شکایت از ضامن سفته

شکایت از ضامن سفته، مستلزم ثبت دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی می باشد و اینکه مراحل شکایت چقدر زمان میبرد، کاملا تابع فاکتورهایی چون، تکمیل بودن مدارک خواهان، خواهد بود. از مهم ترین مدارک لازم برای شکایت از ضامن این سند تجاری، باید به مدارک هویتی و سفته، اشاره کرد.

سفته یا فته طلب، از مهم ترین اسناد تجاری مورد کاربرد در معاملات تجاری و در اموری نظیر ضمانت است و کاربرد این سند تجاری، به اندازه ای می باشد که در بسیاری از معاملات و قراردادها، جایگزین چک های صیادی و برات، گردیده است.

با توجه به اینکه در اغلب موارد، فردی به عنوان ضامن، پشت سفته را ظهرنویسی و امضا می نماید و از آنجا که قوانین خاصی بر شکایت از ضامن سفته، حاکم می باشد، ضروری است دارندگان سفته، از نحوه و مراحل شکایت از سفته ضمانت و قواعد حاکم بر آن، مطلع باشند.

لذا در مقاله حاضر، مسئولیت ضامن در سفته، قابلیت وصول سفته ضمانت، مدارک مورد نیاز برای شکایت و زمان مورد نیاز برای طرح شکایت، مورد بررسی قرار گرفته، اینکه مراحل شکایت از ضامن سفته چگونه است و مراحل شکایت چقدر زمان میرد، توضیح داده شده و در خصوص مراجع صالح رسیدگی به این دعوا، صحبت گردیده است.

ضامن در سفته چه مسئولیتی دارد؟

در خصوص فته طلب یا همان سفته و مسئولیت ضامن آن، در قانون تجارت، تعیین تکلیف، گردیده است و از آنجا که ماده 309 قانون تجارت، مقرر می دارد، "تمام مقررات راجع به بروات تجارتی (‌از مبحث چهارم الی آخر فصل اول این باب)، در مورد فته‌ طلب نیز لازم‌ الرعایه است"، برای پاسخ به این پرسش که ضامن در سفته چه مسئولیتی دارد؟ باید مواد مربوط به سند تجاری برات و ضامن آن را در قانون تجارت، بررسی کرد. 

مسئولیت ضامن سفته، مسئولیت تضامنی است، یعنی دارنده سفته، حق مراجعه به هریک از دهنده سفته یا ضامن را دارد و اینگونه نیست که ضامن، تنها در صورتی دارای مسئولیت گردد که صادر کننده سفته، از پرداخت وجه آن، امتناع کند. مستفاد از ماده 309 قانون تجارت و ماده 249 این قانون، ضامنی که ضمانت سفته دهنده یا محال‌ علیه یا ظهرنویس را نموده، صرفا با کسی مسئولیت تضامنی دارد که از او ضمانت کرده است.

بر اساس پارارگراف قبل، باید گفت، مسئولیت ضامن سفته، تبعی است، یعنی چنانچه شخصی که از او ضمانت شده، مسئولیت داشته باشد، ضامن نیز مسئول است و در شرایطی که به هر نحوی از انحاء (به هر طریقی)، از فردی که ضمانت از او صورت گرفته، رفع تعهد و مسئولیت شود، از ضامن نیز، رفع تعهد و مسئولیت خواهد شد.

شایان ذکر است، حکم جلب ضامن سفته، تنها در صورتی صادر خواهد شد که پس از مطالبه وجه سفته و صدور حکم، ضامن در موعد مقرر، اقدام به پرداخت محکوم به ننماید، مالی برای معرفی به دادگاه و وصول محکوم به از طریق آن، نداشته باشد و در صورت صدور حکم اعسار، در مواعد مقرر، از پرداخت اقساط محکوم به، خودداری کند.

مسئولیت ضامن و قابلیت وصول سفته ضمانت

در توضیح مسئولیت ضامن و قابلیت وصول سفته ضمانت، باید میان مسئولیت ضامن سفته واخواست نشده و واخواست شده، تفاوت قائل شد و اراده طرفین در ایجاد عقد ضمان را مد نظر قرار داد. واخواست سفته، به معنای اعتراض قانونی دارنده سفته، در خصوص عدم پرداخت سفته، توسط متعهد آن می باشد.

واخواست سفته، بدین شکل است که دارنده سفته، بسته به زمان دار بودن یا حال بودن سفته باید، تا 10 روز پس از مهلت سررسید سفته یا ابلاغ اظهارنامه، به دایره واخواست دادگستری، مراجعه نماید و پس از تحویل مدارک مورد نیاز، درخواست خود را ثبت کند .در ادامه، مسئولیت ضامن و قابلیت وصول سفته ضمانت واخواست شده و نشده، بررسی خواهد شد.

