مطب پزشکان در ساختمان مسکونی

از نظر قانونی، دایر کردن مطب پزشکان در ساختمان مسکونی بلامانع است و انجام این امر، نیازی به کسب رضایت سایر ساکنین ملک مسکونی، ندارد. بر اساس رای دیوان عدالت اداری، محل فعالیت پزشکان، تجاری محسوب نمی گردد و قبوض آن ها، بر اساس تعرفه مراکز تجاری، محاسبه نخواهد شد.

پزشکان، ازجمله اقشار موثر و کارآمد در جامعه هستند که ضرورت مراجعه به آن ها بر هیچکس پوشیده نیست و هنگامی که شخصی، با بیماری ها و مسائل مربوط به این حوزه، مواجه می گردد، می تواند به مطب و محل استقرار پزشکان، مراجعه کند.

با توجه به اینکه امروزه، مطب بسیاری از پزشکان و حرف وابسته، در ساختمان های مسکونی مستقر است و این امر، گه گاه، سبب نارضایتی همسایگان و ساکنین ساختمان مسکونی ای که مطب پزشکان در آن واقع شده می گردد، ضرورت اطلاع از قوانین این موضوع را برای پزشکان، ایجاب می نماید.

لذا در مقاله حاضر، امکان یا عدم امکان دایر کردن مطب پزشکان در ساختمان مسکونی، قانون ها و آرای مرتبط با این حوزه، ضرورت وجود یا عدم وجود رضایت سایر ساکنان ساختمان مسکونی درباره دایر کردن مطب، همچنین، لزوم سکونت پزشک در مطب واقع شده در ساختمان های مسکونی، مورد بررسی قرار گرفته و متن بخشنامه مشاغل مجاز در ملک مسکونی، طرح اصلاح ماده واحده قانون محل مطب پزشکان مصوب 1366 و رای دیوان عدالت اداری در خصوص مطب پزشکان، ارائه و بررسی شده است.

آیا دایر کردن مطب پزشکان در ساختمان مسکونی امکان پذیر است؟

از آنجا که وجود مطب پزشکان در ساختمان مسکونی، سبب تردد افراد بسیاری خواهد شد و در برخی مواقع، این امر، موجبات نارضایتی همسایگان را فراهم می آورد، این پرسش ها قابل طرح است که آیا دایر کردن مطب پزشکان در ساختمان مسکونی امکان پذیر است؟ و آیا محل فعالیت پزشکان، تجاری محسوب می گردد؟

در پاسخ به پرسش مطروحه باید گفت، با استناد به آنچه در قوانین مرتبط و آرای دیوان عدالت اداری صادره پیرامون این موضوع آمده، وجود مطب پزشکان در ساختمان مسکونی، بلامانع است و پزشکان می توانند در محل‌ های فاقد پروانه تجاری، مطب دایر نمایند.

با توجه به مواد فوق الذکر، می توان گفت، محل فعالیت پزشکان، تجاری محسوب نمی گردد و دایر کردن مطب، توسط مالک در ساختمان های مسکونی، استفاده تجاری، محسوب نخواهد شد. در ادامه، قوانین مربوط به دایر کردن مطب پزشکان در ساختمان مسکونی، مورد بررسی قرار خواهد گرفت و توضیح داده خواهد شد، منظور از حِرف وابسته پزشکی چیست؟

قوانین مربوط به دایر کردن مطب پزشکان در ساختمان مسکونی

در تیتر پیشین مقاله، توضیح داده شد که دایر کردن مطب پزشکان در ساختمان مسکونی، بلامانع و بلااشکال است و محل فعالیت پزشکان، تجاری محسوب نمی گردد. در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، قوانین مربوط به دایر کردن مطب پزشکان در ساختمان مسکونی، بررسی خواهد شد.

مصوبه معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران (شماره بخشنامه ۸۱۳/۶۴۹۳۲۹ مورخ ۱۳۹۲/۰۶/۱۳)، مطب پزشکان، داروخانه­ ها و حرفه­ های وابسته به امور پزشکی را جزو موارد و مشاغلی می داند که مجاز به فعالیت در اماکن مسکونی هستند.

قانون شهرداری، مصوب 11 تیرماه 1334 در بند 24 ماده 55 خود، مقرر می دارد: "‌دایر کردن دفتر وکالت و مطب و دفتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق و دفتر روزنامه و مجله و دفتر مهندسی به وسیله مالک، از نظر این قانون، استفاده ‌تجاری محسوب نمی شود."

مستفاد از تبصره (الحاقی 1352/5/17 و اصلاحی جزای نقدی 1403/3/30) بند 24 ماده 55 قانون شهرداری، پزشکان باید هنگام دایر کردن مطب در ساختمان های مسکونی شهرهایی که نقشه جامع شهر تهیه شده و نوع استفاده از ساختمان، در پروانه های ساختمانی، ذکر گردیده، پروانه های ساختمانی را مورد بررسی قرار دهند و از نوع استفاده از ساختمان، مطلع گردند؛ تا با تبعاتی چون، تعطیلی مطب، مواجه نشوند.

