کلاهبرداری ارز دیجیتال

مقصود از کلاهبرداری ارز دیجیتال، این است که جرم کلاهبرداری یا جرایم در حکم کلاهبرداری، در حوزه ارزهای دیجیتال، نظیر بیت کوین، تتر یا نات کوین و ...، تحقق یابد. مجازات این جرم، حسب مورد، مواردی نظیر رد مال، جزای نقدی و حبس بوده و شاکی می تواند با ثبت شکواییه از طریق دفاتر خدمات قضایی، شکایت خود را در این خصوص، اعلام دارد.

امروزه، بازار ارزهای دیجیتال، به یکی از حوزه های رایج کسب و کار شهروندان ایرانی، تبدیل گردیده و از آنجا که هر زمان، انحصار فعالیت و کمبود اطلاعات در هر حوزه، با طمع برای کسب سود بیشتر، همراه گردد، جرایمی نظیر سرقت و کلاهبرداری نیز افزایش پیدا خواهد نمود، کلاهبرداری ارزهای دیجیتال، پرونده های حقوقی و قانونی بسیاری را به خود، اختصاص داده است.

با این وجود، کلاهبرداری ارز دیجیتال قابل پیگیری است و اشخاصی که با مسالی نظیر کلاهبرداری صرافی ارز دیجیتال ایرانی، کلاهبرداری ارز دیجیتال تتر و کلاهبرداری در حوزه سایر ارزهای دیجیتال، مواجه شده اند، می توانند با طی مراحل قانونی، اقدام به پیگیری و ثبت شکایت نموده و خواستار صدور حکم مجازات مرتکبین باشند.

لذا در مقاله حاضر، مفهوم و انواع کلاهبرداری ارز دیجیتال، مجازات این جرم و حکم قانون در خصوص آن، مورد بررسی قرار گرفته و پس از توضیح نحوه شکایت از کلاهبرداری در این حوزه، فایل دانلود نمونه شکایت کلاهبرداری ارز دیجیتال، ارائه شده است.

کلاهبرداری ارز دیجیتال

مقصود از کلاهبرداری ارز دیجیتال، این است که جرم کلاهبرداری که در ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، مورد پیش بینی و تصریح قرار گرفته است یا جرایم در حکم کلاهبرداری، در حوزه ارزهای دیجیتال، نظیر بیت کوین، تتر یا نات کوین و ...، تحقق یابد. ماده 1 قانون مذکور، مقرر داشته:

"هر کس از راه حیله و تقلب، مردم را به وجود شرکت ها یا تجارتخانه ها یا کارخانه ها یا موسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی، فریب دهد یا به امور غیر واقع، امیدوار نماید یا از حوادث و پیش‌ آمدهای غیر واقع بترساند و یا اسم و یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر، وجوه و یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصا حساب و امثال آن ها تحصیل کرده و از این راه، مال دیگری را ببرد، کلاهبردار محسوب" می گردد و مجازات خواهد شد.

بنابراین، در صورتی که فرد یا افردی، با انجام اقداماتی نظیر مانورهای متقلبانه، فریب و نیرنگ و....، مرتکب اعمال مصداق کلاهبرداری در حوزه ارز دیجیتال، شوند و بدین ترتیب، مال یا اموال دیگران را با رضایت آن ها، از دستشان خارج سازند، کلاهبرداری ارز دیجیتال، محقق خواهد شد و مال باخته می تواند، نسبت به پیگیری قانونی موضوع، اقدام کند.

انواع کلاهبرداری ارز دیجیتال

انواع کلاهبرداری ارز دیجیتال، مبحثی است که در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، مورد توضیح و بررسی، قرار خواهد گرفت. برخی از رایج ترین روش هایی که با استفاده از آن ها، کلاهبرداری در حوزه ارزهای دیجیتال، محقق می گردد و مال اشخاص، با رضایت آن ها، از دستشان، خارج می شود، عبارتند از:

در این شیوه، فرد کلاهبردار، با ترفند های مختلف، نظیر نشان دادن موجودی کیف پول ارز دیجیتال خود و برخی مجوزها، دیگران را به سرمایه گذاری در حوزه ارز دیجیتال، تشویق می نماید و به آن ها، وعده سودی مشخص، در ازای ورود هر فرد جدید، توسط آن ها را می دهد؛

 با ورود افراد جدید، سود افراد قدیمی‌، با استفاده از سرمایه ورودی های جدید، پرداخت خواهد گردید و پس از گذشت مدتی معین و دسترسی کلاهبردار به حد مشخصی از اموال و سرمایه، شبکه پانزی و هرمی راه اندازی شده، تعطیل و کلاهبردار، با اموال به دست آمده، متواری می گردد.

