در چه صورت مهریه نصف می شود

بر اساس قانون مدنی، در شرایطی مهریه نصف می شود که در نکاح دائم، مرد بخواهد قبل از نزدیکی، همسر خود را طلاق دهد یا در نکاح موقت، مرد پیش از برقراری رابطه جنسی، تمام مدت عقد را بذل کند. همچنین، در صورتی که نزدیکی صورت نگرفته باشد و زن به علت عنن مرد، نکاح را فسخ کند، او مستحق دریافت نصف مهریه خواهد بود.

از جمله مهمترین حقوقی که زن به موجب عقد نکاح دائم یا موقت، به دست می آورد، مهریه است. مهریه در واقع، مالی می باشد که مرد یا شخصی نظیر پدر و مادر وی، پرداخت آن به زن را بر عهده می گیرند و هر زمان که زن بخواهد، قابل مطالبه است.

اما در شرایطی، زن نمی تواند تمام مهریه را مطالبه کند، بلکه بر اساس مقررات قانونی، صرفا نصف مهریه تعیین شده در عقد نکاح، به وی تعلق گرفته و حتی اگر پیش از این، تمام مهر یا مازاد بر نصف مهریه را دریافت کرده باشد، باید آن را به مرد یا مسئول پرداخت مهریه، باز گرداند.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم که در چه صورت مهریه نصف می شود و شرایط کم شدن مهریه و موارد آن، کدامند؛ سپس، پیرامون شرایط نصف شدن مهریه در طلاق قبل از رابطه زناشویی، در بذل تمام مدت در عقد موقت و در فسخ نکاح به علت ناتوانی جنسی مرد، توضیح دهیم.

در چه صورت و چه زمانی مهریه زن نصف میشود

به موجب ماده 1082 قانون مدنی،" به مجرد عقد نکاح، زن مالک مهریه می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد، در آن بنماید." بر اساس این ماده، مالکیت زن بر مهریه، از همان لحظه ای که صیغه عقد نکاح خوانده شود و زوجین محرم شوند، حاصل می گردد.

از جمله آثاری که مالکیت زن بر مهریه دارد آن است که می تواند، اقدام به بخشیدن مهریه نموده و یا آن را مطالبه کند که در این حالت، مرد یا مسئول پرداخت مهر، موظف به پرداخت مهریه می شود. اما در برخی از موارد، با توجه به برخی از مواد قانون مدنی، در صورت وجود برخی شرایط، مهریه زن نصف می شود و به جای کل مهریه، تنها نیمی از مهریه تعیین شده، به زن پرداخت می گردد. 

لذا در این بخش، قصد داریم به این پرسش که در چه صورت و چه زمانی مهریه زن نصف میشود؟ پاسخ دهیم. بر اساس آنچه در مواد مختلف قانون مدنی آمده، شرایط و موارد کم شدن یا نصف شدن مهریه، به شرح زیر می باشد:

در صورتی که در عقد موقت، شوهر، تمام مدت نکاح موقت را بذل کند، این امر سبب کم شدن مهریه شده و زن مستحق دریافت نصف مهریه خواهد بود. (مستفاد از ماده 1097 قانون مدنی)

در صورتی که نکاح، به علت عنن مرد، فسخ شود، این امر سبب کم شدن مهریه شده و زن مستحق دریافت نصف مهر، خواهد بود. (مستفاد از ماده 1101 قانون مدنی)

در صورتی که مرد، پیش از نزدیکی، همسر خود را طلاق دهد، این امر سبب کم شدن مهریه شده و زن، مستحق دریافت نصف مهریه تعین شده در حین عقد نکاح خواهد بود. (مستفاد از ماده 1092 قانون مدنی) در ادامه، هر یک از مواردی که در پاسخ به این پرسش که درچه صورت مهریه نصف می شود نام بردیم را به تفصیل، توضیح خواهیم داد.

