در نظام حقوقی و قانونی جمهوری اسلامی ایران، حقوق مصرف کنندگان کالا و خدمات، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و از همین رو، قانون گذار، مجازات ها و جرایم ویژه ای را در موارد نقض این حقوق، مورد پیش بینی قرار داده است.

 

از جمله تخلف هایی که تحقق آن، نقض صریح حقوق مصرف کنندگان کالا و خدمات محسوب می گردد، گرانفروشی است و با توجه به اینکه جریمه و مجازت گرانفروشی در قانون تعزیرات و قانون نظام صنفی، بسیار سنگین می باشد، ضروری است، تمامی ارائه دهندگان کالا و خدمات و دارندگان پروانه کسب، از این مجازات ها، و از تبعات حقوقی گران فروشی آن، مطلع باشند.

 

لذا در مقاله حاضر، پس از بررسی چیستی و ماهیت جرم گرانفروشی، در خصوص مجازات گران فروشی در قانون تعزیرات و قانون نظام صنفی و نحوه محاسبه جریمه این تخلف، توضیح داده شده است. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع می توانند، ادامه متن مقاله را دنبال کنند.

جرم گرانفروشی چیست

برای پاسخ به این پرسش که جرم گرانفروشی چیست؟ باید قانون نظام صنفی و قانون تعزیرات حکومتی با آخرین اصلاحات آن را مورد بررسی قرار داد. مستفاد از ماده 57 قانون نظام صنفی کشور (اصلاحی 1392/06/12) و ماده 2 قانون تعزیرات، گران فروشی، عبارت است از:

 

 عرضه یا فروش کالا یا ارائه خدمت، به‌ بهائی بیش از نرخ‌ های تعیین شده توسط مراجع رسمی و قانونی ذی‌ ربط به طور علی الحساب یا قطعی و عدم اجرای مقررات و‌ ضوابط قیمت‌ گذاری، همچنین، انجام هر نوع عملی که منجر به افزایش بهای کالا یا خدمت، برای خریدار یا مصرف کننده، گردد.

 

در صورتی که واحدهای صنفی و دارندگان جواز و پروانه کسب و...، مرتکب تخلف و جرم گرانفروشی گردند و خریدار یا مصرف کننده، با استفاده از ادله و مدارک، نسبت به شکایت و اثبات گرانفروشی، اقدام کند، متخلف، با مجازات و جریمه های سنگین پیش بینی شده در قانون تعزیرات و قانون نظام صنفی، روبرو خواهد شد که این مجازات ها و جرایم، در تیترهای بعدی، مورد بررسی قرار گرفته اند.

حتما بخوانید: مجازات صدور و خرید فاکتور صوری

مجازات گران فروشی در قانون تعزیرات

ماده 1 قانون تعزیرات حکومتی، مقرر داشته: "با توجه به ضرورت نظارت و کنترل دولت، بر فعالیت‌ های اقتصادی و لزوم اجرای مقررات قیمت گذاری و ضوابط توزیع، متخلفین از اجرای مقررات، بر اساس مواد این قانون، تعزیر می‌ شوند."

 

بنابراین، از جمله قوانینی که برای بررسی مجازات گران فروشی، می توان به آن، مراجعه کرد، قانون تعزیرات حکومتی با آخرین اصلاحات آن است. از دیگر قوانینی که می توان، جریمه و مجازات گرانفروشی را در آن، بررسی نمود، قانون نظام صنفی کشور است.

 

 

 گرانفروشی تا مبلغ بيست هزار ريال:

 

"مرتبه‌ اول - تذكر كتبی، تشكيل پرونده. مرتبه‌ دوم - اخطار شديد، اخذ تعهد كتبی مبنی بر عدم تخلف و ممهور نمودن پروانه‌ واحد به مهر «تخلف اول». مرتبه سوم - جريمه از پنج هزار ريال تا پنج برابر ميزان گرانفروشی و ممهور نمودن پروانه‌ واحد به مهر «تخلف دوم».