با توجه به هزینه بر بودن استخراج رمزارزها و عدم توان مالی کافی اکثر افراد، برای تهیه دستگاه و امکانات مورد نیاز این امر، کلاهبرداران، طی تبلیغاتی، افراد را متقاعد می سازند که امکان استخراج ابری و بدون دستگاه رمز ارزها وجود دارد یا اشخاص می توانند، از کلاهبردار، دستگاه استخراج رمزارز، اجاره کنند؛

سپس، کلاهبردار، سایت و یا رباتی تلگرامی را برای ثبت نام و سرمایه گذاری در حوزه استخراج ابری رمز ارز یا اجاره دستگاه استخراج، به اشخاص، معرفی می نماید و پس از پرداخت هزینه برای سرمایه گذاری در این حوزه، مال آن ها را از دست شان، خارج ساخته و ناپدید می شود.

در این روش، کلاهبردار، طی اقدامی سریع، صرافی‌ های خرید و فروش رمزارزها را پدید می آورد و با نوشتن تبلیغاتی چون، کارمزد صفر، امکان پرداخت به ریال با کارت شتابی، بدون تحریم یا بدون نیاز به احراز هویت و...، سبب ترغیب افراد به استفاده از صرافی های جعلی و تقلبی می گردد؛

پس از انجام معاملات در صرافی های تقلبی توسط معامله گران، کلاهبردار، توکن‌ های آنان در این صرافی‌ ها (صرافی های تقلبی و جعلی) را مسدود می نماید و بدین صورت، سرمایه معامله‌ گران را از دست شان، خارج می سازد. چرا که در این شرایط، معامله گران، با مشکل نقد کردن و فروش توکن های خریداری شده خود، مواجه می شوند و کلاهبردار، اقدام به سوء استفاده از اطلاعات و توکن های آن ها خواهد کرد.

در فیشینگ، کلاهبردار، صفحه وبی که از لحاظ نام و دامنه، مشابه صفحه یک صرافی معتبر است و تنها در برخی اطلاعات جزئی، دارای تغیر است را طراحی می نماید و افراد فعال در حوزه ارز دیجیتال، با تصور ورود به درگاه یک صرافی معتبر، اقدام به تراکنش کرده و بدین ترتیب، مورد سوء استفاده و کلاهبرداری قرار می گیرند.

در این روش، کلاهبردار، اقدام به طراحی و ساخت نرم‌ افزار جعلی می نماید و آن را در سایت ها، بازارها یا درگاه های معتبر دانلود اپلیکیشن ها، قرار می دهد. بدین ترتیب، افراد فعال در حوزه ارز دیجیتال، با جستجوی نام یک کیف پول، به برنامه جعلی راهنمایی خواهند شد و پس از دانلود، نصب و ورود به آن، همچنین، بعد از انتقال توکن هایشان به کیف پول دانلود شده، مورد سوء استفاده قرار می گیرند.

در این شیوه، کلاهبردار، با هدف قبلی، اقدام به تولید و تبلیغ رمزارز ارزان نموده و به طرق مختلف، نظیر تطمیع افراد به کسب سود میلیون دلاری، آن ها را به خرید، ترغیب می کند. پس از فروش مبلغ قابل توجهی از رمزارز، کلاهبردار، پروسه تولید را متوقف خواهد کرد و بدین ترتیب، توکن خریداری شده توسط افراد، ارزش خود را از دست می دهد و مال خود را از دست خواهند داد.

این روش، زمانی مصداق خواهد یافت که فرد فعال در حوزه ارز دیجیتال، با کیف پول یا سایت صرافی خود، دچار مشکل گردد. در این شرایط، کلاهبردار، با انگیزه و سوء نیت قبلی، خود را مدیر و یا پشتیبان نرم افزار مربوط به کیف پول یا سایت صرافی، معرفی خواهد کرد و با بهانه رفع مشکل، به اطلاعات شخص، دسترسی پیدا کرده و از اطلاعات او، سوء استفاده می نماید یا برای حل مشکل، درخواست واریز رمزارز یا وجه رایج کشور را می کند و بدین صورت، پول شخص را از دست وی، خارج می سازد.

