عده وفات شوهر برای زن یائسه

قانون مدنی، به تبعیت از شرع، رعایت عده وفات که مدت آن، چهار ماه و ده روز است را برای تمامی زنانی که همسران آن ها، فوت کرده، الزامی می داند و در این خصوص، بر خلاف عده طلاق و فسخ نکاح، زنان یائسه و باکره را مستثنی نکرده است. بنابراین، زنان یائسه، ملزم به رعایت عده وفات شوهر هستند و مدت زمان عده وفات شوهر برای زن یائسه، 4 ماه و 10 روز خواهد بود.

عده، یک نهاد فقهی و شرعی است که در قانون مدنی نیز به تبعیت از شرع، مورد پیش بینی قرار گرفته است و بعد از طلاق و فوت، زنان، موظف هستند، مدتی را به عنوان عده، نگاه داشته و در این مدت، از انعقاد نکاح دائم و نکاح موقت با مرد دیگر، خودداری ورزند.

البته، قانون مدنی، به تبعیت از شرع، زنان یائسه و دختران باکره را از نگاه داشتن عده طلاق، مستثنی کرده است اما، در خصوص عده وفات، مساله اندکی متفاوت بوده و همین مساله، سبب مطرح شدن این پرسش می گردد که آیا نگاه داشتن عده وفات شوهر برای زن یائسه، اجباری و الزامی است یا خیر؟ از آنجا که این مساله، قواعد بخصوصی داشته، ضروری است تا آن را از منظر قانون مدنی، بررسی کرد.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم، در خصوص عده وفات شوهر، به طور کلی، توضیح داده و سپس، عده وفات زن یائسه را بررسی کرده و به این پرسش پاسخ دهیم که مدت زمان عده وفات شوهر برای زن یائسه چقدر است. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، در ادامه مقاله، همراه ما باشید.

آیا زن یائسه عده دارد

در پاسخ به این پرسش که آیا زن یائسه، عده دارد یا خیر؟ باید به مواد قانون مدنی، مراجعه کرد. اما، پیش از آن، لازم است تا اندکی در خصوص عده، توضیح دهیم. بر اساس ماده 1150 قانون مدنی، "عده عبارت است از مدتی که تا انقضای آن، زنی که عقد نکاح او منحل شده است، نمی‌ تواند شوهر دیگر اختیار کند."

بر اساس این ماده، مقصود از عده، مدتی است که شرعا و قانونا، زنی که همسر خود را به واسطه فوت یا طلاق (در عقد دائم)، همچنین، اتمام و بذل مدت ( در عقد موقت)، از دست داده، باید، نگاه دارد و از نکاح مجدد، در این مدت، خودداری کند.

فلسفه نگاه داشتن عده نیز، رعایت احترام همسر فوت شده و جلوگیری از اختلاط نسل است. چرا که در ایام قدیم، امکان انجام آزمایش های بارداری و مشخص شدن این امر، به سرعت، میسر و ممکن نبود. در پاسخ به این پرسش که آیا زن یائسه عده دارد یا خیر باید گفت:

بسته به اینکه، زن یائسه، همسر خود را به واسطه طلاق در عقد نکاح دائم یا به واسطه اتمام مدت یا بذل مدت در عقد موقت، از دست داده باشد یا به واسطه فوت، وضعیت عده و الزام به رعایت یا عدم رعایت آن، فرق خواهد داشت.

زن یائسه، در از دست دادن همسر، به واسطه طلاق یا بذل مدت، عده نداشته و ملزم به رعایت آن نیست اما، در از دست دادن همسر به واسطه فوت، عده داشته و ملزم به رعایت مدت قانونی عده است که در ادامه، در خصوص مدت این عده توضیح خواهیم داد. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر درباره عده زن و انواع آن، می توانند، نسبت به مطالعه مقاله زیر اقدام کنند.

عده وفات شوهر

قانون گذار، وظایف زن بعد از فوت شوهر را مشخص کرده است، بر اساس این قانون، یکی از مهم ترین وظایف زن بعد از فوت همسر، رعایت عده وفات شوهر است و در این مدت، زن، به هیچ وجه، حق ندارد که به عقد دائم یا موقت شخصی دیگر درآید و در واقع، این امر، یعنی، بودن در مدت عده وفات شوهر، از موانع نکاح او خواهد بود.

