مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران

درآمد اشخاص حقوقی خارجی در ایران، مشمول مالیات بوده و نرخ مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران و معافیت مالیات بر درآمد شرکت های خارجی، بسته به‌ نوع فعالیت و میزان سوددهی آن، متفاوت است. عدم پرداخت مالیات متعلقه به این اشخاص، آن ها را با جرایم مالیاتی پیش بینی شده در قانون، روبرو خواهد کرد.

با توجه به اهمیت مالیات در رشد و پیشرفت اقتصادی هر کشور، تمامی دولت ها، من جمله دولت جمهوری اسلامی ایران، در نظام حقوقی خود، قوانین شفاف و واضحی را در خصوص مالیات، وضع نموده و جرایم سنگینی را برای مشمولینی که از پرداخت مالیات، استنکاف ورزند، پیش بینی کرده اند.

اشخاص حقوقی خارجی در ایران، از جمله افرادی هستند که در نظام حقوقی و مالیاتی ایران، مشمول پرداخت مالیات بر درآمد می گردند و با توجه به قواعد و شرایط پیچیده ای که حاکم بر مالیات این دسته از مشمولین است، همچنین با در نظر گرفتن تبعات سنگین عدم پرداخت مالیات، ضروری است افراد، با قوانین مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران و معافیت مالیات بر درآمد شرکت های خارجی، آشنا باشند.

لذا در مقاله حاضر، تعلق یا عدم تعلق مالیات به اشخاص حقوقی خارجی در ایران، موارد قانونی مالیات این اشخاص، ماده 107 قانون مالیات مستقیم و معافیت های مالیاتی اشخاص حقوقی خارجی، مورد بررسی قرار گرفته و درباره اجتناب از اخذ مالیات مضاعف از شرکت های خارجی، نحوه پرداخت مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران و جریمه عدم پرداخت مالیات این اشخاص، توضیح داده شده است.

آیا به درآمد اشخاص حقوقی خارجی در ایران مالیات تعلق می گیرد؟

برای پاسخ به این پرسش که آیا به درآمد اشخاص حقوقی خارجی در ایران مالیات تعلق می گیرد؟ باید به قانون مالیات مستقیم، مراجعه کرد و تبصره 5 ماده 1 این قانون را مورد بررسی قرار داد. صدر ماده 1 و تبصره 5 آن، هر شخص غیر ایرانی (‌اعم از حقیقی و یا حقوقی) را نسبت به موارد زیر، مشمول مالیات می داند:

نسبت به درآمدهایی که این اشخاص در ایران تحصیل می ‌نماید و همچنین "نسبت به درآمدهایی که بابت ‌واگذاری امتیازات یا سایر حقوق خود و یا دادن تعلیمات و کمک های فنی و یا واگذاری فیلم های سینمایی (‌که به عنوان بها یا حق نمایش یا هر عنوان‌ دیگر عاید آن ها می گردد)، از ایران تحصیل می‌ کنند."

بنابراین، با استناد به ماده 1 قانون مالیات های مستقیم و تبصره 5 آن باید گفت، بله، درآمد اشخاص حقوقی خارجی در ایران، مشمول مالیات می گردد. در ادامه، موارد قانونی مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران، بررسی خواهد شد.

موارد قانونی مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران

قانون مالیات های مستقیم، در خصوص موارد مشمول و موارد معاف از مالیات شخص حقوقی خارجی در ایران، تعیین تکلیف کرده است. با استناد به برخی مواد قانون مالیات مستقیم، موارد قانونی مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران​ عبارتند از:

مستفاد از صدر و تبصره 2 ماده 105 قانون مالیات مستقیم، نرخ مالیات درآمد اشخاص حقوقی خارجی، (25%) است و این درصد، از ماخذ کل درآمد مشمول مالیاتی که شخص حقوقی خارجی، از بهره برداری‌ سرمایه در ایران یا از فعالیت‌ هایی که مستقیما یا به وسیله نمایندگی از قبیل شعبه‌، نماینده‌، کارگزار و امثال آن در ایران انجام می‌ شود یا از ماخذ کل درآمد مشمول مالیاتی که اشخاص حقوقی خارجی، از واگذاری امتیازات و سایر حقوق (انتقال دانش فنی‌، دادن ‌تعلیمات‌، کمک‌ های فنی یا واگذاری فیلم‌ های سینمایی) از ایران ‌تحصیل می‌ کند، محاسبه و کسر می گردد.