نصف شدن مهریه در طلاق قبل از رابطه زناشویی

پس از بررسی این پرسش که در چه صورت مهریه نصف می شود، در این بخش از مقاله، قصد داریم شرایط و موارد نصف شدن مهریه در طلاق قبل از رابطه زناشویی را مورد بررسی قرار دهیم و مستند قانونی آن را ارائه نماییم. 

مالکیت زن بر تمام مهریه (در عقد دائم)، از لحظه عقد، مالکیتی متزلزل است و با نزدیکی میان زن و مرد کامل می شود. برای توضیح بهتر این امر، باید ماده 1092 قانون مدنی را مورد بررسی قرار داد که مقرر می دارد: "هر گاه شوهر، قبل از نزدیکی، زن خود را طلاق دهد، زن مستحق نصف مهر خواهد بود و اگر شوهر بیش از نصف مهر را قبلا داده باشد‌، حق دارد مازاد از نصف را عینا یا مثلا یا قیمتا، استرداد کند."

 بنا بر ماده فوق، در طلاق قبل از رابطه زناشویی، چون نزدیکی میان زن و مرد رخ نداده، زن تنها مستحق نصف مهریه خواهد بود و در صورتی که پیش از این، تمام یا مازاد بر نصف را دریافت کرده باشد، چنانچه مرد، درخواست نماید، باید عین، مثل یا قیمت مهریه اخذ شده را تا مازاد بر نصف، مسترد نماید. 

نصف شدن مهریه در صورت بذل تمام مدت در عقد موقت

کم شدن و نصف شدن مهریه، در عقد موقت نیز امکان پذیر بوده و قانون گذار، شرایط آن را پیش بینی نموده است. برای بررسی شرایط و موارد نصف شدن مهریه در عقد موقت و پاسخ به این که در عقد موقت، در چه صورتی مهریه نصف می شود؟ باید ماده 1097 قانون مدنی را بررسی کرد.

ماده 1097 قانون مدنی، مقرر می دارد: "در نکاح منقطع، هرگاه شوهر قبل از نزدیکی، تمام مدت نکاح را ببخشد، باید نصف مهریه را بدهد." بنا بر این ماده، نصف شدن مهریه در صورت بذل تمام مدت در عقد موقت توسط مرد، آن هم زمانی که هنوز، نزدیکی اتفاق نیفتاده، ممکن و میسر است.

نصف شدن مهریه در فسخ نکاح به علت ناتوانی جنسی مرد

قانون گذار، در قانون مدنی، یکی از موارد فسخ نکاح از جانب زوجه را عنن یا ناتوانی جنسی مرد در نعوظ، پیش بینی نموده است. از آنجا که جز در موارد استثنایی، مهریه در فسخ نکاح، پیش از نزدیکی زوجین، وجود ندارد، در این بخش از مقاله، قصد داریم وضعیت نصف شدن مهریه در فسخ نکاح به علت ناتوانی جنسی مرد را بررسی کنیم.

ماده 1101 قانون مدنی مقرر می دارد: " هرگاه عقد نکاح، قبل از نزدیکی، به جهتی فسخ شود، زن حق مهر ندارد؛ مگر در صورتی که موجب فسخ، عنن باشد که در این صورت، با وجود فسخ نکاح، زن مستحق نصف مهر است. " بر این اساس، در پاسخ به این پرسش که در فسخ نکاح به علت عنن، شرایط کم شدن و نصف شدن مهریه، چگونه خواهد بود، باید گفت؛

 اگر زن، قبل از رابطه زناشویی، از ناتوانی جنسی مرد ( عنن ) آگاه شود و فورا برای فسخ نکاح به این علت، اقدام کند، می تواند از حق دریافت نصف مهریه تعیین شده در عقد نکاح، برخوردار گردد. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر درباره وضعیت مهریه در طلاق غیر مدخوله، می توانند نسبت به مطالعه مقاله زیر اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط و موارد نصف شدن مهریه در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط و موارد نصف شدن مهریه پاسخ دهند.