بر اساس دین اسلام، تشکیل خانواده و ازدواج، یکی از محبوب ترین کارهایی است که افراد، مبادرت بدان می نمایند و در مواردی که طرفین، اختلافات غیر قابل سازش با یکدیگر دارند، طلاق، به عنوان یکی از راهکارهای پیش بینی شده، به کمک طرفین آمده و چالش های خانواده را پایان می دهد. البته، طلاق گرفتن، باید به شکلی معقول و پس از درنظر گرفتن کلیه جوانب احتیاط انجام گردد تا افراد، خصوصا آقایان، پس از طلاق، دچار پشیمانی نشوند.

 

یکی از انواع طلاق، که عمدتا در زمان های گذشته مرسوم بوده است، سه طلاقه کردن زن می باشد؛ به این معنا که مرد، با زنی ازدواج می کند و سه بار وی را طلاق می دهد. در اصطلاح، به چنین شرایطی، سه طلاقه کردن زن می گویند که البته، شرایط آن، در فقه شیعه و اهل سنت، با هم اختلاف دارد؛ لکن حکم سه طلاقه کردن، حرمت ازدواج مجدد زن و مرد می باشد؛ مگر در شرایط خاص.

 

به همین دلیل، در این مقاله، قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که سه طلاقه کردن در قرآن، فقه و قانون، چه احکامی دارد. سپس، در ارتباط با فرق طلاق با سه طلاقه، شرایط رجوع و ازدواج مجدد با زن سه طلاقه و مهریه زن سه طلاقه نیز، توضیحات لازم را ارائه خواهیم داد.

سه طلاقه کردن در قرآن

قرآن حکیم، اصلی ترین منبع قانون در نظام حقوقی ایران محسوب می شود که احکام قرآن، به شکل قانون نیز، تدوین یافته است. به ویژه، در بحث از طلاق، که موضوعی شرعی است و نظام حقوقی ایران و بخصوص قانون مدنی، نشات گرفته از قرآن کریم می باشد. سوالی که در این خصوص ممکن است مطرح شود، آن است که آیا حکم سه طلاقه کردن در قرآن بیان شده است؟

 

به این سوال، باید پاسخ مثبت داده و گفت که حکم سه طلاقه کردن در قرآن کریم، به صورت خاص، در سوره مبارکه بقره، ضمن آیات 229 و 230 این سوره، بیان شده است که در این قسمت از مقاله، متن آیات قرآن کریم در ارتباط با سه طلاقه کردن زن و ترجمه این آیات، بیان می شود.

 

 

همانگونه که در این آیه شریفه بیان شده است، طلاق رجعی، تا دو دفعه امکان پذیر است. به این معنا که مردی که با طلاق رجعی از همسر خود جدا می شود، تا دو بار می تواند به وی رجوع نماید. اما اگر برای بار سوم زن خود را طلاق بدهد، یا اصطلاحا زن راطلاق ثلاث بدهد، نمی تواند به وی رجوع نماید؛ مگر در شرایط خاص.

 

 

پس از بیان حکم قرآن کریم در خصوص سه طلاقه کردن زن، لازم است از باب آشنایی با شرایط و حکم سه طلاقه کردن، حکم فقهی و قانونی آن را نیز، مورد توجه قرار داد؛ لذا در قسمت های بعد، در این خصوص، توضیحات بیشتری مطرح شده است. پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر، مقاله زیر را نیز، مطالعه نمایید.

حتما بخوانید: طلاق و انواع آن

سه طلاقه کردن در فقه

همانطور که اشاره شد، حکم سه طلاقه کردن زنان، در قرآن کریم، ذکر شده است. لکن فقهای بسیاری، در ارتباط به شرایط سه طلاقه شدن زنان، نظریه پردازی نموده اند. به همین دلیل، در این قسمت از مقاله، قصد داریم سه طلاقه کردن در فقه را نیز، از منظر فقه اهل سنت و شیعه، مورد بررسی قرار دهیم.

