مالیات حقوق بازنشستگان

در قوانین مالیاتی، حقوق و درآمد ناشی از حقوق بازنشستگی، معاف از پرداخت مالیات است و امری تحت عنوان مالیات حقوق بازنشستگان کشوری و تامین اجتماعی، معنا ندارد؛ تنها در شرایطی که بازنشسته، اقدام به پیدا کردن شغل دوم نماید، درآمد و حقوق شغل جدید وی، بر اساس نوع قرارداد، مشمول محاسبه مالیات، خواهد شد.

مالیات حقوق، یکی از مهم ترین انواع مالیات بر درآمد یا عملکرد است که باید، توسط مشمول یا فردی که به نیابت از وی، موظف به پرداخت آن است، در مواعد مقرر، به سازمان امور مالیاتی، پرداخت گردد تا از تحقق جریمه های مالیاتی، پیشگیری شود.

با این وجود، قانون گذار، در قانون مالیات مستقیم، صرفا در برخی موارد، برخی افراد، نظیر بازنشستگان را از پرداخت مالیات حقوق، معاف دانسته و با توجه به شرایط و قواعد حاکم بر این امر و نکاتی که در خصوص پرداخت یا عدم پرداخت مالیات حقوق بازنشستگان شاغل و غیر شاغل وجود دارد، ضروری است بازنشستگان، با قوانین این امر، آشنا باشند.

لذا در مقاله حاضر، مالیات حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی و کشوری، مالیات حقوق بازنشستگان شاغل، بخشنامه معافیت مالیاتی بازنشستگان و نحوه محاسبه مالیات حقوق این دسته از افراد، مورد بررسی قرار گرفته و در خصوص امکان یا عدم امکان برگشت مالیات حقوق بازنشستگان، توضیح داده شده است.

مالیات حقوق بازنشستگان ۱۴۰۳

با توجه به اینکه بر اساس قانون مالیات های مستقیم، بر درآمد ناشی از حقوق، مالیات تعلق می گیرد، این پرسش مطرح می گردد که وضعیت مالیات بر درآمد ناشی از حقوق بازنشستگی، چگونه است و قواعد مالیات حقوق بازنشستگان ۱۴۰۳، به چه شکل می باشد؟ لذا در ادامه، ذیل دو بخش جداگانه، وضعیت مالیات حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی و مالیات حقوق بازنشستگان کشوری، بررسی شده و طی یک جمع بندی کلی، درباره قواعد این امر، صحبت گردیده است.

در توضیح وضعیت و قواعد مالیات حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی، باید گفت، در حال حاضر، بر اساس آنچه در قانون مالیات مستقیم آمده، درآمد ناشی از حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی، معاف از مالیات بر درآمد بوده و هیچگونه مالیاتی، به آن، تعلق نمی گیرد.

در توضیح وضعیت و قواعد مالیات حقوق بازنشستگان کشوری، باید گفت، این دسته از بازنشستگان، از پرداخت مالیات، نسبت به درآمد ناشی از حقوق بازنشستگی، معاف هستند و هیچگونه مالیاتی، از حقوق آن ها، کسر نمی شود.

با توجه به پاراگرف های فوق الذکر، در یک جمع بندی کلی باید گفت، مطابق نص صریح قانون مالیات مستقیم، حقوق بازنشستگان، معاف از پرداخت مالیات است و در این خصوص، تفاوتی میان بازنشستگان کشوری و تامین اجتماعی، وجود ندارد. مستند این امر نیز، بند 5 ماده 91 قانون مالیات مستقیم است، با این توضیح که؛

بند 5 ماده 91 قانون مالیات مستقیم، صراحتا، درآمد ناشی از "حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده" را از پرداخت مالیات بر درآمد، معاف می داند.

مالیات حقوق بازنشستگان شاغل

در تیتر پیشین، توضیح داده شد که وضعیت مالیات حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی و کشوری، چگونه است و تاکید گردید که بر اساس نص صریح قانون مالیات مستقیم، درآمد ناشی از حقوق بازنشستگی کشوری و تامین اجتماعی، معاف از مالیات است. 

با توجه به اینکه برخی از بازنشستگان، پس از ایام بازنشستگی، به صورت پیمانی یا در قالب نقش کارگر، شاغل می گردند، این پرسش مطرح می گردد که وضعیت مالیات حقوق بازنشستگان شاغل (حقوقی که به واسطه اشتغال بعد از بازنشستگی به دست می آورند) و نحوه محاسبه آن، به چه صورت خواهد بود؟ در پاسخ به پرسش مطروحه، باید گفت؛

برخلاف حقوق بازنشستگی، درآمد شغل دوم بازنشستگان، یعنی درآمد ناشی از شغلی که فرد، پس از بازنشسته شدن به آن، اشتغال یافته، مشمول مالیات بر درآمد، می گردد و نرخ ها و نحوه محاسبه آن، تابع نوع قرارداد شخص است.

در شرایطی که فرد بازنشسته، در شغل دوم خود، در نقش کارگر، استخدام گردد و قرارداد وی، تابع قانون کار باشد، وضعیت محاسبه مالیات حقوق او، بر اساس ماده ۸۴ قانون مالیات مستقیم می باشد و حقوق وی، تنها تا سقف مقرر پیش بینی شده در هر سال، از پرداخت مالیات، معاف می شود؛ بدیهی است، درآمد مازاد بر سقف پیش بینی شده برای معافیت حقوق، مشمول مالیات با نرخ های 10 درصد، 15 درصد، 20 درصد و 30 درصد می گردد.