 مسئولیت ضامن سفته واخواست نشده

چنانچه نسبت به سفته، واخواست صورت نگرفته باشد، سفته، امتیاز اسناد تجاری را از دست خواهد داد و دیگر، مسئولیت تضامنی ضامن و ضمانت شونده در پرداخت وجه آن، معنا و مصداق، نخواهد داشت. به عبارتی، اعتبار سفته واخواست نشده، اعتبار سند دین عادی بوده و نوع ضمان در آن، از نوع نقل ذمه به ذمه (ضمانت انتقالی)، محسوب می گردد؛

به موجب ضمانت انتقالی، به محض ضمانت ضامن، مدیون اصلی (متعهد سفته که از او، ضمانت شده)، بری الذمه خواهد شد و دین صادر کننده سفته، به ضامن منتقل می شود. یعنی در این شرایط، دارنده سفته واخواست نشده، صرفا حق مراجعه به ضامن را دارد. 

در سفته واخواست نشده، دارنده سفته، تنها در شرایطی، حق مراجعه هم زمان به ضامن و متعهد سفته را خواهد داشت که اراده طرفین در هنگام ضمانت سفته، این بوده باشد که در هر شرایطی، هر دو فرد (متعهد و ضامن)، مسئول پرداخت باشند و متعهد له این حق را داشته باشد، به هرکدام که بخواهد، مراجعه نماید.

 مسئولیت ضامن سفته واخواست شده

بر اساس مفاد مواد 309 و 249 قانون تجارت، دارنده سفته، در صورت واخواست، می‌ تواند بر حسب تمایل خود، به متعهد سفته یا ضامن، مراجعه کند؛ زیرا بر اساس قانون تجارت، هم متعهد سفته و هم ضامن، در قبال وجه سفته، مسئولیت تضامنی دارند.

شایان ذکر است، تنها در صورتی دارنده سفته، در هنگام واخواست سفته، حق مراجعه به متعهد را ندارد و از ابتدا باید به ضامن مراجعه کند که در هنگام انعقاد عقد ضمانت در خصوص سفته، طرفین، ضمانت پیش بینی شده در ماده 698 قانون مدنی را مد نظر داشته باشند. ماده 698 قانون مدنی، مقرر می دارد: "بعد از اینکه ضمان، به طور صحیح واقع شد، ذمه مضمون‌ عنه، بری و ذمه ضامن، به مضمون‌ له، مشغول می‌ شود."

مدارک مورد نیاز برای شکایت از ضامن سفته

مدارک مورد نیاز برای شکایت از ضامن سفته، یکی از مهم ترین مواردی است که متقاضیان طی مراحل قانونی شکایت از ضامن این سند تجاری، باید از آن، مطلع باشند. لذا در این تیتر از مقاله، این مدارک، مورد بررسی و توضیح، قرار گرفته اند و عبارتند از:

مدارک و اطلاعات مربوط به ثبت نام در سامانه ثنا

سفته

اوراق مربوط به واخواست سفته

مدارک مثبت واخواست سفته

حسب مورد، اظهارنامه ارسالی 

مدارک مثبت ضمانت ضامن

دادخواست مطالبه وجه سفته

در ادامه مقاله، زمان مورد نیاز برای طرح شکایت از ضامن سفته​ و اینکه شکایت سفته چقدر زمان میبرد، مورد بررسی قرار خواهد گرفت و درباره تبعات امضا پشت سفته به عنوان شاهد، دلیل دو امضا پشت سفته و اینکه امضا پشت سفته به چه معناست، توضیح داده خواهد شد.

زمان مورد نیاز برای طرح شکایت از ضامن سفته

در توضیح زمان مورد نیاز برای طرح شکایت از ضامن سفته باید گفت، در خصوص شکایت از ضامن سفته، محدودیت زمانی، وجود ندارد و دارنده سفته می تواند، پس از واخواست سفته یا بعد از سررسید زمان مندرج در سفته، نسبت به طرح شکایت از ضامن سفته، اقدام نماید. با توجه به اینکه برخی ابهامات در خصوص مهلت شکایت از ضامن سفته وجود دارد، در ادامه، توضیحاتی در این باره، ارائه خواهد شد.