 

مرتبه چهارم - جريمه از ده هزار ريال تا ده برابر ميزان گرانفروشی، قطع تمام يا برخی خدمات دولتی از يک تا شش ماه و ممهور نمودن پروانه واحد به‌ مهر «تخلف سوم». مرتبه‌ پنجم - علاوه بر اخذ جريمه طبق مرتبه‌ چهارم، تعطيل موقت از يک تا شش ماه و نصب پارچه به عنوان گرانفروش. مرتبه‌ ششم - تعطيل و لغو پروانه واحد."

 

گرانفروشی از مبلغ بيش از بيست هزار ريال تا مبلغ دويست هزار ريال:

 

"مرتبه‌ اول - جريمه معادل مبلغ گرانفروشی و اخطار كتبی. مرتبه‌ دوم - جريمه از يک تا دو برابر ميزان گرانفروشی و ممهور نمودن پروانه واحد به مهر «تخلف اول». مرتبه‌ سوم - جريمه از يک تا پنج برابر ميزان گرانفروشی، اخطار قطع خدمات دولتی و ممهور نمودن پروانه‌ واحد به مهر« تخلف دوم».

 

مرتبه چهارم - علاوه بر اخذ جريمه طبق مرتبه‌ سوم، قطع تمام يا برخی خدمات دولتی از يک تا شش ماه و ممهور نمودن پروانه واحد به مهر «تخلف‌ سوم». مرتبه‌ پنجم - علاوه بر اخذ جريمه طبق مرتبه‌ سوم، تعطيل موقت واحد از يک تا شش ماه و نصب پارچه به عنوان گرانفروش. مرتبه‌ ششم - تعطيل و لغو پروانه‌ واحد."

 

گرانفروشی از مبلغ بيش از دويست هزار ريال تا يک ميليون ريال:

 

"مرتبه اول - جريمه از يک تا دو برابر ميزان گرانفروشی، اخذ تعهد كتبی مبنی بر عدم تخلف و ممهور نمودن پروانه‌ واحد به مهر «تخلف اول». مرتبه‌ دوم - جريمه از دو تا پنج برابر ميزان گرانفروشی، قطع تمام يا برخی خدمات دولتی از يک تا شش ماه و ممهور نمودن پروانه‌ واحد به مهر «تخلف دوم».

 

مرتبه سوم - علاوه بر اخذ جريمه طبق مرتبه دوم، تعطيل موقت واحد از يک تا شش ماه، نصب پارچه به عنوان گرانفروش و ممهور نمودن پروانه‌ ‌واحد به مهر «تخلف سوم». مرتبه‌ چهارم - علاوه بر اخذ جريمه طبق مرتبه‌ دوم، تعطيل و لغو پروانه‌ واحد و لغو كارت بازرگانی. (بدیهی است، در صورت لغو کارت بازرگانی، متخلف باید، مجددا نسبت به دریافت کارت بازرگانی، اقدام کند.)

 

گرانفروشی بيش از مبلغ يک ميليون ريال:

 

مرتبه اول - جريمه از دو تا پنج برابر ميزان گرانفروشی، اخطار كتبی و ممهور نمودن پروانه‌ واحد به مهر «تخلف اول». مرتبه دوم - جريمه از پنج تا هشت برابر ميزان گرانفروشی، قطع تمام يا برخی خدمات دولتی از يک تا شش ماه و ممهور نمودن پروانه‌ واحد به مهر «تخلف دوم».

 

مرتبه سوم - علاوه بر اخذ جريمه طبق مرتبه‌ دوم، ‌تعطيل موقت واحد از يک تا شش ماه، نصب پارچه به عنوان گرانفروش و ممهور نمودن پروانه‌ واحد به مهر «تخلف سوم». مرتبه‌ چهارم - علاوه بر اخذ جريمه طبق مرتبه‌ دوم، تعطيل و لغو پروانه‌ واحد و لغو كارت بازرگانی.

 

شایان ذکر است، بر اساس ماده 49 و 50 قانون تعزیرات حکومتی، "در مواردی که در این قانون، مراتب متعدد برای مجازات تعیین شده است، چنانچه تکرار جرم با فاصله بیش از مدت 2 سال از تاریخ قطعیت اولین حکم صورت گیرد، مرتبه اول تلقی می‌ شود." و در صورت لغو پروانه و تعطیل واحد، اشتغال مجدد متخلف در همان واحد، صرفا با گذشت یک سال از تاریخ لغو پروانه، و پس از ثبت نام پروانه کسب و تحصیل پروانه جدید، امکان پذیر خواهد بود.

