مالیات قرارداد پیمانکاری

در پاسخ به این پرسش که مالیات قرارداد پیمانکاری چند درصد است؟ می بایست بیان نمود که قوانین و نحوه محاسبه مالیات این گونه قراردادها، با توجه به نوع مالیات و پیمانکار اصلی یا فرعی بودن، متفاوت بوده و پس از کسر معافیت های متعلقه محاسبه می شود.

قراردادها انواع مختلفی داشته که از جمله آن می توان به قراردادهای حوزه پیمانکاری اشاره نمود. در قراردادهای پیمانکاری، کارفرما، انجام عملی را با شرایط معین شده، به شخص حقیقی یا حقوقی که پیمانکار نامیده می شود، واگذار نموده و در مقابل آن، وجه مورد توافق را پرداخت می نماید.

انعقاد قراردادهای پیمانکاری، آثار حقوقی متفاوتی را به دنبال دارد که از موارد مهم آن، پرداخت مالیات است. در صورتی که مودی از پرداخت مالیات متعلقه در این گونه قراردادها خودداری نماید؛ به تناسب با تبعات قانونی آن (از قبیل مجازات نقدی و...) مواجه خواهد شد. از این رو، نیاز است که طرفین قراردادهای پیمانکاری، شامل کارفرما و پیمانکار، اطلاعات کاملی از انواع، نحوه محاسبه و نیز واریز مالیات این گونه عقود داشته باشند.

از این رو، در این مقاله، ابتدا؛ به توضیح انواع مالیات قرارداد پیمانکاری و قوانین مرتبط با آن پرداخته و در ادامه، نحوه محاسبه، مالیات قرارداد پیمانکاری چند درصد است​ و معافیت های مالیاتی این گونه قراردادها آورده می شود. سپس، اصلاحات مالیات قرارداد پیمانکاری و حق بیمه مورد بررسی قرار گرفته و قوانین وزارت کار برای پیمانکاران، در این حوزه توضیح داده می شود. در انتها؛ نحوه واریز مالیات صورت وضعیت پیمانکاران و مالیات قرارداد پیمانکاری انفرادی شخص حقیقی و مالیات پیمانکاران دست دوم ارائه می گردد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

انواع مالیات قرارداد پیمانکاری

در توضیح این که مالیات قراردادهای پیمانکاری من جمله مالیات قرارداد پیمانکاری عمرانی چند نوع می باشد؛ می بایست بیان نمود که انواع مالیات قرارداد پیمانکاری شامل مالیات مقطوع پیمانکاری و مالیات بر درآمد پیمانکاری و مالیات بر ارزش افزوده می شود. منظور از مالیات مقطوع پیمانکاری، مالیاتی است که بنابر نرخ اعلامی از سوی سازمان مالیات، بدون توجه به نوع پیمان و سود و زیان وارده، از حساب پیمانکار کسر و به حساب وزارت دارایی ریخته می شود. 

میزان مالیات مقطوع قراردادهای پیمانکاری به دو بخش قطعی (به نرخ 4 درصد) و پیش پرداخت (به نرخ 5 درصد) تقسیم می شود. کارفرمایان، سازمان‌ های دولتی، شهرداری‌ ها، موسسات عام‌ المنفعه مستقل و شرکت‌ ها موظفند که این مبلغ را از حساب پیمانکار کسر و به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت نمایند.

به غیر از مالیات قطعی، پیمانکاران موظف می باشند که مالیات بر درآمد پیمانکاری را نیز به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت نمایند. بررسی دفاتر قانونی مودی، تشخیص علی الراس، بررسی حساب های مالیاتی شرکت و شخص پیمانکار، اسناد مالیاتی و نیز درآمدهایی که در پایان سالی در دفاتر مودی به ثبت می رسند، از جمله روش های تشخیص میزان مالیات بر درآمد پیمانکاران به حساب می آیند.

هم چنین، بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده، پیمانکار موظف است از کل مبلغ صورت وضعیتی که به کارفرما تحویل می دهد، میزان 10 درصد مالیات بر ارزش افزوده و عوارض ارزش افزوده را محاسبه نموده و از کارفرما دریافت نماید.