برخی افراد، با استناد به ماده 286 (اصلاحی 1358/10/26) قانون تجارت و با این تصور که قوانین راجع به برات، درباره سفته نیز صادق است، بر این باورند که مهلت شکایت از ضامن سفته، ظرف یک سال از تاریخ اعتراض به سفته است. این باور، اشتباه است و محدودیت زمانی ای در خصوص شکایت از ضامن سفته، وجود ندارد؛ مستند این امر نیز رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور به شماره 597 - 12/2/1374 می باشد که مقرر داشته:

"شخصی که ظهر برات یا سفته را بعنوان ضامن امضا نموده است، در هرحال مسئولیت تضامنی دارد و طرح دعوی برعلیه ضامن، مقید به مهلت یکساله از تاریخ اعتراض نیست." توضیحات هیات عمومی دیوان عالی کشور در این رای وحدت رویه، به شرح زیر است:

"مهلت یکسال مقرر در ماده 286 قانون تجارت، جهت استفاده از حقی که ماده 249 این قانون برای دارنده برات یا سفته منظور نموده، درمورد "ظهر نویس"، به معنای مصطلح کلمه بوده و ناظر به شخصی که ظهر سفته را به عنوان "ضامن" امضا نموده است، نمی باشد؛ زیرا باتوجه به طبع ضمان و مسئولیت ضامن در هرصورت (بنابر قول ضم ذمه بذمه یانقل آن)، درقبال دارنده سفته یا برات، محدودیت مذکور در ماده 289 قانون تجارت، درباره ضامن، مورد ندارد..."

شایان ذکر است، اساسا، هنگام صدور سفته، افرادی به عنوان ضامن، شاهد یا ظهرنویس، اقدام به پشت نویسی سفته کرده و پشت سفته را امضا می نمایند که این امر، الزام قانونی ندارد و بنابر انتخاب و اراده افراد و در راستای انتقال دادن سفته، ضمانت پرداخت وجه آن یا وکالت دادن به دیگری برای مطالبه وجه سفته، صورت می گیرد؛

فردی که به عنوان شاهد، پشت سفته را امضا نموده، مسئولیتی در پرداخت وجه سفته ندارد و مسئولیت ضامن و ظهرنویس نیز بر اساس موارد پیش بینی شده در قانون تجارت خواهد بود. در ادامه، اینکه مراحل شکایت از ضامن سفته چگونه است و شکایت چقدر زمان میبرد، بررسی خواهد گردید.

مراحل شکایت از ضامن سفته چگونه است

اینکه مراحل شکایت از ضامن سفته چگونه است و شکایت چقدر زمان میبرد، مبحثی است که در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، مورد توضیح و بررسی، قرار خواهد گرفت. در توضیح اینکه مراحل شکایت از ضامن سفته چگونه است، باید گفت:

دارنده سفته می تواند، پس از گذشت 10 روز از سررسید سفته (در سفته های مدت دار) یا ابلاغ اظهارنامه (در سفته های حال)، نسبت به واخواست سفته، اقدام کند؛

 پس از آن، فرد باید، با تنظیم دادخواست مطالب وجه سفته و ذخیره آن به صورت فایل ورد برروی یک حافظه، با در دست داشتن مدارک لازم و اطلاعات حساب کاربری ثنا، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مراجعه نماید؛

با ارائه مدارک لازم، پرداخت هزینه دادرسی و تعرفه خدمات ارائه شده در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست مطالبه وجه سفته از ضامن، ثبت و به مرجع صالح، ارسال می گردد تا پرونده دعوای مطروحه، تشکیل و رسیدگی به آن، آغاز شود. شایان ذکر است، اینکه شکایت چقدر زمان میبرد، کاملا تابع تکمیل بودن مدارک و نوبت دهی دادگاه، می باشد.

مراجع صالح رسیدگی به شکایت از ضامن سفته

در تیترهای پیشین مقاله، توضیح داده شد که شکایت از ضامن سفته چگونه است و مراحل شکایت چقدر زمان میبرد. در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، مراجع صالح رسیدگی به شکایت از ضامن سفته، مورد توضیح و بررسی، قرار خواهند گرفت.

در صورتی که مبلغ مندرج در سفته، تا نصاب 100 میلیون تومان باشد، شورای حل اختلاف، صالح به رسیدگی خواهد بود؛

در صورتی که مبلغ مندرج در سفته، بیش از 100 میلیون تومان باشد، دادگاه عمومی حقوقی، صالح به رسیدگی می باشد. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر درباره دادگاه صالح برای مطالبه سفته می توانند، مقاله پیشنهادی در لینک زیر را مطالعه کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه و مراحل شکایت از ضامن سفته در کانال تلگرام موضوعات تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه و مراحل شکایت از ضامن سفته پاسخ دهند.