نکته مهم اینکه نرخ مذکور در پاراگراف قبل، در مواردی که درآمد اشخاص حقوقی خارجی، طبق ‌مقررات قانون مالیات مستقیم، دارای نرخ جداگانه‌ ای است، اعمال نمی شود. (نظیر مشمولان تبصره (5) ماده (109) و ماده (113) این قانون)

مستفاد از تبصره 3 ماده 105 قانون مالیات مستقیم، "در موقع احتساب مالیات بر درآمد اشخاص‌ حقوقی خارجی‌، مالیات هایی که قبلا پرداخت شده‌، با رعایت مقررات، از مالیات متعلق، کسر خواهد شد و اضافه پرداختی از این بابت، قابل استرداد است‌."

مستفاد از تبصره 5 ماده 109 قانون مالیات مستقیم، نرخ مالیات "موسسات بیمه خارجی که با قبول بیمه اتکایی، از موسسات بیمه ایرانی تحصیل درآمد می­ نمایند"، دو درصد (2%) حق‌ بیمه دریافتی و سود حاصل از سپرده مربوط در ایران می‌ باشد.

مستفاد از ماده 113 قانون مالیات مستقیم، نرخ مالیات موسسات کشتیرانی و هواپیمایی خارجی ‌بابت کرایه مسافر و حمل کالا و امثال آن ها از ایران، به‌طور مقطوع‌، پنج درصد (5%) کلیه وجوهی که از این بابت عاید آن ها خواهد شد، می باشد، اعم از این که وجوه مزبور، در ایران یا در مقصد یا در بین ‌راه دریافت شود.

مستفاد از ماده 113 قانون مالیات مستقیم، نمایندگی یا شعب موسسات کشتیرانی و هواپیمایی خارجی در ایران، موظف اند تا بیستم ‌هر ماه، صورت وجوه دریافتی ماه قبل را به اداره امور مالیاتی محل ‌تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت کنند. موسسات مذکور از بابت ‌این‌ گونه درآمدها، مشمول مالیات دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نخواهند بود." 

مستفاد از تبصره ماده 113 قانون مالیات مستقیم، "در مواردی که مالیات متعلق بر درآمد موسسات ‌کشتیرانی و هواپیمایی ایرانی در کشورهای دیگر، بیش از پنج درصد (5%) کرایه‌ دریافتی باشد، با اعلام سازمان ذیربط ایرانی‌، وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است، مالیات شرکت‌ های کشتیرانی و هواپیمایی تابع‌ کشورهای فوق را معادل نرخ مالیاتی آن ها، افزایش دهد."

مستفاد از ماده 107 قانون مالیات های مستقیم (اصلاحی 1394/04/31)، نرخ مالیات درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی خارجی مقیم خارج از ایران، "بابت درآمدهایی که در ایران و یا از ایران تحصیل می ­نمایند، با توجه به‌ نوع فعالیت و میزان سوددهی، ده درصد (10%) تا چهل درصد (40%) مجموع وجوهی می باشد که ظرف مدت یک سال مالیاتی، عاید آن ها می ­شود." در تیتر بعدی، جزئیات این ماده، بررسی خواهد شد.

ماده 107 قانون مالیات مستقیم برای مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی خارجی

ماده 107 قانون مالیات مستقیم، در خصوص درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی خارجی مقیم خارج از ایران، بابت درآمدهایی که در ایران و یا از ایران تحصیل می ­نمایند، تعیین تکلیف کرده است. نکات ماده ۱۰۷ قانون مالیات مستقیم برای مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی خارجی، در ادامه این تیتر از مقاله، بررسی خواهد شد.

