکم طلاق قانونی نیز نمی نمایند؛ به عبارتی، تنها، جسم آنان، کنار یکدیگر است و در سند رسمی ازدواج، زن و شوهر هستند اما، از نظر روحی و عاطفی، به یکدیگر تعلق خاطر ندارند و نسبت به یکدیگر، بی احساس می باشند.

در اسلام، محیط خانواده، کانون عواطف و احساسات، شناخته می شود و خداوند، در سوره نساء، بر این امر، تاکید می نماید. از منظر اسلامی و با استناد به آیات سوره نساء، می توان گفت، اصطلاح طلاق عاطفی، زمانی در خصوص زن و شوهر، به کار می رود که علی رغم زوجیت، میان آن ها، "انشقاق" و جدایی، رخ داده و مودت و وحدت آن ها، خدشه دار شود. در فرهنگ لغات فارسی، معنای لغوی انشقاق، برابر با انقطاع، گسستگی، بریدگی و ترک خوردگی است.

در نظام حقوقی، امری به نام طلاق عاطفی، مورد پیش بینی، قرار نگرفته، اما با این حال می توان گفت، اصطلاح طلاق عاطفی، زمانی در عالم حقوق به کار می رود که زوجین، نسبت به یکدیگر، دچار "کراهت" و "نشوز" یا همان، نفرت و ناسازگاری شده باشند، حقوق و تکالیف زن و شوهری را نسبت به یکدیگر، انجام ندهند و با وجود این موارد، به دنبال مراحل قضایی و حقوقی صدور حکم انواع طلاق، اعم از طلاق رجعی یا طلاق بائن نروند.

مهمترین دلایل طلاق عاطفی

پس از بررسی مفهوم طلاق عاطفی در قانون، قرآن و اسلام در تیتر پیشین، در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، مهمترین دلایل طلاق عاطفی، مورد توضیح و بررسی، قرار خواهند گرفت. با در نظر گرفتن تحقیقات حقوقی و بر اساس نظر روانشناسان اسلامی و غربی، می توان مهم ترین دلایل طلاق عاطفی را موارد زیر، دانست:

ازدواج بدون شناخت و با عجله

ناکافی بودن تجربه زندگی

عدم تلاش برای گذراندن اوقات مشترک 

عدم تلاش برای ایجاد اهداف مشترک

عدم بلوغ روانی و عاطفی هریک از زوجین

انتظارات نامتناسب از یکدیگر

نارضایتی جنسی

دخالت دیگران، از جمله خانواده، در زندگی مشترک

کافی نبودن شناخت زوجین از یکدیگر و عدم تلاش در راستای این امر

وجود برخی مشکلات روحی و بیماری های روانشناختی در هریک از زوجین، نظیر افسردگی، پارانویا، وسواس و...

بی توجهی زوجین به نیازهای یکدیگر و برآورده نشدن نیازهای عاطفی

خیانت

مشکلات اقتصادی

اختلاف نظر ها و سوء تفاهمات حل نشده

 تفاوت فکر، فرهنگ و مذهب

 نداشتن مهارت های برقراری ارتباط سالم و عدم گفتگو 

اختلال شخصیت پارانوئید که سبب بروز رفتارهای شکاکانه و بی اعتمادی فراگیر در شخص می گردد، می تواند به عنوان یکی از دلایل عسر و حرج، برای درخواست طلاق از سوی زن، مورد استناد قرار گیرد و مطالعه مقاله زیر، در راستای کسب اطلاع، پیرامون این امر، توصیه می شود.

نتایج طلاق عاطفی از منظر قانون

به طور کلی، طلاق عاطفی، نتایج سوء و نامطلوبی بر نهاد خانواده، به ویژه بر فرزندان خواهد داشت و اغلب روانشناسان، زوجین مواجه با طلاق عاطفی را به حل مشکل با کمک یک درمانگر، ترغیب می نمایند. طلاق عاطفی، از منظر حقوقی و قانونی نیز دارای تبعات و نتایج مختص به خود است و ممکن است زوجین را با تبعات منفی این امر، روبرو سازد.

مهم ترین نتایج طلاق عاطفی از منظر قانون و برای زنان، عبارتند از: روبرو شدن با صدور حکم طلاق، به درخواست مرد؛ روبرو شدن با شکایت عدم تمکین و صدور رای الزام به تمکین؛ محکومیت به نشوز؛ قطع شدن نفقه؛ مواجه شدن با درخواست شوهر، مبنی بر صدور حکم به اذن ازدواج مجدد، از محکمه.

با این توضیح که، به طور معمول، زن و مرد دچار طلاق عاطفی، حقوق و تکالیف خود، نسبت به یکدیگر را انجام نمی دهند و در این شرایط، عموما زنان، از برقراری رابطه جنسی با همسر خود، امتناع کرده، دستورات و صلاح دید وی را نادیده گرفته و در مواردی، ترک منزل می نمایند؛

در چنین شرایطی، مرد می تواند با ثبت دادخواست صدور حکم طلاق و صرف پرداخت حقوق قانونی زن، بدون رضایت و نظر وی، او را طلاق دهد یا می تواند با اثبات بدرفتاری و نشوز زوجه به محکمه، رای مربوط به الزام زوجه به تمکین را دریافت کرده و در صورت عدم توجه زن به اجرای مفاد رای تمکین و پس از صدور اجراییه، نشوز وی را ثابت و از پرداخت نفقه وی، امتناع کند؛

 همچنین، مرد می تواند با اثبات عسر و حرج ناشی از نشوز همسر خویش به دادگاه، از محکمه، درخواست صدور حکم به اذن ازدواج مجدد را داشته باشد. در صورت صدور چنین حکمی، این امکان قانونی برای مرد، ایجاد می گردد که بدون اذن همسر اول، نسبت به ازدواج مجدد، اقدام کند و در این شرایط، زن نمی تواند به سبب تحقق ازدواج مجدد بدون اذن وی، از محکمه، تقاضای صدور حکم طلاق داشته باشد.