 

حکم سه طلاقه کردن در فقه شیعه

 

در ارتباط با حکم سه طلاقه کردن زن در فقه شیعه، باید گفت که بر اساس مذهب شیعه، سه طلاقه کردن زن، به این معناست که مردی، همسر خود را سه بار، طلاق بدهد. با این توضیح که، مردی، پس از ازدواج اول، همسر خود را برای بار اول، طلاق داده و پس از آن، اقدام به ازدواج مجدد با زن و یا رجوع از طلاق در زمان عده نموده و دوباره، زن را برای بار دوم، طلاق بدهد. اگر مرد، برای بار سوم، با زن ازدواج نموده یا از طلاق دوم، رجوع کند و برای بار سوم، زن را طلاق بدهد، اصطلاحا، زن سه طلاقه شده است.

 

در ارتباط با حکم سه طلاقه کردن در فقه شیعه، باید گفت که اساسا بر اساس آیه صریح قرآن کریم، فقهای شیعه، نظر بر آن دارند که پس از سه طلاقه کردن زن، مرد و زن، به یکدیگر حرام می شوند و مرد، نمی تواند مجددا برای بار چهارم، با زن خود، ازدواج کند یا از طلاق سوم، رجوع نماید؛ مگر در شرایطی خاص؛ یعنی اینکه زن، با مرد دیگری ازدواج کند که به این مرد، مُحلِّل گفته می شود.

 

پس از اینکه زن، با محلل ازدواج کرد و رابطه زناشویی نیز میان ایشان برقرار شد، اگر محلل، فوت کند یا اینکه محلل و زن، از یکدیگر طلاق بگیرند، در این صورت، مرد می تواند با همسر سابق خود، مجددا ازدواج نماید که این، تنها راه رجوع از سه طلاقه شدن و ازدواج زن و مرد، برای بار چهارم است.

 

حکم سه طلاقه کردن در فقه اهل سنت

 

حکم سه طلاقه کردن در فقه اهل سنت نیز، با فقه شیعه، قرابت دارد. به این صورت که، از منظر فقهای اهل سنت، در صورتی که مردی، همسر خود را سه طلاقه نماید، دیگر نمی تواند برای بار چهارم، با وی عقد نکاح منعقد نماید؛ لذا حکم سه طلاقه کردن در فقه اهل سنت، آن است که زن، برای مرد، حرام می شود و این حرمت، میان ایشان، باقی می ماند؛ تا زمانی که زن، با محلل، (مرد دیگری غیر از شوهر قبلی) ازدواج کند و محلل، فوت کرده یا زن را طلاق بدهد یا نکاحشان بنا به دلایلی فسخ شود.

 

لذا همانطور که مشاهده می شود، حکم سه طلاقه کردن زن، در فقه اهل سنت و فقه شیعه، یکسان است. لکن در ارتباط با شرایط سه طلاقه شدن، اختلاف نظر وجود دارد. با این توضیح که، در فقه شیعه، سه طلاقه کردن زن، در یک مجلس، امکان پذیر نیست. به این معنا که اگر، مردی در یک مجلس، بگوید که "انت طالق، انت طالق، انت طالق" یا بگوید "انت طالق ثلاثا"، این مطلب، سه طلاقه کردن یا طلاق ثلالث، محسوب نمی شود؛ بلکه جمعا یک طلاق است.

 

با این حال، در فقه اهل سنت، از جمله فقه حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی، سه طلاقه کردن زن، در یک مجلس نیز، صحیح و معتبر است؛ به این صورت که اگر مرد، سه بار صیغه طلاق را جاری سازد، حکم سه طلاقه شدن زن، جاری شده و زن و مرد، بر یکدیگر، حرام می گردند. در هر حال، سه طلاقه شدن، یکی از موانع نکاح است که اطلاعات بیشتر در این خصوص، ضمن مقاله زیر نیز، ارائه شده است.

بیشتر بخوانید: موانع نکاح کدامند

 

حکم سه طلاقه کردن در قانون

قانون مدنی، به عنوان مهم ترین قانون در حوزه حقوق خانواده و احوال شخصیه، تابع قرآن کریم می باشد؛ به ویژه، در بحث از طلاق. بر این اساس است که حکم سه طلاقه کردن در قانون مدنی نیز، نشات گرفته از قرآن کریم و نیز، مطابق با مذهب تشیع می باشد. به همین دلیل، در این قسمت از مقاله، قصد داریم حکم سه طلاقه کردن در قانون مدنی را نیز، ذکر نماییم.

