رضایت همسر برای عمل جراحی زیبایی و غیر زیبایی زن

انجام اعمال جراحی زیبایی و غیر زیبایی زن نیازمند اجازه شوهر نیست و زن می تواند با رضایت خویش، اقدام به انجام عمل های جراحی نماید. با توجه به تصریح قانون مدنی در خصوص موارد منجر به انحلال و فسخ نکاح، باید گفت، جراحی بدون اذن همسر، حق فسخ نکاح را برای مرد، ایجاد نمی کند اما مرد می تواند با طلاق زن، ازدواج را منحل کند.

امروزه، عواملی نظیر استفاده از غذاهای فراوری شده و تراریخته، همچنین تبلیغات رسانه ای، مواردی چون، گرایش به زندگی ناسالم که بیماری های مختلف را در پی دارد، همچنین، تمایل به تغییر ظاهر و اقدام برای انجام جراحی های زیبایی را به خصوص در بانوان، افزایش داده و ابهامات و مسائل حقوقی بسیاری را در میان اعضای خانواده، به ویژه، زوج و زوجه، ایجاد کرده است.

از جمله این مسائل و ابهامات، مساله رضایت همسر برای عمل جراحی زیبایی و غیر زیبایی زن است و از آنجاکه در برخی موارد، جراحی زنان، بدون اذن همسر، تبعات حقوقی منفی ای در زندگی زناشویی ایجاد می نماید، ضروری است طرفین عقد نکاح (زن و شوهر)، از نظر قانون گذار در خصوص ضرورت یا عدم ضرورت وجود رضایت زوج در انجام اعمال پزشکی یا جراحی زوجه، مطلع باشند.

لذا در مقاله حاضر و در راستای پاسخ به این پرسش که آیا اعمال جراحی زیبایی و غیر زیبایی زن نیازمند اجازه شوهر است؟، مواردی چون، وضعیت اجازه شوهر در جراحی های زیبایی زن، موارد و زمان هایی که رضایت زوج، برای درمان و جراحی غیر زیبایی لازم است، همچنین، امکان یا عدم امکان انحلال ازدواج به علت جراحی، بررسی گردیده و به این پرسش که درصورت مخالفت شوهر با جراحی های زن، جمع بین تسلط بر بدن و تمکین و مصالح خانواده چه وضعیتی پیدا می کند، پاسخ داده شده است.

آیا اعمال جراحی زیبایی زن نیازمند اجازه شوهر است؟

پرسش هایی نظیر اینکه آیا برای عمل بینی اجازه همسر لازم است یا خیر و آیا اعمال جراحی زیبایی زن نیازمند اجازه شوهر است؟ سبب گردیده تا در این تیتر از مقاله حقوقی دینا و در راستای اطلاع رسانی، وضعیت حقوقی و قانونی مواردی چون، اجازه پدر برای عمل جراحی دختر متاهل، رضایت زوج در انجام اعمال پزشکی یا جراحی زوجه، خالکوبی زن بدون اجازه شوهر و سایر اقدامات مربوط به حوزه غیر درمانی و زیبایی از جانب زن و بدون داشتن اذن همسر، بررسی گردد.

به طور کلی، در پاسخ به این پرسش که آیا اعمال جراحی زیبایی زن نیازمند اجازه شوهر است؟ باید گفت، هر فرد عاقل، بالغ و غیرمحجور، بر تن و جسم خود، مالکیت داشته و از این رو می تواند، بدون نیاز به کسب اجازه از همسر، اقدام به انجام اعمال و جراحی های زیبایی نماید و در هیچ قانونی، انجام عمل های جراحی زیبایی، منوط به اذن همسر، نیست.

اما با این وجود، از منظر حقوق خانواده و قوانین مربوط به نکاح، از آنجا که مرد، ریاست خانواده را بر عهده دارد و زن نیز باید از مرد، تمکین عام داشته باشد، بدیهی است که اذن همسر برای جراحی زیبایی، ضروری لحاظ می شود و زن باید، حقوق مرد و مصالح خانواده را بر هر چیز دیگری، ارجح بداند؛ با این حال، عدم دریافت این اذن از جانب شوهر و اقدام به جراحی، جرم نبوده و صرفا ممکن است، منجر به ناشزه شناخته شدن زوجه در محکمه و صدور حکم به قطع نفقه زن گردد.