به استثنای درآمدهایی که طبق مقررات قانون مالیات مستقیم، نحوه دیگری برای تعیین درآمد مشمول مالیات یا مالیات آن ها مقرر شده است، نرخ مالیات درآمد اشخاص حقوقی خارجی مقیم خارج از ایران، که از تهیه طرح ساختمان ها و تاسیسات‌، نقشه‌ برداری‌، نقشه‌ کشی‌، نظارت و محاسبات فنی‌، دادن ‌تعلیمات و کمک های فنی، انتقال دانش فنی، سایر خدمات و واگذاری امتیازات و سایر حقوق، همچنین واگذاری فیلم های سینمایی که به‌ عنوان بها یا حق نمایش یا تحت هر عنوان دیگر در ایران یا ‌از ایران تحصیل می‌ شود، به شرح زیر است:

ده درصد (10%) تا چهل درصد (40%) مجموع وجوهی که ظرف مدت یک سال مالیاتی، عاید اشخاص حقوقی خارجی مقیم خارج از ایران، شده است. شایان ذکر است، در عملیات پیمانکاری، آن قسمت از مبلغ قرارداد که صرف خرید لوازم و تجهیزات گردیده، تا سقف مشخصی، از پرداخت مالیات معاف خواهد بود، منوط بر اینکه "در قرارداد یا اصلاحات و الحاقات بعدی آن، مبالغ ‌لوازم و تجهیزات، به طور جدا از سایر اقلام قرارداد، درج شده باشد.

مستفاد از تبصره 1 ماده 107 قانون مالیات مستقیم، میزان معافیت مذکور در پاراگراف قبل، "در مورد خرید داخلی، حداکثر تا مبلغ صورتحساب خرید و در مورد خرید خارجی، تا مجموع ارزش گمرکی کالا و حقوق ورودی و سایر پرداخت های قانونی مندرج در پروانه سبز گمرکی می باشد."

مستفاد از تبصره 4 ماده 107 قانون مالیات مستقیم، مالیات درآمد ‌اشخاص حقوقی خارجی مقیم خارج از ایران که حاصل از بهره برداری سرمایه و سایر فعالیت هایی که به وسیله نمایندگی از قبیل ‌شعبه، نماینده، کارگزار و امثال آن ها، در ایران است، بر اساس میزان سوددهی فعالیت و مقررات مواد (94)، (95) و (97) قانون مالیات مستیم، تعیین می گردد.

مستفاد از تبصره 3 ماده 107 قانون مالیات مستقیم "شعب و نمایندگی ­‌های شرکت ها و بانک های خارجی در ایران که بدون داشتن حق انجام دادن معامله، به امر بازاریابی و جمع آوری اطلاعات اقتصادی در ایران برای شرکت مادر اشتغال دارند و برای جبران مخارج خود، از شرکت مادر وجوهی دریافت می­ کنند، نسبت به آن، مشمول مالیات بر درآمد نخواهند بود." علاقمندان به دانلود متن ماده ۱۰۷ قانون مالیات مستقیم می توانند از طریق باکس زیر، اقدام نمایند.

عضویت در درگاه ملی خدمات مالیات، رکنی اساسی برای انجام امور مالیاتی توسط مودیان و مشمولین پرداخت مالیات است که علاقمندان به کسب اطلاعات در خصوص امکانات این درگاه و نحوه نام نویسی در آن می توانند، مقاله پیشنهادی در لینک زیر را مطالعه نمایند.

معافیت های مالیاتی اشخاص حقوقی خارجی

مصادیق معافیت های مالیاتی اشخاص حقوقی خارجی، همچنین موارد معافیت مالیات بر درآمد شرکت های خارجی، پرسش بسیاری از مشمولین مالیاتی است و با توجه به تکرار این پرسش، در این تیتر از مقاله دینا، با مراجعه به قانون مالیات مستقیم، موارد و مصادیق معافیت مالیاتی اشخاص و شرکت های مذکور، بررسی شده است.

مستفاد از تبصره 1 ماده 107 قانون مالیات مستقیم، در عملیات پیمانکاری که توسط اشخاص حقوقی خارجی مقیم خارج از ایران، انجام می شود، آن قسمت از مبلغ قرارداد که صرف خرید لوازم و تجهیزات گردیده است، تا سقف مشخصی، از پرداخت مالیات معاف خواهد بود، منوط بر اینکه "در قرارداد یا اصلاحات و الحاقات بعدی آن، مبالغ ‌لوازم و تجهیزات، به طور جدا از سایر اقلام قرارداد، درج شده باشد.

میزان معافیت مذکور در پاراگراف قبل، "در مورد خرید داخلی، حداکثر تا مبلغ صورتحساب خرید و در مورد خرید خارجی، تا مجموع ارزش گمرکی کالا و حقوق ورودی و سایر پرداخت های قانونی مندرج در پروانه سبز گمرکی می باشد."