 

حکم سه طلاقه کردن در قانون مدنی، ضمن ماده 1057 این قانون، بیان شده است که به موجب آن، " زنی که سه مرتبه متوالی، زوجه یک نفر بوده و مطلقه شده بر آن مرد حرام می‌شود، مگر اینکه به عقد دائم، به زوجیت مردی دیگری ‌درآمده و پس از وقوع نزدیکی با او به واسطه طلاق یا فسخ یا فوت، فراق حاصل شده باشد".

 

بر اساس این ماده، حکم سه طلاقه کردن زن در قانون، آن است که زن و مرد، به یکدیگر، حرام می شوند و نمی توانند برای بار چهارم، با هم ازدواج کنند؛ مگر در شرایط خاص (یعنی وجود محلل). اما در این ماده، نکات مهمی وجود دارد که به شرح زیر است:

 

اولا ، سه طلاقه شدن، مختص شرایطی است که زن و مرد، به عقد دائم، با هم ازدواج می کنند؛ بنابراین، اگر یک یا همه ازدواج ها، از نوع عقد موقت یا صیغه باشد، سه طلاقه شدن زن، موضوعیت نخواهد یافت.

 

ثانیا، منظور از کلمه متوالی در متن ماده، آن است که زن، در این بین، با مرد دیگری ازدواج نکرده باشد و پشت سر هم، برای سه بار، زوجه یک مرد باشد. در غیر این صورت، اگر مثلا میان این سه طلاق، زن با مرد دیگری ازدواج کرده باشد، شرایط سه طلاقه شدن، وجود ندارد.

 

ثالثا، مقررات مربوط به احوال شخصیه مذاهب مختلف در ایران، بر اساس مذهب خودشان اجرا می شود. لذا به عنوان مثال، اگر در فقه حنفی، طلاق ثلاث، در یک مجلس واقع می شود، دادگاه، هنگام صدور رای، به این امر توجه نموده و شرایط سه طلاقه شدن را بر اساس مذهب ایشان، احراز می نمایند.

 

در هر حال، در پاسخ به این سوال که چرا زن سه طلاقه بر شوهرش حرام است، باید گفت که این حکم، به منظور جلوگیری از گرفتن تصمیمات عجولانه توسط مرد جهت طلاق دادن همسر، مقرر گشته است تا بدین ترتیب، ایشان هنگام طلاق، مصالح خانوادگی را مدنظر قرار داده و از تصمیمات کورکورانه که کانون خانواده را خدشه دار می سازد، امتناع نمایند و این حرام شدن زن به مرد، به نوعی ضمانت اجرای تخطی مرد از این شرط می باشد. پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر، مقاله زیر را نیز، مطالعه نمایید.

بیشتر بخوانید: تفاوت انواع طلاق

 

فرق طلاق با سه طلاقه

طلاق، یکی از مهم ترین و اصلی ترین روش های انحلال عقد نکاح می باشد که در کنار فسخ نکاح، بیشترین موارد موجود را به خود اختصاص می دهد. طلاق، یک ایقاع است که در آن، اراده مرد، منجر به جدا شدن زوجین می شود. هرچند که در حال حاضر، نظام حقوقی ایران، سه نوع طلاق از طرف مرد، طلاق از طرف زن و طلاق توافقی را به رسمیت شناخته که طبق شرایط مذکور در قانون، انجام می شوند.

 

اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود، آن است که فرق طلاق با سه طلاقه چیست؟ در پاسخ به این سوال، باید گفت که سه طلاقه، به لحاظ ماهوی، همان طلاق سوم می باشد و از این منظر، فرق خاصی با طلاق ندارد. به عبارت بهتر، زمانی که زن و مردی، سه بار متوالی، از هم طلاق می گیرند، عنوان سه طلاقه، بر آن صدق می کند.

 

با این حال، طلاق و سه طلاقه، از لحاظ برخی شرایط و احکام، با هم متفاوت می باشند. یکی از مهم ترین این تفاوت ها و فرق طلاق با سه طلاقه، آن است که اگر زن و مردی، از هم طلاق بگیرند، می توانند از طلاق، رجوع نموده یا پس از سپری شدن عده، با هم ازدواج کنند. اما پس از سه طلاق متوالی، زن و مرد، دیگر نمی توانند با هم ازدواج کنند؛ مگر اینکه زن، قبلا، به شرح پیش گفته، با محلل ازدواج نموده باشد. در همین رابطه، مطالعه مقاله زیر پیشنهاد می شود.