در شرایطی که فرد بازنشسته، در شغل دوم خود، قرارداد پیمانکاری داشته باشد، بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده باید، از کل مبلغ صورت وضعیتی که به کارفرما تحویل می دهد، میزان 10 درصد، مالیات بر ارزش افزوده و عوارض ارزش افزوده را محاسبه و از کارفرما دریافت کند. همچنین، مستفاد از ماده 99 قانون مالیات مستقیم و سایر مواد آن؛

نرخ مالیات مقطوع قراردادهای پیمانکاری، حسب مورد و بسته به اینکه در خصوص بخش قطعی قرارداد یا پیش پرداخت آن باشد، به ترتیب، 4 درصد و 5 درصد است؛ مالیات قرارداد پیمانکاری، توسط کارفرمایان، سازمان‌ های دولتی، شهرداری‌ ها، موسسات عام‌ المنفعه مستقل و شرکت‌ ها، از حساب پیمانکار کسر و به سازمان امور مالیاتی کشور، پرداخت می گردد.

علاوه بر مالیات فوق الذکر، پیمانکاران باید، مالیات بر درآمد پیمانکاری را نیز به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت نمایند که محاسبه و تعیین آن، بر مبنای مواردی چون، تشخیص علی الراس، بررسی حساب های مالیاتی شرکت و شخص پیمانکار، بررسی دفاتر قانونی، اسناد مالیاتی و درآمدهایی که در پایان سال مالی، در دفاتر مودی به ثبت می رسند، صورت می گیرد.

بخشنامه معافیت مالیاتی بازنشستگان

در توضیح بخشنامه معافیت مالیاتی بازنشستگان باید گفت، بخشنامه ای، تحت این عنوان، وجود ندارد، چراکه متن صریح قانون مالیات، حقوق بازنشستگی را معاف از مالیات دانسته و نقض و نسخ این ماده نیز، صرفا به موجب یک قانون و ماده قانونی دیگر که در مجلس و شورای نگهبان، تصویب گردیده، امکان پذیر است.

با این حال، با توجه به اینکه برخی از افراد، به اشتباه گمان می کنند، اصلاح آیین نامه اجرایی متناسب سازی حقوق بازنشستگان که در شهریور 1403 منتشر شده، بخشنامه معافیت مالیاتی بازنشستگان است، در باکس زیر، فایل دانلود متن آیین نامه اجرایی متناسب سازی حقوق بازنشستگان و اصلاحیه آن، ارائه شده است.

نکته مهم درباره اصلاح آیین نامه اجرایی متناسب سازی حقوق بازنشستگان این است که، بر اساس آنچه در اخبار و به نقل از رئیس پیشین انجمن حسابداران آمده، "مالیات و بیمه ای که برخی تصور می کنند با ایجاد اصلاحیه، شامل حقوق بازنشستگان می شود، و قرار است از حقوق آن ها، مالیات و بیمه کم شود، صحت ندارد. حقوق بازنشستگان، مشمول مالیات نمی شود و این معافیت، قانونی است. معافیت قانونی را فقط مجلس و نه هیات دولت، می تواند لغو کند." در صورت هرگونه تغییر در این باره، متن مقاله، بروزرسانی می گردد.

نحوه محاسبه مالیات حقوق بازنشستگان

در توضیح نحوه محاسبه مالیات حقوق بازنشستگان کشوری و تامین اجتماعی باید گفت، از آنجا که درآمد ناشی از حقوق بازنشستگی، مشمول مالیات نمی گردد، بنابراین، نمی توان فرمولی در خصوص نحوه محاسبه مالیات حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی و کشوری، ارائه کرد.

شایان ذکر است، در شرایطی که بازنشسته صندوق بازنشستگی کشوری یا تامین اجتماعی، پس از بازنشستگی، شغل دوم پیدا کند، درآمد و حقوق شغل دوم وی، بر اساس نوع قرارداد، مشمول مالیات حقوق یا مالیات بر درآمد، خواهد شد و در این باره، در تیتر دوم مقاله، توضیح داده شده است.

در ادامه، امکان یا عدم امکان برگشت مالیات حقوق بازنشستگان و شرایط تحقق این امر، مورد توضیح و بررسی، قرار خواهد گرفت. علاقمندان به کسب اطلاعات درباره اظهارنامه مالیاتی می توانند، نسبت به مطالعه مقاله زیر، اقدام کنند.

برگشت مالیات حقوق بازنشستگان

پس از بررسی نحوه محاسبه و وضعیت مالیات حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی و کشوری و توضیح درباره بخشنامه معافیت مالیات حقوق این افراد در تیترهای پیشین مقاله، در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، در خصوص امکان یا عدم امکان برگشت مالیات حقوق بازنشستگان، توضیح داده خواهد شد.

از آنجا که حقوق بازنشستگان، معاف از مالیات است، نباید هیچ گونه مالیاتی، از حقوق این افراد، کسر گردد، در شرایطی که به اشتباه، برای حقوق بازنشستگی فرد، مالیات محاسبه و لحاظ گردد، امکان برگشت آن، وجود خواهد داشت و پیگیری این امر، بلامانع است.

برای برگشت مالیات حقوق بازنشستگان، فرد باید، با در دست داشتن اسناد و مدارک کافی، به نهاد ذی صلاح، مراجعه کرده و درخواست پیگیری نماید. علاقمندان به کسب اطلاع درباره درگاه ملی خدمات مالیات می توانند، مقاله زیر را مطالعه کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه محاسبه مالیات حقوق بازنشستگان در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه محاسبه مالیات حقوق بازنشستگان پاسخ دهند.