مستفاد از تبصره 2 ماده 107 قانون مالیات مستقیم، میزان معافیت از پرداخت مالیات ‌بر درآمد، "در مواردی که پیمانکاران خارجی، تمام یا قسمتی از فعالیت پیمانکاری را به ‌اشخاص حقوقی ایرانی، به‌ عنوان پیمانکاران دست دوم واگذار کنند، معادل مبالغی که برای تهیه لوازم و تجهیزات مذکور در قرارداد دست اول که توسط پیمانکار دست دوم خریداری می­ شود و با رعایت قسمت اخیر تبصره (1) این ماده از پیمانکار دست اول دریافت می‌ گردد،"خواهد بود.

مستفاد از تبصره 3 ماده 107 قانون مالیات مستقیم، شعب و نمایندگی­‌ های شرکت ها و بانک های خارجی در ایران، نسبت به وجوهی که برای جبران مخارج خود، از شرکت مادر دریافت می­ کنند، مشمول مالیات بر درآمد نخواهند بود ( منوط بر اینکه بدون داشتن حق انجام دادن معامله، به امر بازاریابی و جمع آوری اطلاعات اقتصادی در ایران برای شرکت مادر اشتغال داشته باشند و وجوه رابابت جبران مخارج خود از این بابت، دریافت نمایند.)

ماده 105 قانون مالیات مستقیم، موسسات بیمه خارجی که با قبول بیمه اتکایی از موسسات بیمه ایرانی تحصیل درآمد می­ نمایند را مشمول مالیاتی به نرخ دو درصد (2%) می داند. مستفاد از تبصره 5 ماده 109 قانون مالیات مستقیم، "در صورتی که موسسات بیمه ایرانی، در کشور متبوع موسسه بیمه‌ گر اتکایی، دارای‌ فعالیت بیمه بوده و از پرداخت مالیات بر معاملات اتکایی معاف باشند، موسسه مزبور نیز از پرداخت مالیات دولت ایران معاف خواهد شد."

اجتناب از اخذ مالیات مضاعف از شرکت های خارجی

در تصریح و توضیح مفهوم مالیات مضاعف باید گفت، مالیات مضاعف، زمانی تحقق خواهد یافت که برخی از درآمدهای اشخاص حقیقی یا حقوقی ایرانی یا غیرایرانی، به طور مستقیم یا غیر مستقیم، در یک سال مالیاتی، دوبار مشمول مالیات گردند.

اجتناب از اخذ مالیات مضاعف از شرکت های خارجی، در ماده 168 قانون مالیات های مستقیم، مورد پیش بینی قرار گفته است. به موجب این ماده، "دولت می تواند با دولت‌ های خارجی‌، موافقت­نامه‌ های مالیاتی منعقد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی، به مرحله اجرا بگذارد."

هدف از انعقاد موافقت­نامه‌ های مالیاتی، "جلوگیری از اخذ مالیات مضاعف و تبادل اطلاعات راجع به درآمد و دارایی مودیان" است. از جمله این موافقت نامه ها می توان به موافقت نامه بین ایران و جمهوری فرانسه در 7 نوامبر 1973 و قرارداد بین ایران و جمهوری فدرال آلمان در 20 دسامبر 1968 اشاره کرد که تصویب نامه شماره 7214/ت 285 ه-1369/08/02 هیات وزیران، اعتبار موافقت نامه های مذکور را تایید می نماید.

نحوه پرداخت مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران

در توضیح نحوه پرداخت مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران باید گفت، پرداخت مالیات این اشخاص، از طریق درگاه ملی خدمات مالیات به آدرس my.tax.gov.ir، همچنین از طریق سامانه پرداخت قبوض مالیاتی payments.tax.gov.ir، صورت می گیرد و پرداخت، زمانی میسر است که قبض مالیاتی شخص حقوقی، صادر شده باشد.

برای صدور قبض مالیات، مسئول پرداخت مالیات باید در مواعد مقرر، به حساب کاربری شخص حقوقی در درگاه ملی خدمات مالیات، وارد شده و با تکمیل جداول مالی و ترازنامه، بررسی نسخه پیش نویس، تایید نهایی اطلاعات و دریافت کد رهگیری، اظهارنامه مالیاتی شخص حقوقی خارجی را ثبت و به سازمان امور مالیاتی، ارسال نماید.

