دادگاه صلح چیست

دادگاه صلح، دادگاهی است که مطابق با قانون جدید شورای حل اختلاف، ایجاد شده و برخلاف شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی به برخی دعاوی حقوقی از جمله تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق، دعاوی مربوط به جهیزیه و مهریه و دعاوی مالی تا نصاب یک میلیارد ریال، همچنین برخی از جرایم عمدی و غیرعمدی مانند حوادث ناشی از کار یا تصادفات رانندگی را دارد.

یکی از مهمترین تحولات قانون شوراهای حل اختلاف، مربوط به تشکیل دادگاه صلح می شود که در قانون جدید صلاحیت های آن پیش بینی شده است. همچنین با آغاز فعالیت این دادگاه حجم ورودی پرونده به دادگاه‌ها کاهش یافته و روند رسیدگی‌ سرعت بیشتری پیدا می کند.

از طرف دیگر از آن جایی که این دادگاه، نهادی تازه تاسیس است ممکن است که برخی از اشخاص از صلاحیت های این دادگاه بی اطلاع باشند و عدم آگاهی از این موارد نیز منجر به طولانی شدن روند احقاق حق می شود به همین خاطر پرداختن به جزئیات این امر نظیر قانون جدید دادگاه صلح و صلاحیت آن حائز اهمیت است.

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم که در ابتدا به این سوال پاسخ می دهیم که دادگاه صلح چیست. سپس امکان دانلود pdf متن قانون جدید دادگاه صلح را برای کاربران فراهم کردیم که با مطالعه این قانون از مفاد آن مطلع شوند. سپس، در مورد صلاحیت دادگاه صلح و در انتها در خصوص تفاوت دادگاه صلح با سایر دادگاه ها صحبت خواهیم کرد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

دادگاه صلح چیست

در سال 1402 قانون شورای حل اختلاف توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که بر اساس آن، دادگاه جدیدی تحت عنوان دادگاه صلح به محاکم موجود در کشور اضافه شد. حال یکی از پرسش های متداولی که در این خصوص مطرح می شود این است که منظور از دادگاه صلح چیست ؟

در پاسخ به سوال فوق باید گفت دادگاه صلح، دادگاهی است که علاوه بر این که صلاحیت دادگاه شورای حل اختلاف را بر اساس قانون سابق دارد، صلاحیت های جدیدی نیز مطابق قانون جدید شورای حل اختلاف به آن اضافه شده است. به عبارت دیگر دادگاهی است که مطابق با قانون جدید شورای حل اختلاف مصوب شهریور ماه ۱۴۰۲ ایجاد شده و صلاحیت رسیدگی به برخی دعاوی حقوقی و همچنین جرایم تعزیری درجه و هفت و هشت را دارد.

در واقع دادگاه صلح به برخی از دعوا رسیدگی می کند در حالیکه شوراها صرفا می توانند برای صلح و سازش اقدام کنند و حق هیچ گونه رسیدگی ندارند یعنی نمی توانند که رای قضایی صادر کنند. باید توجه داشت که دادگاه های صلح موظف هستند، ابتدا پرونده را به شورای حل اختلاف ارجاع دهند و در صورتی که امکان صلح و سازش برقرار نباشد و یا در صورت مخالفت یکی از طرفین دعوا، در این صورت دادگاه صلح رأسا به ماهیت دعوا رسیدگی می‌کند.

همچنین ماده ۴ قانون جدید شورای حل اختلاف مقرر می دارد: «قوه قضائیه مکلف است حداکثر ظرف یک سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون، در هر حوزه قضائی شهرستان، شعبه یا شعبی از دادگاه‌ ها را تحت مدیریت و نظارت رئیس آن حوزه قضائی به ‌عنوان دادگاه صلح تعیین کند. در حوزه قضائی بخش، وظایف و اختیارات و صلاحیت ‌های دادگاه صلح می‌تواند بر عهده دادگاه بخش باشد که بر اساس احکام این قانون رسیدگی می‌کند». بنابراین دادگاه بخش در حوزه قضایی شهرستان یا بخش می تواند که تشکیل شود.

قانون دادگاه صلح pdf

همانطور که در بخش قبلی نیز گفته شد، دادگاه صلح یک نهاد تازه تاسیس است که به موجب قانون جدید شورای حل اختلاف مصوبه ۱۴۰۲ ایجاد شده است. حال در این قسمت از مقاله، امکان دانلود قانون دادگاه صلح pdf یا همان قانون جدید دادگاه صلح فراهم شده است تا افراد بتوانند با مطالعه این قانون، از مفاد آن مطلع شوند.

لازم به ذکر است که مواد 12 ،14 ،17 ،19 ،26 ،36 این قانون مربوط به دادگاه صلح می شود. همچنین بر اساس تبصره 5 ماده 12 قانون یاد شده، آرایی که توسط دادگاه صالح صادر می شود اصولا قطعی و غیر قابل اعتراض است. البته باید توجه داشت که این اصل استثنائاتی هم دارد که شامل دعاوی مربوط به حوادث ناشی از کار یا پرونده ‌های تصادف، اگر دیه یا ارش موضوع پرونده بیش از ده درصد دیه کامل باشد، دعاوی حقوقی تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق، دعاوی مربوط به جهیزیه و مهریه با حد نصاب یکصد میلیون تومان، کلیه دعاوی مربوط به تخلیه عین مستأجره و تعدیل اجاره بها، جرائم عمدی تعزیری با مجازات حبس درجه هفت می شود که همگی این دعاوی قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر استان خواهد بود.

