مراحل شکایت در شورای حل اختلاف

شورای حل اختلاف برای حذف تشریفات، و کاهش هزینه های دادرسی نسبت به دیگر مراجع قضایی بودجود آمده است. مراحل شکایت در شورای حل اختلاف به این ترتیب است که شاکی ابتدا باید در این شورا شکایتش را ثبت کند و سپس شورای حل اختلاف آن را بررسی نموده و با توجه به موضوع پرونده گزارش اصلاحی یا رای صادر می کند. هزینه دادرسی در شورای حل اختلاف در دعاوی مالی معادل پنج درصد (5%) هزینه دادرسی در دادگاه های دیگر است.

شورای حل اختلاف یکی از مراجع قضایی تحت نظارت دادگستری است که به پرونده ها با سقف مالی کم و یا دعاوی غیر مالی مشخص شده در قانون می پردازد . ثبت شکایت و شروع رسیدگی در شوراهای حل اختلاف پیچیدگی و سختی اقامه دعوی در دادگاه ها را ندارد و از سهولت و سادگی بیشتری برخوردار است . علت این امر هم جلوگیری از طولانی شدن روند رسیدگی به اختلافات است.

هدف دیگر تشکیل این شورا برقراری صلح و سازش بین افراد است که با توجه به آن، شورای حل اختلاف احکامی صادر می کند. با این حال مراحل شکایت در شورای حل اختلاف، منحصر به فرد بوده و خوانده و خواهان این دعوا باید مراحل خاصی را طی کنند تا به رای یا نظر قطعی دادگاه برسند. هزینه دادرسی در این مرجع هم تابع قوانین خاصی است و حتی در برخی از موارد ممکن است رایگان باشد. 

در این مقاله به این پرسش ها پاسخ می دهیم که مراحل شکایت در شورای حل اختلاف به چه ترتیب است و حدود صلاحیت این مرجع قضایی چیست و  همچنین در هر مورد، شورای حل اختلاف چه تصمیمی خواهد گرفت و در آخر هم به میزان هزینه دادرسی در مرجع شورای حل اختلاف با توجه به موضوعات مختلف دعوا خواهیم پرداخت.

نحوه ثبت شکایت در شورای حل اختلاف

سوالی که بسیاری از افراد در ابتدای تصمیم برای طرح دعوا با آن مواجه می باشند آن است که برای شکایت به کجا مراجعه کنم؟ به عبارت دیگر، کدام مرجع قضایی، صلاحیت رسیدگی به یک دعوا دارد؟ این سوال در ارتباط با طرح دعوا در شورای حل اختلاف هم قابل طرح بوده، به نحوی که باید دید کدام شورای حل اختلاف برای رسیدگی به یک دعوا از صلاحیت قانونی برخوردار می باشد؟

برای طرح پرونده و ثبت شکایت در شوراهای حل اختلاف ابتدا باید به شورای حل اختلافی برویم که از نظر محلی اجازه رسیدگی به پرونده را دارد . شورای حل اختلافی که صالح به رسیدگی است در اکثر موارد شورای حل اختلاف محل اقامت خوانده، یعنی شخصی که از آن شکایت دارید، است . بعد از پیدا کردن شورای صالح و مراجعه به آن از دفترخانه شورا درخواست فرم دادخواست نموده و در فرم دادخواست باید نام و نام خانوادگی ، مشخصات و نشانی دو طرف اختلاف ، موضوع خواسته و دلایلی که بابت آن دعوی را مطرح کرده اید باید ذکر کنید. 

بعد از اینکه دادخواست خود را تحویل دادید باید هزینه دادرسی را پرداخت کنید . هزینه دادرسی دعاوی کیفری و غیرمالی معادل هزینه دادرسی در محاکم دادگستری و در دعاوی مالی معادل پنج ‌درصد (5%) آن است . بعد از این به شما نوبت داده می شود و رسیدگی به موضوع آغاز می شود .

طرح شکایت در شورای حل اختلاف از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی هم ممکن است به این ترتیب، شاکی می تواند با مراجعه به یکی از این دفاتر می توانید شکایت خود را ثبت کند و پس از آن تمامی مراحل پیگیری و مشاهده ابلاغیه ها در سامانه ثنا امکان پذیر خواهد بود.

نحوه رسیدگی به اختلاف در شورای حل اختلاف

برای رسیدگی به موضوع اختلاف در شورای حل اختلاف باید تمام اعضای اصلی شورا در جلسه حضور داشته باشند . تعداد اعضای اصلی شورا 3 نفر، و 2 نفر هم عضو علی البدل هستند که در صورت غیبت اعضای اصلی جایگزین آن ها می شوند و تصمیم گیری با نظر اکثریت انجام می پذیرد همچنین دو طرف اختلاف یا وکلای آن ها می توانند در جریان رسیدگی حضور پیدا کنند . نتیجه رسیدگی شورا به دو صورت بروز پیدا می کند :

1یا شورا گزارش اصلاحی صادر می کند: گزارش اصلاحی با هدف صلح و سازش برای طرفین صادر می شود. گزارش های اصلاحی غیر قابل اعتراض و تجدید نظر خواهی و به عبارت دیگر، قطعی هستند.

2و یا اقدام به صدور رای می کند: رای شورای حل اختلاف مانند آراء دیگر مراجع قضایی لازم الاجرا است به این معنی که حتما باید به آن عمل شود. آراء شورای حل اختلاف قابل اعتراض هستند ولی قابل فرجام خواهی در دیوان عالی کشور نیستند.