بر اساس رای وحدت رويه شماره 576-1371.7.14 هيات عمومی ديوان عالی كشور: "اماكن استيجاری مطب پزشكان كه برای عرضه خدمات علمی و تخصصی پزشكی و معالجه بيماران مورد استفاده واقع می شود، محل كسب و پيشه يا‌ تجارت محسوب نمی گردد تا حق كسب و پيشه يا تجارت به آن تعلق گيرد. تخليه اين اماكن هم مشمول مقررات قوانین روابط موجر و مستاجر و ماده 494 قانون مدنی و شرايط بين طرفين‌، در ضمن عقد اجاره است."

ماده واحده قانون محل مطب پزشکان مقرر می دارد: "فعالیت شغلی پزشکان و صاحبان حرف و وابسته در ساختمان‌ های مسکونی و تجاری ملکی و اجاری، بلامانع است." شایان ذکر است، تصریح و تعیین حرف وابسته پزشکی، بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است؛

 با این حال، با در نظر گرفتن ماده 1 و 2 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی، مصوب 29/3/1334 با اصلاحات بعدی آن، همچنین، با در نظر گرفتن ماده 1 و تبصره ماده 1 آیین نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه ای شاغلان حرفه های پزشکی و وابسته در سازمان نظام پزشکی، مصوب 1390/06/19، می توان گفت مقصود از مشاغل پزشکی و حرف وابسته، موارد زیر هستند:

پزشکان، دندانپزشکان، دکترهای داروساز، متخصصین و دکترای علوم آزمایشگاهی (حرفه ای یا متخصص) تشخیص طبی، مامایی و سایر لیسانسه های پروانه دار گروه پزشکی، فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته های علوم آزمایشگاهی، بینایی سنجی، شنوایی سنجی، گفتار درمانی، ایمونولوژی، ایمولونوژی، بیوتکنولوژی پزشکی، رادیولوژی، بیورادیولوژی پزشکی، رادیوتراپی، پرستاری، اتاق عمل، هوشبری، علوم دارویی، تغذیه، مبارزه با بیماری‌ ها، بهداشت کاری دهان و دندان؛

 کاردان دندانپزشکی، روان پزشکی بالینی، روان شناسی بالینی و کودکان استثنایی، کایرو پراکتیک، ژنتیک پزشکی و نیز سایر حرفه های وابسته به امور پزشکی که فعالیت آنها نیاز به اخذ مجوز از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران دارد.

شایان ذکر است، تبصره آیین نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه ای شاغلان حرفه های پزشکی و وابسته در سازمان نظام پزشکی، مصوب 1390/06/19، مقرر می دارد: "شاغلین حرفه های پزشکی و وابسته ....، افرادی هستند که در یکی از مراکز تحقیقاتی، درمانی، آموزشی و بهداشتی اعم از خصوصی، دولتی و تعاونی پزشکی، وابسته به دولت یا خیریه یا حسب مورد، مطب یا دفتر کار اشتغال دارند ..."

رضایت سایر ساکنان درباره دایر کردن مطب

در توضیح رضایت سایر ساکنان درباره دایر کردن مطب و پاسخ به این پرسش که تکلیف تاسیس مطب در مجتمع مسکونی علی رغم مخالفت ساکنین چیست؟ باید گفت؛ قانون گذار، در قوانین و آرای مختلف که در تیتر پیشین مقاله، مورد توضیح و بررسی قرار گرفتند، دایر کردن مطب در ساختمان مسکونی را مجاز و بلامانع دانسته و انجام این امر را منوط بر کسب رضایت همسایگان و سایر ساکنین، نکرده است.

با این حال، این حق برای ساکنین و همسایگان، محفوظ است که در صورت ایجاد مزاحمت به واسطه وجود مطب پزشکان در ساختمان های مسکونی، نسبت به طرح شکایت و تقاضای رسیدگی از مراجع قضایی، اقدام نمایند. شایان ذکر است؛

در سال های اخیر، طرحی تحت عنوان طرح الحاق یک تبصره به قانون محل مطب پزشکان، به مجلس ارائه شد که در آن، پیشنهاد گردیده بود تا قبل از تاسیس و راه اندازی مطب در ساختمان های مسکونی، از تمامی ساکنین مجتمع مسکونی، کسب رضایت گردد که تا کنون و تا زمان نگارش این مقاله، طرح مذکور، به تصویب نرسیده است.

آیا سکونت پزشک در مطب ضروری است

با توجه به ابهامات بسیاری که در خصوص جزئیات دایر کردن مطب پزشکان در ساختمان مسکونی، وجود دارد، در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، یکی از پر تکرار ترین پرسش ها، مبنی بر اینکه آیا سکونت پزشک در مطب ضروری است؟ مورد توضیح و بررسی، قرار خواهد گرفت.