قوانین بیمه و مالیات قرارداد پیمانکاری

در قسمت پیشین مقاله، به توضیح انواع مالیات قراردادهای پیمانکاری پرداخته و در این خصوص، بیان نمودیم که مالیات مقطوع و مالیات بر درآمد از انواع مالیات این گونه قراردادها به حساب می آیند. در این قسمت از مقاله، قصد داریم تا به توضیح قوانین بیمه و مالیات قرارداد پیمانکاری بپردازیم.

ماده 38 قانون بیمه تامین اجتماعی، قوانین و مقررات بیمه قراردادهای پیمانکاری را مشخص نموده است. مطاب با این ماده؛ در مواردی که انجام کار به‌ طور مقاطعه (پیمان) به اشخاص حقیقی یا حقوقی واگذار می‌ شود؛ کارفرما باید در قراردادی که منعقد می‌ کند، پیمانکار را متعهد نماید که کارکنان خود و همچنین کارکنان پیمانکاران فرعی را نزد سازمان بیمه نماید و کل حق‌ بیمه را به ترتیب مقرر در ماده ۲۸ این قانون بپردازد.

پرداخت پنج درصد بهای کل کار پیمانکار از طرف کارفرما موکول به ارائه مفاصاحساب از طرف سازمان بیمه تامین اجتماعی خواهد بود. پیمانکارانی که صورت مزد و حق‌ بیمه کارکنان خود را در موعد مقرر به سازمان تسلیم و پرداخت می‌ کنند؛ معادل حق‌ بیمه پرداختی بنا به درخواست سازمان از مبلغ مذکور آزاد خواهد شد.‌ در مواردی که کارفرما آخرین قسط پیمانکار را بدون مطالبه مفاصاحساب سازمان تامین اجتماعی به وی پرداخت نماید؛ مسئول پرداخت حق‌ بیمه مقرر و خسارات مربوط خواهد بود. البته این حق برای وی وجود دارد که از بابت هزینه هایی که به سازمان تامین اجتماعی پرداخته است؛ به پیمانکار مراجعه کند.

در خصوص قوانین مرتبط با مالیات قراردادهای پیمانکاری نیز می بایست بیان نمود که تاکنون، قانون جداگانه ای برای وصول مالیات از این گونه قراردادها، به تصویب نرسیده است و قراردادهای پیمانکاری، از این لحاظ، تابع مقررات قوانین مالیاتی وضع شده نظیر قانون مالیات های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده به شمار می آیند.

نحوه محاسبه مالیات قرارداد پیمانکاری

در خصوص این که مالیات قراردادهای پیمانکاری به چه صورت محاسبه می شود، می بایست بیان نمود که نحوه محاسبه، برای انواع مالیات متفاوت می باشد. نحوه محاسبه مالیات مقطوع پیمانکاران، همانطور که پیش تر بیان شد؛ شامل 4 درصد قطعی و 5 درصد پیش‌ پرداخت می شود. البته این نرخ، برای شرکت‌ هایی که در زمینه تاسیسات فنی، نقشه کشی، حمل‌ و نقل، نظارت، محاسبات فنی فعالیت می‌ کنند، به میزان 5.5 درصد است.

در خصوص مالیات بر درآمد قراردادهای پیمانکاری نیز می بایست بیان نمود که این مالیات در شرکت های سهامی و غیرسهامی تفاوت می باشد. نحوه محاسبه مالیات قرارداد پیمانکاری در شرکت های سهامی به شرح زیر است:

مالیات سهم مالیات شهرداری: 3 درصد از کل درآمد

مالیات سهم اتاق بازرگانی، صنایع و معادن: 3.5 در هزار از کل درآمد

مالیات سود اکتسابی سهامداران: 15 درصد 

 مالیات سود اکتسابی برای سرمایه شرکت: 25 درصد

نحوه محاسبه مالیات قرارداد پیمانکاری در شرکت های غیرسهامی نیز؛ شامل مالیات سهم شهرداری (3 درصد)، مالیات سهم اتاق بازرگانی، صنایع و معادن (3.5 در هزار از کل درآمد) و مالیات سهم هر یک از شرکا مقسم به نسبت تعیین شده در اساسنامه شرکت پیمانی پس از کسر 3 درصد سهم شهرداری، می باشد.

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری

همانظور که پیش تر بیان شد، یکی از انواع مالیات های پرداختی در قراردادهای پیمانکاری، مالیات بر ارزش افزوده می باشد. به منظور پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، پیمانکار می بایست در سامانه مالیات بر ارزش افزوده ثبت نام و اقدام به تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده نماید.