مهم ترین نتایج طلاق عاطفی از منظر قانون و برای مردان، عبارتند از: روبرو شدن با درخواست طلاق از سوی زن؛ صدور حکم به پرداخت نفقه زن، علی رغم عدم تمکین وی؛ تقاضای قانونی زن برای پرداخت حقوق مالی خویش، نظیر مهریه که می تواند، توقیف اموال یا جلب مرد را در پی داشته باشد.

با این توضیح که به طور معمول، در طلاق عاطفی، مردان، اقدام به کتک زدن همسر خود، نپرداختن نفقه، ازدواج موقت و عدم توجه به نیازهای همسر خود می نمایند و زنان، در پی مواجه شدن با این رفتارها، شکایت قانونی کرده و حسب مورد، موفق به دریافت رای نفقه، دیه یا طلاق به سبب عسر و حرج، می گردند. شایان ذکر است، در شرایطی که زن، با عذر محکمه پسند، از تمکین همسر خود، خودداری کند، مرد موظف است، با وجود عدم تمکین، نفقه وی را بپردازد.

حکم طلاق عاطفی

در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، حکم طلاق عاطفی در قانون، قرآن و اسلام، مورد توضیح و بررسی قرار خواهد گرفت و وضعیت رابطه با زنی که طلاق عاطفی گرفته و هیچ گونه رابطه جنسی و عاطفی با همسر خود ندارد، توضیح داده خواهد شد. 

در توضیح حکم طلاق عاطفی در قانون، قرآن و اسلام، باید گفت، قانونا و شرعا، زن و شوهری که دچار جدایی احساسی شده، هیچ گونه رابطه جنسی و عاطفی با یکدیگر نداشته و به عبارتی، درگیر طلاق عاطفی هستند، نمی توانند اقدام به برقراری رابطه نامشروع تلفنی، جنسی یا عاطفی، با جنس مخالف نمایند و تنها، پس از جاری شدن صیغه طلاق و گذشت عده طلاق (این عده، صرفا در خصوص زنان، مطرح است)، امکان برقراری رابطه مشروع و قانونی، با جنس مخالف، برای هریک از آنان، وجود خواهد داشت.

در پاسخ به این پرسش که وضعیت رابطه با زنی که طلاق عاطفی گرفته و هیچ گونه رابطه جنسی و عاطفی با همسر خود ندارد، چگونه است، نیز باید گفت، تا مادامی که زن، در زوجیت شرعی و قانونی یک مرد باشد، هرگونه رابطه عاطفی و جنسی با او، نامشروع و خلاف قانون خواهد بود و بسته به کیفیت رابطه و اثبات آن به دادگاه می تواند، سبب محکومیت زن و مرد نامحرم، به جرایمی چون، رابطه نامشروع و یا زنا گردد.

راهکار طلاق عاطفی

در توضیح راهکار طلاق عاطفی باید گفت، اولین و بهترین راهکار، صحبت همدلانه، صبورانه و هدفمند زوجین، با یکدیگر است. چراکه در اغلب موارد، طلاق عاطفی، در قالب رفتارهایی نظیر کناره گیری، سکوت، پرخاشگری، کمبود صبر و تحمل، عدم درمیان گذاشتن احساسات و اتفاقات روزمره، ترجیح به انجام تفریحات تنهایی، همچنین، عدم ابراز علاقه زوجین به یکدیگر، نمود پیدا می کند و این رفتارها، صرفا می توانند، ناشی از افسردگی یا دست و پنجه نرم کردن با اتفاقات شغلی و اقتصادی باشد؛

در این شرایط، چنانچه زوجین، صبورانه، علت رفتارهای یکدیگر را جویا شده و در این خصوص، گفتگوی موثر داشته باشند، می توانند به راحتی و با کمک یکدیگر، مشکلات را پشت سر گذاشته و مجددا، زندگی عاطفی از دست رفته خود را بازیابی کنند.

از دیگر راهکارها در خصوص طلاق عاطفی، کمک گرفتن از یک پزشک، مشاور یا درمانگر است، با این توضیح که، چه طلاق عاطفی، به علت درگیری با اختلالات روانی و بیماری باشد و چه به علت نداشتن مهارت های مربوط به زندگی سالم و برقراری ارتباط، کمک گرفتن از متخصص، می تواند به افراد کمک کند تا بحران ها و بیماری های خود را پشت سرگذاشته و با یادگیری مهارت های لازم، مسائل خود را حل نمایند.

شایان ذکر است، اغلب روانشناسان، فاصله موقتی، یادگیری مهارت گوش دادن فعال، جلوگیری از دخالت اطرافیان، اولویت قرار دادن زندگی مشترک، تغییر دید منفی، مرور خاطرات مشترک، همچنین، برنامه ریزی برای تجربیات تازه و جدید با یکدیگر را مهم ترین راهکار درمان طلاق عاطفی، می دانند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص حکم طلاق عاطفی در قانون، قرآن و اسلام در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حکم طلاق عاطفی در قانون، قرآن و اسلام پاسخ دهند.