بیشتر بخوانید: ابطال طلاق

 

شرایط رجوع و ازدواج مجدد با زن سه طلاقه

یکی از مهم ترین آثار سه طلاقه کردن زن، آن است که بر اساس قانون، این زن و مرد، بر یکدیگر، حرام می شوند؛ به این معنا که دیگر نمی توانند با هم، ازدواج کنند. هر چند که این حرمت ابدی نیست و تحت شرایطی، می توان اقدام به رجوع از سه طلاق نموده و مجددا زن و مرد، با هم عقد نکاح منعقد نمایند. به همین دلیل، در این قسمت از مقاله، قصد داریم شرایط رجوع و ازدواج مجدد با زن سه طلاقه را شرح دهیم.

 

بر اساس ماده 1057 قانون مدنی، شرایط رجوع و ازدواج مجدد با زن سه طلاقه، آن است که زن، پس از سه طلاقه شدن، با عقد دائم، به نکاح مرد دیگری، درآید که اصطلاحا به این مرد، محلل گفته می شود. در هر حال، اگر پس از وقوع نزدیکی (رابطه زناشویی) میان زن و مرد محلل، این ازدواج، به دلیل طلاق، فسخ نکاح و یا فوت محلل، به پایان برسد، زن می تواند دوباره با شوهر قبلی خود، ازدواج نماید.

 

نکته جالب توجه، اینکه در صورتی که زن، پس از حصول شرایط مزبور، دوباره با شوهر خود ازدواج کرده و سه بار دیگر از هم طلاق بگیرند، زن، شش طلاقه می شود و اگر این شرایط، مجددا ادامه پیدا کند، اصطلاحا، نه طلاقه خواهد شد که حکم آن، این بار، همچون لعان، حرمت ابدی است و امکان رجوع نیز، وجود ندارد. بر اساس ماده 1058 قانون مدنی، "زن هر شخصی که به نه طلاق، که شش تای آن عدی است، مطلقه شده باشد، بر آن شخص، حرام موبد می شود".

بیشتر بخوانید: لعان چیست

 

مهریه زن سه طلاقه

یکی از مهم ترین سوالاتی که پیرامون شرایط و حکم سه طلاقه شدن زن مطرح می شود، آن است که آیا در صورت سه طلاقه کردن زن، باز هم مهریه به وی تعلق می گیرد یا خیر و در صورتی که پاسخ به این سوال مثبت است، شرایط قانونی مهریه زن سه طلاقه، به چه صورت می باشد؟

 

پاسخ به این سوال، از آن جهت مهم است که اساسا سه طلاقه شدن زن، پس از سه ازدواج، یا ازدواج اول و دو رجوع از طلاق، محقق می گردد و میزان مهریه پرداختی به زن، محل سوال می باشد. همچنین، همانطور که خاطر نشان گردید، پس از سه طلاقه شدن، مرد و زن، به یکدیگر حرام می شوند؛ پس حکم مهریه زن چیست؟

 

در پاسخ به این سوالات، باید گفت که اساسا، مهریه، حقی است که به محض ازدواج، به زوجه تعلق می گیرد و ارتباط چندانی با طلاق ندارد. لذا در هر حال، مرد، پس از سه طلاقه کردن زن، می بایست مهریه زوجه را بپردازد. اگر مرد و زن، یکبار ازدواج کرده و دو بار رجوع کرده باشند، مرد می بایست مهریه ازدواج را بپردازد و اگر سه بار متوالی با هم ازدواج کرده باشند، مرد باید مهریه هر سه ازدواج را بپردازد که این حکم، در قرآن کریم نیز، تصریح شده است.

در ادامه بخوانید: طلاق دادن زن بدون دلیل

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص حکم و شرایط سه طلاقه کردن زن در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حکم و شرایط سه طلاقه کردن زن پاسخ دهند.

 

 

سوالات متداول

1- سه طلاقه کردن زن یعنی چه؟

2- حکم سه طلاقه کردن زن چیست؟

3- شرایط رجوع به زن سه طلاقه چیست؟

---

نظرات کاربران