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری، نیز همانند سایر معاملات می باشد. در گذشته میزان مالیات بر ارزش افزوده، به میزان 9 درصد (شامل 6 درصد مالیات بر ارزش افزوده و 3 درصد عوارض ارزش افزوده) می گردد.

اما به موجب بند (ر) تبصره 6 قانون بودجه سال 1403 کل کشور، به منظور تامین منابع لازم برای متناسب سازی حقوق بازنشستگان لشکری کشوری و صندوق فولاد، نرخ مالیات بر ارزش افزوده به میزان یک واحد درصد از 9 درصد به 10 درصد (یک درصد سهم دولت) افزایش یافته است.

معافیت مالیاتی شرکت های پیمانکاری

در قسمت های پیشین مقاله، توضیحات جامع و کاملی در خصوص انواع مالیات قراردادهای پیمانکاری و نیز قوانین و نحوه محاسبه آن ارائه گردید. در این بخش از مقاله قصد داریم تا به توضیح معافیت مالیاتی شرکت های پیمانکاری بپردازیم.

از جمله معافیت های مالی شرکت های پیمانکاری، معافیت در نظر گرفته شده در تبصره ماده 107 قانون مالیات مستقیم می باشد. مطابق با تبصره یک این ماده؛ «در مورد عملیات پیمانکاری، آن قسمت از مبلغ قرارداد که به مصرف خرید لوازم و تجهیزات می‌ رسد مشروط بر آن که در قرارداد یا اصلاحات و الحاقات بعدی آن، مبالغ ‌لوازم و تجهیزات به طور جدا از سایر اقلام قرارداد درج شده باشد، در مورد خرید داخلی حداکثر تا مبلغ صورتحساب خرید و در مورد خرید خارجی تا مجموع ارزش گمرکی کالا و حقوق ورودی و سایر پرداخت های قانونی مندرج در پروانه سبز گمرکی از پرداخت مالیات معاف است.»

بنابر این، در صورتی که پیمانکار قسمتی از درآمد ناشی از قرارداد خود را صرف خرید لوازم و تجهیزات مورد استفاده در پروژه کند، با رعایت شرایطی، به همان اندازه از پرداخت مالیات معاف می گردد. هم چنین، به موجب تبصره دو این ماده؛ در مواردی که پیمانکاران خارجی تمام یا قسمتی از فعالیت پیمانکاری را به ‌اشخاص حقوقی ایرانی به‌ عنوان پیمانکاران دست دوم واگذار می نمایند؛ معادل مبالغی که برای تهیه لوازم و تجهیزات مذکور در قرارداد دست اول که توسط پیمانکار دست دوم خریداری می‌ شود، از پرداخت مالیات‌ بر درآمد معاف است.

اصلاحات مالیات قرارداد پیمانکاری

یکی از سوالات متداولی که در خصوص مالیات قراردادهای پیمانکاری مطرح می شود، این است که آیا قوانین حوزه مالیات عقود پیمانکاری، با تغییراتی همراه بوده است یا خیر؟ و اگر پاسخ به این پرسش مثبت است، اصلاحات مالیات قرارداد پیمانکاری شامل چه مواردی است؟

در خصوص پاسخ به این پرسش، می بایست بیان نمود که مقررات در حوزه مالیات قراردادهای پیمانکاری در سال‌های گذشته با تغییراتی مواجه شده است. اولین تغییر در حوزه ماده 104 قانون مالیات های مستقیم می باشد.

بنابر حکم این ماده؛ وزارتخانه‌ ها، موسسات دولتی، شهرداری‌ ها، موسسات وابسته به دولت و شهرداری‌ ها و کلیه اشخاص حقوقی مشمول موظفند بابت وجوهی که به هر عنوان پرداخت می‌ کنند؛ به میزان پنج درصد (5%) کسر و آن را به عنوان علی‌ الحساب‌ مالیات مودی؛ ظرف سی روز به حساب تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی کشور واریز و رسید آن را به مودی تسلیم نمایند که تکلیف این ماده، شامل کارفرمایان و پیمانکاران قراردادهای پیمانکاری نیز می گردید.