 

 

پرداخت خسارت وارد‌ شده به خریدار یا مصرف ‌کننده؛ جریمه نقدی، که مبلغ آن، بر حسب دفعات تکرار گرانفروشی در طول هر سال، متفاوت است؛ نصب پارچه یا تابلو بر سردر محل کسب، به عنوان متخلف صنفی، حسب مورد، به ‌مدت دو هفته، یک ماه و دوماه؛ تعلیق پروانه کسب متخلف و تعطیلی محل کسب وی به مدت شش ماه.

بیشتر بخوانید: مجازات عدم رعایت تعرفه های خدمات درمانی

 

نحوه محاسبه جریمه گرانفروشی

از جمله مجازات های تعیین شده برای جرم گرانفروشی، پرداخت جریمه نقدی به دولت است و این جریمه، سوای مبلغی است که باید، به عنوان خسارت وارد‌ شده به خریدار یا مصرف ‌کننده، پرداخت گردد. در توضیح نحوه محاسبه جریمه گرانفروشی باید، قانون تعزیرات حکومتی و قانون نظام صنفی را مورد بررسی قرار داد.

 

 

در مرتبه اول، متخلف باید، دو برابر مبلغ گرانفروشی را به عنوان جریمه گرانفروشی، پرداخت کند؛ در مرتبه دوم، متخلف باید، چهار برابر مبلغ گرانفروشی را به عنوان جریمه گرانفروشی، پرداخت کند؛ در مرتبه سوم، متخلف باید، شش برابر مبلغ گرانفروشی را به عنوان جریمه گرانفروشی، پرداخت کند؛

 

در مرتبه چهارم، متخلف باید، هشت برابر مبلغ گرانفروشی را به عنوان جریمه گرانفروشی، پرداخت کند و در مرتبه پنجم و مراتب بعدی، متخلف باید، ده ‌برابر مبلغ گرانفروشی را به عنوان جریمه گرانفروشی، به دولت، پرداخت کند.

 

 

جریمه گرانفروشی تا مبلغ بيست هزار ريال، در مرتبه سوم، از پنج هزار ريال تا پنج برابر ميزان گرانفروشی و در مرتبه چهارم و پنجم، از ده هزار ريال تا ده برابر ميزان گرانفروشی، خواهد بود.

 

جریمه گرانفروشی از مبلغ بيش از بيست هزار ريال تا مبلغ دويست هزار ريال، در مرتبه اول، معادل مبلغ گرانفروشی، در مرتبه دوم، از يک تا دو برابر ميزان گرانفروشی و در مرتبه سوم، چهارم و پنجم، از يک تا پنج برابر ميزان گرانفروشی، خواهد بود.

 

جریمه گرانفروشی از مبلغ بيش از دويست هزار ريال تا يک ميليون ريال، در مرتبه اول، از يک تا دو برابر ميزان گرانفروشی و در مرتبه دوم، سوم و چهارم، از دو تا پنج برابر ميزان گرانفروشی، خواهد بود.

 

جریمه گرانفروشی بيش از مبلغ يک ميليون ريال، در مرتبه اول، از دو تا پنج برابر ميزان گرانفروشی و در مرتبه دوم، سوم و چهارم، از پنج تا هشت برابر ميزان گرانفروشی، خواهد بود. شایان ذکر است، بر اساس ماده 55 قانون تعزیرات، اگر جریمه تعزیرات پرداخت نشود، "مبلغ جریمه از اموال محکوم علیه، تامین خواهد شد؛ البته، "مستثنیات دین و وسایل تامین حداقل معیشت متعارف، مستثنی خواهند بود."

در ادامه بخوانید: مجازات تحمیل کردن مخارج غیر ضروری به بیمار

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مجازات گران فروشی و نحوه محاسبه جریمه آن در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مجازات گرانفروشی و نحوه محاسبه جریمه آن پاسخ دهند.

 

 

سوالات متداول

1- مجازات گران فروشی در قانون تعزیرات حکومتی چیست؟

2- مجازات گران فروشی در قانون نظام صنفی چیست؟

3- محاسبه جریمه نقدی که مجازات گران فروشی است، تابع چیست؟

---

نظرات کاربران