صلاحیت دادگاه صلح

ماده ۱۲ قانون جدید شورای حل اختلاف یا همان قانون دادگاه صلح، صلاحیت‌ های دادگاه صلح را بیان کرده است. حال ممکن است که برخی از اشخاص نسبت به صلاحیت دادگاه صلح بی اطلاع باشند به همین خاطر در این قسمت از مقاله توضیحات مفصلی در خصوص آن ارائه می گردد ماده 12 قانون مزبور به شرح زیر است: 

دعاوی مالی تا نصاب یک میلیارد (۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال

دعاوی حقوقی تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق

دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب یک میلیارد ریال درصورتی‌که مشمول ماده (۲۹) قانون حمایت خانواده نباشد. این ماده مقرر می دارد:« دادگاه ضمن رای خود با توجه به شروط ضمن عقد و مندرجات سند ازدواج، تکلیف جهیزیه، مهریه و نفقه زوجه، اطفال و حمل را معین و همچنین اجرت‌المثل ایام زوجیت طرفین مطابق تبصره ماده (336) قانون مدنی تعیین و در مورد چگونگی حضانت و نگهداری اطفال و نحوه پرداخت هزینه‌های حضانت و نگهداری تصمیم مقتضی اتخاذ می‌کند. همچنین دادگاه باید با توجه به وابستگی عاطفی و مصلحت طفل، ترتیب، زمان و مکان ملاقات وی با پدر و مادر و سایر بستگان را تعیین کند. ثبت طلاق موکول به تادیه حقوق مالی زوجه است. طلاق در صورت رضایت زوجه یا صدور حکم قطعی دایر بر اعسار زوج یا تقسیط محکوم‌به نیز ثبت می‌شود. در هرحال، هرگاه زن بدون دریافت حقوق مذکور به ثبت طلاق رضایت دهد می‌تواند پس از ثبت طلاق برای دریافت این حقوق از طریق اجرای احکام دادگستری مطابق مقررات مربوط اقدام کند.»

دعاوی و درخواست‌های مربوط به تخلیه عین مستأجره و تعدیل اجاره ‌بها به‌جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب یا پیشه یا تجارت

اعسار از پرداخت محکوم‌به درصورتی‌که دادگاه صلح نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد.

حصر ورثه، تحریر ترکه، مهر و موم و رفع آن

تأمین دلیل

تقاضای سازش موضوع ماده (١٨۶) قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب

جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرائم غیر عمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی

جرائم عمدی تعزیری مستوجب مجازات درجه هفت و هشت

دعاوی اصلاح شناسنامه، استرداد شناسنامه، اصلاح مشخصات مدرک تحصیلی (به‌استثنای مواردی که در صلاحیت دیوان عدالت اداری است)، الزام به اخذ پایان کار، اثبات رشد، الزام به صدور شناسنامه، تصحیح و تغییر نام.

بنابراین در دعاوی مالی که خواسته یا بهای خواسته آن تا یک میلیارد ریال می باشد امکان ورود دادگاه صلح وجود دارد ولی اگر موضوع دعوا و یا بهای خواسته آن بیشتر از یک میلیارد ریال باشد در این صورت این دعوا خارج از صلاحیت دادگاه صلح می باشد. همچنین لازم به ذکر است که به غیر از دعاوی فوق الذکر، سایر دعاوی در دادگاه عمومی رسیدگی می شود.

تفاوت دادگاه صلح با سایر دادگاه ها

همانطور که پیش از این گفتیم افتتاح دادگاه های صلح در کشور از سال 1403 شروع شده و اکنون این دادگاه ها در سراسر کشور دایر می باشند. دادگاه ها صلح با دادگاه های دیگر تفاوت هایی دارد، در مقام بیان تفاوت این دادگاه با دادگاه های دیگر باید بگوییم که دادگاه صلح در واقع حاصل جمع دادگاه و شعبه های شورای حل اختلاف است. در دادگاه صلح پرونده ابتدا به شعبه شورای حل اختلاف رفته و در صورتی که طرفین پرونده صلح نکردند، قاضی دادگاه صلح اقدام به صدور رای می نماید.

تفاوت دادگاه صلح با سایر دادگاه ها به مورد فوق خلاصه نشده و تفاوت های دیگری نیز قابل طرح است. اساس دادگاه صلح ایجاد سازش بین طرفین دعواست و از ابتدا سعی دارد صلح ایجاد کند به همین دلیل است که پرونده ابتدا به شعبه شورا ارجاع می شود، البته لازم به ذکر است اگر طرفین رضایت داشته باشند پرونده به شورا می رود. اگر در فاصله زمانی 2 ماه صلح حاصل نشود قاضی دادگاه صلح اقدام به صدور رای می نماید. همچنین در صورتی که طرفین دعوا به گزارش شورا اعتراضی داشته باشند، بلافاصله دادگاه صلح اجرای گزارش شورای را متوقف کرده و رای صادر می نماید.

دادگاه های صلح محکمه قضایی هستند که زیر نظر دادگستری می باشند، اگر بین طرفین دعوا صلح ایجاد شود گزارش اصلاحی از شعبه شورای حل اختلاف صادر شده و عین رای دادگاه می باشد. در این دادگاه تلاش می شود تا با ایجاد صلح اختلاف بین طرفین کم شود چراکه صلح طرفین یک راه مطمئن برای جبران خسارت شاکی می باشد حال انکه ممکن است با مجازات متهم، شاکی به سختی به حق خود برسد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد صلاحیت دادگاه صلح در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون صلاحیت دادگاه صلح پاسخ دهند.