شایان ذکر است، اینکه پزشک فرد یا بیمارستانی که اقدامات پزشکی در آن انجام می گردد، اقدام به درخواست متن رضایت نامه همسر برای عمل بینی یا سایر جراحی های زیبایی نماید، خلاف قانون نیست و در صورتی که زن، تمایل به انجام جراحی زیبایی، در بیمارستان انتخابی و با پزشک انتخابی خود را دارد، باید نسبت به تسلیم این رضایت نامه، اقدام کند.

چه زمانی رضایت همسر برای درمان و اعمال غیر زیبایی لازم است؟

در تیتر پیشین، اینکه آیا اعمال جراحی زیبایی زن نیازمند اجازه شوهر است یا خیر، مورد بررسی قرار گرفت. در این تیتر از مقاله دینا، این پرسش که چه زمانی رضایت همسر برای درمان و اعمال غیر زیبایی لازم است؟ بررسی و توضیح داده خواهد شد.

به طور کلی دریافت رضایت نامه از بیمار عاقل، بالغ و غیر محجور، برای اقدامات درمانی و جراحی، کافی است اما با این حال، برای بررسی وضعیت حقوقی اجازه شوهر در جراحی درمانی و غیر زیبایی زن، باید به قانون مجازات اسلامی، مراجعه کرد و قسمت آخر ماده 495 و متن ماده 497 این قانون را مورد بررسی قرار داد. 

قانون گذار، در قسمت آخر ماده 495 قانون مجازات اسلامی بیان داشته، در صورتی که تحصیل برائت از بیمار، به دلیل بیهوشی و مانند آن ممکن نگردد، پزشک باید، برائت را از ولی مریض تحصیل نماید. ماده497 قانون مجازات اسلامی نیز، مقرر می دارد: "در موارد ضروری که تحصیل برائت ممکن نباشد و پزشک برای نجات مریض، طبق مقررات، اقدام به معالجه نماید، کسی ضامن تلف یا صدمات وارده نیست."

بر این اساس، می توان متوجه شده که قانون گذار، در اعمال درمانی و غیر زیبایی اورژانسی، سلامت و جان بیمار را بر هر امر دیگری، ارجح دانسته و به پزشک و کادر درمان، این اذن را داده که بدون اخذ رضایت از مریض یا افرادی که اولیای دم وی، محسوب می گردند، اقدام به جراحی، معالجه و درمان نمایند.

از این ماده، می توان اینگونه برداشت کرد که رضایت همسر برای درمان و اعمال غیر زیبایی، صرفا در موارد غیر اورژانسی، مصداق خواهد یافت. به عنوان مثال، اجازه شوهر برای عمل سزارین همسر خود یا برای سقط جنینی که دستور قانونی در خصوص آن وجود دارد، در مواردی که جراحی و یا سقط جنین، اورژانسی نیست، لازم است اما، چنانچه جان مادر یا فرزند، در خطر باشد، تیم پزشکی می تواند، بدون دریافت رضایت از شوهر یا اعضای خانواده زن، اقدامات لازم را انجام دهد.

آیا پس از عمل جراحی می توان ازدواج را منحل کرد؟

در پاسخ به این پرسش که آیا پس از عمل جراحی می توان ازدواج را منحل کرد؟ باید گفت، اگر انحلال نکاح دائم یا موقت، برابر با طلاق یا بذل مدت از جانب مرد، دانسته شود، پاسخ مثبت است؛ چرا که ماده 1120 قانون مدنی، انحلال نکاح و موارد آن را مورد پیش بینی قرار داده و مقرر داشته: "عقد نکاح، به فسخ یا به طلاق یا به بذل مدت در عقد انقطاع، منحل می‌ شود."