در این شیوه، کلاهبردار، اقدام به انتشار یک پست و معرفی یک حساب، در شبکه های اجتماعی نموده و مطرح می کند، تمامی افرادی که اقدام به انتقال درصد مشخصی از ارزهای دیجیتال خود، به حساب معرفی شده نمایند، چندین برابر آن را، هدیه خواهند گرفت؛

 پس از انتقال ارز دیجیتال به حساب معرفی شده، کلاهبردار، هدیه ای به افراد نمی دهد و بدین ترتیب، مال آن ها را از دستشان، خارج می سازد. (در این روش، چندین نفر از همدستان کلاهبردار نیز ذیل پیام و پست منتشر شده، صحت این امر را تایید کرده و دریافت هدیه را تصدیق می نمایند.)

مجازات جرم کلاهبرداری ارز دیجیتال

مجازات جرم کلاهبرداری ارز دیجیتال، بسته به اینکه کلاهبرداری، به صورت سنتی انجام شده باشد یا اینترنتی، ساده باشد یا مشدد، متفاوت است. در ادامه، مجازات این جرم، از منظر ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، ماده 67 قانون تجارت الکترونیک، همچنین، ماده 12 و 13 قانون جرایم رایانه ای، بررسی خواهد شد:

مستفاد از ماده 67 قانون تجارت الکترونیک، رد مال به صاحبان اموال، حبس از یک تا سه سال و پرداخت جزای نقدی (معادل مال ماخوذه)، مجازات کلاهبرداری اینترنتی یا کامپیوتری در حوزه ارز دیجیتال است. ماده 67 قانون تجارت الکترونیکی مقرر می دارد:

"هرکس در بستر مبادلات الکترونیکی، با سو استفاده و یا استفاده غیر مجاز از «داده‌ پیام»ها، برنامه‌ ها و سیستم‌ های رایانه‌ ای و وسائل ارتباط از راه دور و ارتکاب افعالی نظیر ورود، محو، توقف «داده‌ پیام»، مداخله در عملکرد برنامه یا سیستم رایانه‌ ای و غیره، دیگران را بفریبد و یا سبب گمراهی سیستم‌ های پردازش خودکار و نظائر آن شود و از این طریق، برای خود یا دیگری وجوه، اموال یا امتیازات مالی تحصیل کند و اموال دیگران را ببرد، مجرم محسوب و علاوه بر رد مال به صاحبان اموال، به حبس از یک تا سه سال و پرداخت جزای نقدی معادل مال ماخوذه، محکوم می شود."

مستفاد از ماده 12 و 13 قانون جرایم رایانه ای، در مواردی که کلاهبرداری، از طریق روش فیشینگ اتفاق افتد و قاضی، عمل فرد را مصداق ماده 12 و 13 قانون جرایم رایانه ای بداند، مجازات مرتکب، مواردی چون، جزای نقدی از یک میلیون ریال تا 20 میلیون ریال، حبس از 91 روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات اخیر الذکر، همچنین، رد مال به صاحب آن، حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات اخیر الذکر، خواهد بود.

ماده 12 قانون جرائم رایانه ای، مقرر می دارد: "هر کس به طور غیر مجاز، داده‎ های متعلق به دیگری را برباید، چنانچه عین داده ها در اختیار صاحب آن باشد، به جزای نقدی از یک میلیون ریال تا 20 میلیون ریال و در غیر این صورت، به حبس از 91 روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات، محکوم خواهد شد."

ماده 13 قانون جرایم رایانه ای مقرر می دارد: "هر کس به طور غیرمجاز، از سیستم های رایانه ای یا مخابراتی، با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده‎ ها یا مختل کردن سیستم، وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند، علاوه بر رد مال به صاحب آن، به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات، محکوم خواهد شد."