اما، به موجب بند 25 ماده واحده قانون اصلاح قانون مالیات ­های مستقیم مصوب 1394/04/31 و تغییر در اجرای سیاست های اقتصادی دولت، ماده 104 قانون مالیات های مستقیم و تبصره‌ های آن در این قانون حذف گردید.

حق بیمه در قراردادهای پیمانکاری

همانطور که پیش تر توضیح داده شد، مستند به ماده 38 قانون بیمه تامین اجتماعی؛ در مواردی که انجام کار، به صورت پیمانکاری صورت می گیرد، کارفرما لازم است که در قرارداد منعقده با پیمانکار، وی را ملزم نماید که کارکنان خود را نزد سازمان بیمه تامین اجتماعی بیمه نماید.

حق بیمه در قراردادهای پیمانکاری مطابق با ماده 28 این قانون محاسبه خواهد شد. مطابق با این ماده، از اول سال 1355 حق‌ بیمه سهم کارفرما، 20 درصد مزد یا حقوق بیمه‌ شده بوده و با احتساب سهم بیمه‌ شده و کمک دولت کل حق‌ بیمه به سی درصد مزد یا حقوق افزایش می یابد.

مطابق با بخشنامه شماره 14 درآمد جدید، قراردادهای مشمول ماده 38 قانون تامين اجتماعی از نظر احتساب حق بيمه به سه دسته تقسيم می گردند که شامل قراردادهای مشمول ضوابط طرح های عمرانی، قراردادهای غير عمرانی و موارد خاص قراردادهای غير عمرانی می شود. حق بیمه قراردادهای عمرانی به شرح زیر است:

 حق بيمه قراردادهای مشاوره ای: حق بیمه 15.6درصد ناخالص كاركرد (سهم پيمانكار 3.6 درصد و سهم كارفرما 12 درصد)

حق بيمه قراردادهای پيمانكاری (اجرايی): حق بیمه 6.6 درصد ناخالص كاركرد (1.6 درصد سهام پيمانكار و 5 درصد سهم كارفرما)

قراردادهای غیر عمرانی نیز خود به چند دسته کلی تقسیم می‌ شوند و نرخ حق بیمه هر قرارداد غیر عمرانی، با توجه به نوع قرارداد و با مصالح و بدون مصالح بودن آن متفاوت است. به طور مثال، حق بيمه قراردادهایی در اجرای آن ها تهيه مصالح مصرفی به عهده و هزينه پيمانكار می باشد و با موضوع قرارداد ارائه خدمات بوده و نوع كار ايجاب نمايد كه كلا به صورت مكانيكی انجام گردد؛ هفت درصد ناخالص كل كاركرد می باشد.

قوانین وزارت کار برای پیمانکاران

در توضیح قوانین وزارت کار برای پیمانکاران، می بایست به ماده 13 قانون کار مراجعه شود. بر اساس این ماده، در قراردادهای پیمانکاری، کارفرما یا مقاطعه دهنده، مکلف شده است که قرارداد خود با پیمانکار را به گونه منعقد نماید که پیمانکار متعهد شود، تمامی مقررات قانون کار را در مورد کارکنان خود رعایت نماید.

هم چنین، مطالبات کارگران از پیمانکاران، جزو دیون ممتاز به حساب آمده و کارفرمایان مکلف شده اند که بدهی یپمانکاران به کارگران را برای رای مراجع قانونی از محل مطالبات پیمانکار، من جمله ضمانت حسن انجام کار، پرداخت نمایند.

در صورتی که کارفرما بر خلاف مقررات تعیین شده در فوق، به انعقاد قرارداد با پیمانکار اقدام نماید و یا قبل از پایان 45 روز از تحویل موقت، اقدام به تسویه حساب نماید، می بایست دیون پیمانکار در مقابل کارگران را پرداخت نماید. بنابراین، در مواردی که مدت زمان قرارداد پیمانکاری به پایان رسیده، اما پیمانکار دارای بدهی به نیرو‌های کار بدهی باشد؛ کارفرمای اصلی باید بدهی کارگران را بپردازد. در چنین، مواردی کارفرما حق مراجعه به پیمانکار برای جبران بدهی های پرداختی را خواهد داشت.