اما، اگر انحلال نکاح، برابر با فسخ نکاح دانسته شود، باید گفت، خیر، صرف انجام عمل جراحی زیبایی یا غیر زیبایی با اذن یا بدون اذن همسر، سبب ایجاد حق فسخ نکاح برای زن یا مرد، نمی شود. چرا که بر اساس مواد 1121 تا 1124 قانون مدنی، تنها برخی موارد مصرح در قانون، سبب ایجاد حق فسخ نکاح، برای زوج یا زوجه می شوند. این موارد، عبارتند از:

جنون (دائم یا ادواری) هر یک از زوجین به شرط استقرار، برای طرف مقابل، موجب حق فسخ است؛ وجود خصاء؛ عنن (به شرط اینکه ولو یک‌ بار، عمل زناشویی را انجام نداده باشند) و مقطوع بودن آلت تناسلی (به اندازه‌ ای که قادر به عمل زناشویی نباشد) در مردان، برای زن، ایجاد حق فسخ نکاح می نماید و وجود قرن؛ جذام؛ برص؛ افضاء؛ زمین گیری و نابینائی از هر دو چشم، در صورتی که در زمان عقد، در زن وجود داشته است، برای مرد، موجب ایجاد حق فسخ می باشد.

نکته مهم اینکه، در صورتی که عمل جراحی زیبایی یا غیر زیبایی شوهر، سبب عسر و حرج در زندگی مشترک، برای زن گردد، این حق برای زن، ایجاد خواهد شد که با استناد به عسر و حرج و اثبات آن، از دادگاه، تقاضای صدور حکم طلاق کند.

درصورت مخالفت شوهر جمع بین تسلط بر بدن و تمکین و مصالح خانواده چه وضعیتی پیدا میکند؟

پس از بررسی اینکه آیا اعمال جراحی زیبایی و غیر زیبایی زن نیازمند اجازه شوهر است؟، در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، به این پرسش، پاسخ داده خواهد شد که درصورت مخالفت شوهر جمع بین تسلط بر بدن و تمکین و مصالح خانواده چه وضعیتی پیدا میکند؟

از نظر قانون و شرع، از مهم ترین تکالیف زن در عقد نکاح، داشتن انواع تمکین اعم از تمکین عام و خاص، از همسر خود می باشد و استنکاف از این امر، تبعات قانونی ای چون، ناشزه شناخته شدن و به تبع، محرومیت از نفقه را برای وی، به دنبال خواهد داشت.

مقصود از تمکین خاص، برقراری رابطه زناشویی و مقصود از تمکین عام، فرمانبرداری از دستورات اخلاقی، قانونی و شرعی شوهر است. حال، چنانچه زن، با استناد بر حق مالکیت بر بدن خویش، بدون اذن شوهر و با وجود مخالف او، اقدام به زدن خالکوبی یا انجام جراحی زیبایی یا اقدامات درمانی ای که مخالف با مصالح خانواده است نماید، از تمکین عام مرد، سرباز زده و مرد می تواند، از پرداخت نفقه به زن، خودداری کند. 

در هر صورت، نمی توان زن را به اجبار و زور، به تمکین عام یا خاص از شوهر، وادار کرد و در شرایطی که مخالفت شوهر با عمل جراحی زیبایی یا غیر زیبایی زن، در میان باشد، اما زن با استناد به حق مالکیت بر بدن خویش، اقدام به جراحی کند، مرد تنها می تواند از پرداخت حقوق مالی زوجه، امتناع نماید یا پس از اثبات نشوز وی در محکمه، نسبت به طلاق زن، بدون پرداخت اجرت المثل، نفقه معوقه یا اجرا کردن شرط تنصیف، اقدام کند.

شایان ذکر است، زن در هر شرایطی، حتی در صورت انجام عمل جراحی زیبایی یا غیر زیبایی بدون اجازه شوهر، خیانت، قتل و ....، مستحق دریافت مهریه است، مگر اینکه شخصا، با میل و رضایت، مهریه خویش را به شوهر، ابراء یا بذل نماید. (نکته مهم اینکه، در شرایطی خاص، امکان رجوع از بذل مهریه، وجود دارد.)

دقت به این امر نیز ضروری است که به طور کلی، رضایت شوهر در انجام جراحی های زیبایی یا غیر زیبایی، شرط نیست و در برخی مطب ها و بیمارستان ها، صرفا جهت جلوگیری از مسائل حقوقی احتمالی، علاوه بر بیمار، از همسر وی نیز، رضایت نامه اخذ می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص وضعیت رضایت همسر برای عمل جراحی زیبایی و غیر زیبایی زن در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون وضعیت رضایت همسر برای عمل جراحی زیبایی و غیر زیبایی زن پاسخ دهند.