شورای حل اختلاف چه زمانی گزارش اصلاحی صادر می کند

شورا در شرایط زیر اقدام به صدور گزارش اصلاحی می کند :

گزارش اصلاحی در مواردی صادر می شود که دو طرف اختلاف توافق کنند اختلافشان را در شورای حل اختلاف مطرح کنند تا شورا بین آنها صلح و سازش بر قرار کند . شورا به موضوعاتی اعم از مدنی، حقوقی، جرائم قابل گذشت و جنبه خصوصی جرایم غیر قابل گذشت، رسیدگی خواهد کرد و گزارش اصلاحی صادر می کند. گزارش اصلاحی قابل اعتراض نیست و قطعی محسوب می شود.

توجه کنید که صلاحیت شورا برای صدور گزارش در موارد گفته شده بالا تنها به علت توافق دو طرف است. اگر درخواست صلح و ساز در مسائل بالا تنها به درخواست یکی از طرفین مطرح شده باشد، طرف دیگر باید تا پایان جلسه اول رسیدگی نظر خود را اعلام کند و اگر یکی از طرفین با رسیدگی شورا به اختلاف، موافق نبود شورا درخواست را بایگانی می کند و اختلاف باید در دادگاه صالح مطرح شود.

این را هم در نظر داشته باشید، از آن جایی که  دو طرف اختلاف با هدف صلح و سازش در این موارد اختلافشان را به شورا ارجاع می دهند، از هزینه دادرسی مبری هستند و نیازی به پرداخت هزینه دادرسی نیست.

شورای حل اختلاف در چه مواردی رای صادر می کند 

اینکه شورای حل اختلاف در چه مسائلی می تواند رای صادر کند در قانون شورای حل اختلاف ماده 11 مشخص شده است . بر این اساس سقف مالی اختلافاتی که می توان به شورا ارجاع داد تا بیست میلیون ریال، در شهر و پنچ میلیون ریال در روستا است . برای این منظور باید ارزش اقتصادی مال موضوع دعوا مشخص باشد .طبق این ماده:" قاضی شورا در موارد زیر با مشورت اعضاء شورای‌ حل‌اختلاف رسیدگی و مبادرت به صدور رأی می‌نماید:

1دعاوی مالی در روستا تا بیست‌ میلیون(20.000.000) ریال و در شهر تا پنجاه‌ میلیون (50.000.000) ریال.

2کلیه دعاوی مربوط به تخلیه عین مستأجره به جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه.

3صدور گواهی حصروراثت، تحریر ترکه، مهر و موم ترکه ورفع آن.

4 ادعای اعسار از پرداخت محکوم به در صورتی که شورا نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد..

بهای خواسته بر اساس نرخ واقعی آن تعیین می شود و اگر بین دو طرف درباره میزان واقعی بهای خواسته اختلاف باشد یا قاضی درباره ارزش واقعی آن تردید کند، قبل از اینکه رسیدگی شروع شود، کارشناس بهای خواسته را تعیین می کند و اگر تا سقف بیست میلیون ریال بود شورای حل اختلاف به آن رسیدگی می کند در غیر این صورت به دادگاه ارجاع داده می شود. 
برخلاف گزارش اصلاحی که قطعی است و امکان اعتراض نسبت به آن وجود ندارد، به آراء صادر شده در شورای حل اختلاف می توان در مدت زمان مشخص شده در قانون، اعتراض کرد و مرجع رسیدگی به این اعتراض، دادگاه تجدید نظر است که این مرجع در صورتی که رای دادگاه تجدید نظر را نقض کند، خود به صدور رای جدید مبادرت می کند. همچنین آراء شورای حل اختلاف قابل فرجام خواهی در دیوان عالی کشور نیست.

هزینه شکایت در شورای حل اختلاف

شورای حل اختلاف برای کاهش هزینه های دادرسی و حذف تشریفات دادگاه ها تشکیل شده و ازهمین جهت هزینه شکایت در شورای حل اختلاف کمتر از مراجع قضایی دیگر است و حتی در برخی از موارد طرفین دعوا نیازی به پرداخت هزینه دادرسی ندارند. میزان هزینه شکایت در شورای حل اختلاف در موضوعات مختلف را به صورت خلاصه و موردی را در متن زیر، ترسیم کرده ایم: 

1 در دعاوی مالی، هزینه دادرسی معادل پنج درصد(5%) هزینه دادرسی در دیگر مراجع است. به بیان دیگر اگر هزینه دادرسی یک دعوای بیست میلیون ریالی، که این مبلغ سقف رسیدگی در شورای حل اختلاف است، در محاکم دیگر دادرسی حدود ده میلیون ریال باشد، هزینه رسیدگی به آن در شورای حل اختلاف معادل پنج درصد (5%) از آن ده میلیون ریال، یعنی پانصد هزار ریال خواهد بود.

2در امور کیفری و غیر مالی، هزینه دادرسی برابر دادگاه ها، معادل صد هزار ریال است.

3دعاوی ای که با هدف صلح و سازش طرفین مطرح می شود، معاف از پرداخت هزینه دادرسی است و به صورت رایگان به آن رسیدگی می شود.

4 هزینه تجدید نظر خواهی از شورای حل اختلاف معادل هزینه تجدید نظر خواهی در دیگر دادگاه ها و مراجع دادرسی می باشد.

در صورتی که در مورد بهای خواسته بین طرفین اختلاف باشد، پیش از شروع دادرسی در این مرجع، ابتدا بهای خواسته، یعنی قیمت آن چیزی که بر روی آن اختلاف وجود دارد، توسط کارشناس مشخص می شده و پس از اعلام قیمت آن دادرسی آغاز می شود. همچنین این بهای خواسته برابر قیمت واقعی خواهد بود نه آنچه که طرفین بر آن توافق کنند. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مراحل شکایت در شورای حل اختلاف در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مراحل شکایت در شورای حل اختلاف شعب پاسخ دهند .