مستفاد از ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، در صورتی که کلاهبرداری ارز دیجیتال، کلاهبرداری ساده باشد، مجازات مرتکب، رد اصل مال به صاحب آن، حبس از 1 تا 7 سال یا 6 ماه تا 3 سال و نیم (بسته به مبلغ کلاهبرداری) و پرداخت جزای نقدی، معادل مالی که اخذ شده، خواهد بود؛

و در صورتی که کلاهبرداری ارز دیجیتال، کلاهبرداری مشدد باشد، مجازات مرتکب، رد اصل مال به صاحب آن، حبس از 2 تا 10 سال یا یک تا 5 سال (بسته به مبلغ کلاهبرداری)، انفصال ابد از خدمت دولتی و پرداخت جزای نقدی، معادل مالی که اخذ شده می باشد؛ همچنین، مستخدمین و مامورین دولتی ای که در مرتبه مدیرکل یا بالاتر یا هم‌ طراز آن ها بوده و یا پایین تر از مرتبه مدیرکل و هم طراز آن، قرار دارند، به ترتیب، به انفصال دائم از خدمات دولتی و شش ماه تا سه سال انفصال موقت از خدمات دولتی نیز محکوم می شوند.

کلاهبرداری مشدد، کلاهبرداری ای است که به یکی از صورت هایی که در ادامه ذکر می گردند، انجام شود: به واسطه تبلیغات در رسانه های عمومی و نشر آگهی؛ توسط مستخدم دولت، مامور دولت، مستخدم نهادها و سازمان های وابسته به دولت، مستخدم قوای سه گانه و شهرداری ها و سایر مراجع دولتی؛ توسط شخصی که خود را مستخدم یکی از ارگان های ذکر شده، معرفی کند.

حکم قانون در مورد کلاهبرداری ارز دیجیتال

پس از بررسی مفهوم کلاهبرداری ارز دیجیتال، انواع آن و مجازات این جرم، در تیترهای پیشین مقاله، در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، در خصوص حکم قانون در مورد کلاهبرداری ارز دیجیتال، صحبت، خواهد شد. در توضیح حکم قانون در این باره باید گفت:

در صورتی که شکایت یا گزارشی در خصوص کلاهبرداری ارز دیجیتال ثبت و به نهاد ذی صلاح، ابلاغ گردد، مرجع صالح، اقدام به رسیدگی به پرونده خواهد کرد و در صورت کشف رکن مادی، معنوی و قانونی کلاهبرداری در حوزه ارز دیجیتال، اقدام به کیفرخواست و صدور حکم مجازات جرم کلاهبرداری خواهد نمود.

بنابراین، قانون گذار، کلاهبرداری در حوزه ارز دیجیتال را جرم انگاری نموده و بر حسب شرایط وقوع جرم، به یکی از مجازات های ذکر شده در تیتر پیشین، رای خواهد داد. در ادامه، نحوه شکایت از کلاهبرداری ارز دیجیتال، بررسی خواهد گردید.

نحوه شکایت از کلاهبرداری ارز دیجیتال

نحوه شکایت از کلاهبرداری ارز دیجیتال، بدین صورت است که در گام اول، شاکی خصوصی، باید با مراجعه به وکیل یا با کمک گرفتن از نمونه شکایت های موجود در اینترنت، متن شکواییه خود را تنظیم نماید و آن را به صورت فایل ورد، برروی یک حافظه، اعم از سی دی، رم و...، ذخیره کند؛

در گام بعدی، فرد باید، با در دست داشتن اطلاعات و مدارک لازم، اعم از متن شکایت، مدارک هویتی، نام کاربری و رمز عبور حساب کاربری ثنا، کارت بانکی برای پرداخت هزینه دادرسی و هر مدرک مثبت کلاهبرداری که قابل ضمیمه به فایل شکایت است، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مراجعه کند و مدارک و اطلاعات لازم را برای ثبت و ارسال به دادگاه صالح، در اختیار مسئول مربوطه در دفاتر، قرار دهد.

شایان ذکر است، اشخاصی که از ثبت نام ثنا، برخوردار نیستند، باید از طریق مراجعه به سایت adliran.ir یا از طریق مراجعه حضوری به دفاتر خدمات قضایی، اقدام به تشکیل حساب کاربری ثنا نمایند. در ادامه، نمونه شکایت کلاهبرداری ارز دیجیتال، ارائه خواهد شد.

نمونه شکایت کلاهبرداری ارز دیجیتال

در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، فایل دانلود نمونه شکایت کلاهبرداری ارز دیجیتال، ارائه شده است تا خوانندگان محترم، در صورت نیاز، اقدام به دانلود و مطالعه نمونه شکایت ارائه شده نمایند و از آن، برای تنظیم متن شکواییه خود، استفاده کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص حکم قانونی کلاهبرداری ارز دیجیتال در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حکم قانونی کلاهبرداری ارز دیجیتال پاسخ دهند.