 آیه 24 از سوره مبارکه بقره در قرآن مجید نیز به این مساله مهم، اشاره داشته است. بنابر ترجمه این آیه شریفه: "مردانی که فوت کنند و زنان آن ها زنده باشند، آن زنان باید از شوهر کردن خودداری کنند تا مدت عده آن ها سپری شود."

به تبعیت از این آیه شریفه، قانون مدنی نیز احکامی را در خصوص عده وفات شوهر بیان نموده و به لزوم نگه داشتن عده وفات شوهر (یعنی مدتی که زن بعد از فوت شوهر، ملزم به رعایت آن است و حق نکاح دائم و موقت در آن ایام را ندارد)، حکم داده است که در ادامه مقاله، در خصوص عده وفات برای زن یائسه و مدت عده وفات شوهر برای زنی که یائسه است، صحبت خواهیم کرد.

عده وفات زن یائسه

با توجه به اینکه، قانون گذار، زنان یائسه و باکره را ملزم به رعایت عده منحل شدن نکاح، به واسطه طلاق در عقد نکاح دائم و بذل یا انقضای مدت، در عقد نکاح منقطع، ندانسته، سوالی که ممکن است مطرح شود آن است که آیا در فوت شوهر نیز، این احکام جاری است یا زنان یائسه، ملزم به رعایت عده وفات شوهر هستند؟

برای پاسخ به این پرسش، باید، به ماده 1155 قانون مدنی، مراجعه کرد، این ماده، مقرر می دارد: "زنی که بین او و شوهر خود، نزدیکی واقع نشده و همچنین زن یائسه، نه عده طلاق دارد و نه عده فسخ نکاح، ولی عده وفات در هر دو ‌مورد، باید رعایت شود."

مدت عده وفات شوهر برای زن یائسه

مدت زمان عده وفات شوهر برای زن یائسه چقدر است؟ این پرسشی است که اغلب زنان یائسه ای که همسران خود را به علت فوت، از دست داده اند، مطرح می نمایند. برای بررسی این پرسش و پاسخ به آن، باید به ماده 1154 قانون مدنی، مراجعه کنیم. این ماده، در خصوص مدت زمان عده وفات شوهر برای زن یائسه، مقرر می دارد:

"عده وفات، چه در دائم و چه در منقطع، در هر حال چهار ماه و ده روز است؛ مگر این که زن حامل باشد که در این صورت، عده وفات، تا‌ موقع وضع حمل است، مشروط بر این که فاصله بین فوت شوهر و وضع حمل، از چهار ماه و ده روز بیشتر باشد و الا مدت عده، همان چهار ماه و ده روز ‌خواهد بود."

عده زن یائسه در عقد دائم و موقت

یکی از رایج ترین پرسش های پیرامون عده زن یائسه، مربوط به وضعیت عده او، در عقد دائم و عقد موقت، در مواقع بروز طلاق یا اتمام و بذل مدت، همچنین، در صورت فوت همسر، در یکی از این دو نوع عقد نکاح است. لذا در این بخش قصد داریم، به بررسی این مساله بپردازیم.

زن یائسه در عقد دائم و موقت، در صورت طلاق در عقد دائم یا بذل و اتمام مدت در صیغه، موظف به نگاه داشتن عده در عقد موقت و عقد دائم نیست و می تواند، بلافاصله بعد از جدایی از همسر خود، مجددا ازدواج کند. به عبارتی، چنانچه بخواهیم وضعیت عده زن یائسه در عقد نکاح دائم و موقت را در بروز طلاق یا بذل مدت یا اتمام مدت، بررسی کنیم، باید بگوییم، برای زن یائسه در این شرایط، عده وجود ندارد. 

اما، وضعیت عده زن یائسه، در عقد نکاح دائم و نکاح موقت، در مواردی که همسر، در هر یک از انواع این ازدواج، فوت کند، بدین صورت خواهد بود که زن یائسه، باید، به مدت 4 ماه و ده روز، فارغ از نوع عقد و ازدواج، عده نگاه دارد و نوع ازدواج نیز، تاثیری در مدت عده نخواهد داشت.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد عده وفات شوهر برای زن یائسه در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون عده وفات شوهر برای زن یائسه پاسخ دهند.