در پاسخ به پرسش مذکور، باید گفت، در هیچ یک از قوانین و آرای صادره مرتبط، الزامی بر سکونت پزشک در محل فعالیت وی، دانسته نشده و پزشک می تواند، بدون سکونت در ملک مورد اجاره یا خریداری شده برای مطب، محل فعالیت خود را در ساختمان مسکونی، دایر کند.

علاقمندان به کسب اطلاعات در خصوص شکایت از سر و صدای همسایه و پیگیری آن، می توانند نسبت به مطالعه مقاله پیشنهادی در لینک زیر، اقدام کنند. در ادامه، در خصوص تسری امتیاز به مشاغل وابسته به پزشکی، توضیح داده خواهد شد.

تسری امتیاز به مشاغل وابسته به پزشکی

در پاسخ به این پرسش که آیا امکان دایر کردن مطب مشاغل وابسته به پزشکی در ساختمان مسکونی وجود دارد یا خیر؟ باید گفت، بله، علاوه بر پزشکی، حرف وابسته نیز می توانند، اقدام به تاسیس مطب در ساختمان مسکونی نمایند.

مستند تسری امتیاز به مشاغل وابسته به پزشکی نیز ماده واحده قانون محل مطب پزشکان مصوب 1366، است که مقرر داشته: "فعالیت شغلی پزشکان و صاحبان حرف و وابسته در ساختمان‌ های مسکونی و تجاری ملکی و اجاری، بلامانع است." 

شایان ذکر است، در بند 24 ماده 55 قانون شهرداری (مصوب 11 تیرماه 133)، صرفا در خصوص امکان دایر کردن مطب پزشکان در ساختمان مسکونی، تعیین تکلیف گردیده بود و این قانون، درباره حرف وابسته به پزشکی، ساکت بود. اما در سال 1366، در ماده واحده قانون محل مطب پزشکان، در خصوص حرف وابسته نیز، تعیین تکلیف شد و به موجب همین قانون، حرف وابسته به پزشکی نیز می توانند اقدام به دایر کردن مطب در ساختمان مسکونی نمایند.

متن بخشنامه مشاغل مجاز در ملک مسکونی

مقصود از بخشنامه مشاغل مجاز در ملک مسکونی، مصوبه معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران (شماره بخشنامه ۸۱۳/۶۴۹۳۲۹ مورخ ۱۳۹۲/۰۶/۱۳) است که در خصوص مشاغل مجاز برای فعالیت در املاک با کاربری مسکونی، تعیین تکلیف نموده است. علاقمندان به دانلود متن بخشنامه مشاغل مجاز در ملک مسکونی می توانند، از طریق باکس زیر، اقدام کنند.

علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مشاغل مجاز در املاک مسکونی، می توانند مقاله پیشنهادی در لینک زیر را مورد مطالعه و بررسی قرار دهند. در ادامه در خصوص طرح اصلاح ماده واحده قانون محل مطب پزشکان مصوب 1366، توضیح داده خواهد شد.

طرح اصلاح ماده واحده قانون محل مطب پزشکان مصوب 1366

مقصود از طرح اصلاح ماده واحده قانون محل مطب پزشکان مصوب 1366، طرحی است که پیرو مزاحمات ناشی از تاسیس مطب پزشکان در ساختمان های مسکونی، به مجلس ارائه شد. به صورت خلاصه، مفاد اصلی طرح مذکور، بدین شرح است که:

قبل از تاسیس و راه اندازی مطب در ساختمان های مسکونی، از تمامی ساکنین مجتمع مسکونی، کسب رضایت گردد و در صورت عدم رضایت ساکنین، امکان دایر کردن مطب پزشکان و حرفه های وابسته، در ساختمان های مسکونی، وجود نداشته باشد.

طرح مذکور، تا زمان نگارش مقاله حاضر، به تصویب نرسیده و به صورت قانون لازم الاجر، در نیامده است و به همین علت، پزشکان می توانند، بدون کسب رضایت ساکنین، نسبت به دایر کردن مطب در ساختمان مسکونی، اقدام کنند. در صورت تصویب طرح مذکور، این بخش از مقاله، بروزرسانی خواهد شد.

رای دیوان عدالت اداری در خصوص مطب پزشکان

رای دیوان عدالت اداری در خصوص مطب پزشکان، تعیین کننده این امر است که مطب پزشکان، تجاری محسوب نمی گردد و تعرفه قبوض آن ها بر اساس املاک تجاری، نخواهد بود. علاقمندان به مطالعه این رای از آرای دیوان عدالت اداری می توانند، نسبت به دانلود آن از طریق باکس زیر، اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مقررات دایر کردن مطب پزشکان در ساختمان مسکونی در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مقررات دایر کردن مطب پزشکان در ساختمان مسکونی پاسخ دهند.