نحوه واریز مالیات صورت وضعیت پیمانکاران

از جمله سوالات متداولی که در خصوص مالیات قراردادهای پیمانکاری برای متقاضیان مطرح می شود، این است که نحوه واریز مالیات صورت وضعیت پیمانکاران به چه صورتی است و در این راستا، می بایست چه اقداماتی از سوی پیمانکار و کارفرما صورت گیرد؟

در پاسخ به این پرسش می بایست در ابتدا، صورت وضعیت پیمانکاری را تعریف نمود. صورت وضعیت پیمانکاری یا صورت وضعیت پیمان از جمله اسناد حسابداری می باشد که در آن میزان خدمات ارائه شده و یا کار انجام شده در یک بازه زمانی مشخص به نفع کارفرما، تعیین گردیده و مبلغی که در مقابل انجام کار و خدمات می بایست به پیمانکار پرداخت شود، نیز معین می شود.

به منظور پرداخت صورت وضعیت پیمانکاران، متقاضی می بایست ابتدا این صورت وضعیت را در سامانه مودیان به نشانی tp.tax.gov.ir ثبت نماید. برای ثبت صورت وضعیت، شخص لازم است که به ازاء هر قرارداد، یک شناسه قرارداد از سامانه مودیان دریافت نموده و سپس، با کمک این شناسه، صورت وضعیت را در سامانه مودیان به ثبت رساند. پس از ثبت صورت وضعیت در سامانه مودیان و تایید آن، متقاضی می تواند اقدام به ثبت صورتحساب برای قرارداد مزبور و نیز، پرداخت مالیات آن نماید. 

مالیات قرارداد پیمانکاری انفرادی شخص حقیقی

قرارداد پیمانکاری شخص حقیقی یا به عبارت دیگر، قرارداد پیمانکاری انفرادی، قراردادی است که میان کارفرما و پیمانکار حقیقی منعقد شده و به موجب آن، پیمانکار موظف می باشد که فعالیت خاصی را در زمان مشخص، به ازاء وجه معینی انجام دهد. 

در توضیح مالیات قرارداد پیمانکاری انفرادی شخص حقیقی می بایست بیان نمود که قراردادهای پیمانکاری انفرادی شخص حقیقی نیز مشمول پرداخت مالیات می شود. در مواردی که انجام کار، طبق بند قرارداد، بر اساس قانون کار باشد؛ پرداخت کنندگان حقوق هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلفند مالیات متعلق را نسبت به مازاد سقف معافیت، محاسبه و کسر و آن را به اداره امور مالیاتی پرداخت نمایند.

در مواردی نیز که قرارداد میان طرفین معامله، به صورت کارفرمایی و پیمانکاری تنظیم می شود؛ می بایست برای پرداخت مالیات به شیوه دستور ماده 169 مالیات مستقیم عمل شده و باید صورت معاملات فصلی و نیز اطلاعات قراردادهای مربوط به انجام عملیات پیمانکاری و هرگونه خدمات، ارسال شود.

مالیات پیمانکاران دست دوم

پیمانکار دست دوم یا پیمانکار فرعی، به پیمانکاری گفته می شود که طرف قرارداد آن ها پیمانکار اصلی بوده و آن ها به موجب قرارداد خود با پیمانکار اصلی، بخشی از کارهای یک پروژه را انجام می دهند.

در خصوص مالیات پیمانکاران دست دوم، می بایست بیان نمود که بنابر اعلام دبیرخانه کمیته ماده قانون احکام دائمی برنامه‌ های توسعه کشور، مالیات مقطوع ده درصدی قراردادهای پیمانکاری، به قراردادهای پیمانکاری دست دوم حقیقی تعلق نمی‌ گیرد.

بنابر این، کارفرمایان و پیمانکاران اصلی در قراردادهای پیمانکاری دست دوم حقیقی، ملزم به پرداخت مالیات مقطوع ده درصدی حقوق به سازمان امور مالیاتی کشور نمی باشند. هم چنین، در مواردی که پیمانکاران خارجی کل یا بخشی از فعالیت پیمانکاری را به ‌اشخاص حقوقی ایرانی به‌ عنوان پیمانکاران دست دوم واگذار کنند، به میزان مبالغی که برای تهیه لوازم و تجهیزات مذکور در قرارداد دست اول که توسط پیمانکار دست دوم خریداری می‌ شود، از پرداخت مالیات‌ بر درآمد معاف است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قوانین و نحوه محاسبه مالیات قرارداد پیمانکاری در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قوانین و نحوه محاسبه مالیات قرارداد پیمانکاری پاسخ دهند.