پس از بررسی مدارک و اطلاعات بارگذاری شده شخص حقوقی، توسط بازرس اداره مالیات، میزان مالیات شخص، محاسبه خواهد شد و نماینده شخص حقوقی می تواند، با مراجعه به درگاه ملی خدمات مالیات و ثبت درخواست صدور الکترونیکی قبض مالیاتی، نسبت به پرداخت مالیات متعلقه، اقدام کند یا با درج شناسه قبض در سامانه پرداخت بر خط قبوض مالیاتی payments.tax.gov.ir، مالیات متعلقه را بپردازد.

برای صدور قبض مالیات شخص حقوقی خارجی، مسئول پرداخت مالیات شخص حقوقی باید، آدرس درگاه ملی خدمات مالیات my.tax.gov.ir را در مرورگر خود، جستجو نماید و پس از درج شناسه ملی، رمز عبور و اعداد تصویر امنیتی، برروی گزینه "ورود"، کلیک کند.

در این مرحله، فرد باید، کد ارسالی به شماره همراه ثبت شده در درگاه ملی خدمات مالیات را در کادر مربوطه، وارد کند.

در این گام، شخص باید برروی گزینه "پرداخت قبض های مالیات"، کلیک کند.

با طی باقی مراحل و انتخاب پرونده ای که نماینده شخص حقوقی، قصد پرداخت مالیات آن را دارد، قبض مالیاتی، صادر خواهد شد و فرد می تواند پس از هدایت به درگاه بانکی، مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران را به سازمان امور مالیاتی، بپردازد.

در صورتی که نماینده شخص حقوقی، از شناسه قبض مالیاتی اشخاص حقوقی برخوردار است، می تواند به سامانه پرداخت بر خط قبوض مالیاتی payments.tax.gov.ir، مراجعه کرده و با درج شناسه قبض در کادر مربوطه و طی باقی مراحل لازم، مالیات متعلقه را بپردازد.

شایان ذکر است، در صورت داشتن شناسه قبض مالیاتی، امکان پرداخت مالیات اشخاص حقوقی خارجی، از طریق دستگاه پوز موجود در ادارات مالیات یا از طریق بانک نیز میسر است. در ادامه، جریمه عدم پرداخت مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران، بررسی خواهد شد.

جریمه عدم پرداخت مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران

عدم پرداخت مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران، همچنین عدم پرداخت مالیات بر درآمد شرکت های خارجی، سبب تعلق جرایم مالیاتی به مشمولین و مودیان می گردد. جریمه عدم پرداخت مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران، به شرح زیر است:

مستفاد از ماده 190 قانون مالیات های مستقیم، مودی باید، به ازای هر ماه دیرکرد در پرداخت و تسلیم اظهارنامه مالیات عملکرد، 2/5 درصد مالیات، جریمه بپردازد. همچنین، بر اساس ماده 195 قانون مالیات های مستقیم، ثبت درآمد غیر واقعی، سبب محرومیت از تسهیلات مالیاتی و بخشودگی ها، تا سه سال و جریمه مالیاتی، به موجب قانون می گرددد.

بر اساس ماده 192 قانون مالیات های مستقیم، عدم ارسال و ثبت نام اظهارنامه مالیاتی، جریمه ای معادل با 30 درصد مالیات متعلقه، برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل و 10 درصد برای باقی مودیان را در پی خواهد داشت.

 بر اساس ماده 193 قانون مالیات های مستقیم، عدم ارسال ترازنامه و صورت حساب سود و زیان، سبب تعلق جریمه ای معادل 20 درصد مالیات متعلقه خواهد بود.

مستفاد از ماده 113 قانون مالیات مستقیم، "هرگاه شعب یا نمایندگی‌ های موسسات کشتیرانی و هواپیمایی خارجی در ایران، صورت‌ های وجوه دریافتی ماه قبل را به موقع به اداره مالیات تسلیم نکنند یا صورت ارسالی آن ها مطابق واقع نباشد، مالیات متعلق، براساس تعداد مسافر و حجم محمولات، ‌علی‌ الراس تشخیص خواهد شد." که این نوع محاسبه از مالیات، می تواند مصداق غیر مستقیمی از جرایم مالیاتی باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص قواعد مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قواعد مالیات اشخاص حقوقی خارجی در ایران پاسخ دهند.