قبض انبار

در خصوص این پرسش که قبض انبار چیست باید گفت که قبض انبار رسیدی است که در هنگام ورود کالاها به انبار توسط انباردار صادر می شود و در قانون تجارت این سند شباهت زیادی به سفته دارد. همچنین قبض انبار به دو شیوه دستی و الکترونیکی صادر می شود که اشخاص برای دریافت الکترونیکی آن باید به سایت epl.irica.gov.ir مراجعه نمایند.

یکی از مهم ترین مدارک در حوزه باربری، قبض انبار است که به نوعی یک سند تجاری محسوب می شود و در فرآیند واردات و صادرات کالاها نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. به عبارت دیگر دریافت این سند باعث می شود که فرآیند‌های انبارداری و بارزگانی آسان تر شود.

قبض انبار از این حیث اهمیت دارد که شامل اطلاعات مهمی درباره کالا ها می شود و به واردکنندگان و صادرکنندگان کمک می‌کند تا از مشخصات دقیق کالاها و شرایط نگهداری آنها مطلع شوند. به همین خاطر پرداختن به جزئیات قبض انبار نظیر انواع، روش های صدور و نحوه دریافت آن امری ضروری به نظر می رسد.

از همین رو، در این مقاله، پس از پاسخ به این سوال که قبض انبار در قانون تجارت چیست و انواع آن چه می باشد به روش های صدور قبض و نحوه دریافت الکترونیکی قبض انبار اشاره می شود و بعد از پاسخ به این سوال که چه مواردی در این سند درج می شود، نحوه استعلام و امکان ظهرنویسی آن مورد بررسی قرار می گیرد. در نهایت  برای آشنایی کاربران نمونه قبض گمرک ارائه شده و تفاوت ترخیصیه با قبض انبار بیان می گردد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

قبض انبار در قانون تجارت چیست؟

 قبض انبار گمرگ را باید یکی از مهم ترین اسناد بین المللی دانست که جایگاه خاصی هم در قانون تجارت دارد. حال ممکن است در ذهن برخی از افراد این سوال مطرح شود که قبض انبار در قانون تجارت چیست و تعریف قبض انبار عمومی چه می باشد که پاسخ آن به شرح زیر است:

در پاسخ به سوال فوق که قبض انبار عمومی چیست باید گفت که قبض انبار رسیدی است که در هنگام ورود کالاها به انبار توسط انباردار صادر و به تحویل دهنده کالا داده می شود. به عبارتی این سند نشان دهنده کالای ذخیره شده در انبار یک سازمان می باشد . بنابراین با توجه به تعریف ارائه شده باید توجه داشت که قبض انبار با حواله انبار متفاوت است. در واقع تفاوت قبض انبار و حواله انبار در این است که قبض انبار هنگام ورود کالا به انبار صادر می شود در حالیکه حواله انبار زمانی صادر می شود که کالاها از انبار به دلایل مختلفی خارج می شوند.

از طرف دیگر در حقوق تجارت قبض انبار شبیه به سفته است یعنی تاجر وقتی قبض انبار را صادر می کند، خودش را متعهد به پرداخت مبلغی به دارنده می کند و در صورتی که از پرداخت وجه به دارنده امتناع نماید آن وقت دارنده می تواند کالاهای امانتی در انبار را از طریق اجرای اداره ثبت به فروش برساند تا طلب خود را وصل نماید. به عبارت دیگر کالاهایی که در انبار نگهداری می شوند به عنوان یک وثیقه برای طلب دارنده قبض انبار در نظر گرفته می شود.

انواع قبض انبار

یکی از مدارکی که دارای اعتبار بین المللی بوده و برای ترخیص کالا از گمرک مورد نیاز می باشد، قبض انبار خواهد بود. اما باید توجه داشت که قبض گمرگ انواع مختلفی دارد. حال ممکن است که برای برخی از اشخاص این سوال مطرح شود که انواع قبض انبار چه می باشد که پاسخ آن به شرح زیر است:

این قبض زمانی صادر می شود که کالا به انبار گمرگ، انبارهای عمومی و اختصاصی وارد شود. باید توجه داشت که انباردار پس از ورود کالا به انبار موظف است که مشخصات کالا را در اسناد خرید و حمل و نقل قید نماید و بعد از آن قبض انبار اولیه را صادر کند.

علی القاعده این قبض برای کالاهایی صادر می شود که قسمتی از آن غیرقابل ترخیص است یا کالا به خریداران متعدد تعلق دارد.

باید این نکته را دانست که امکان واگذاری قبض انبار اولیه و قبض انبار تفکیکی وجود ندارد در حالی که قبض انبار قابل معامله را می توان مورد خرید و فروش قرار داد و به اشخاص مختلف منتقل نمود.

بنابراین با توجه به مطالب فوق باید گفت که انواع مختلفی از قبوض انبار می تواند که وجود داشته باشد. همچنین باید توجه داشت که هر کدام از این قبوض ممکن است که ضوابط و مقررات خاص خود را داشته باشند که الزاما باید مورد رعایت قرار بگیرند وگرنه از لحاظ قانونی معتبر نخواهند بود.

روش های صدور قبض انبار گمرک

همانطور که در بخش های قبلی گفته شد قبض انبار سندی است که هنگام ورود کالاها به انبار توسط انباردار صادر می شود. از طرف دیگر باید توجه داشت که این سند به روش های مختلفی صادر می شود که در این بخش به جهت آشنایی کاربران روش های صدور قبض انبار گمرک مورد مطالعه قرار می گیرد.

قبض انبار گمرکی به دو شیوه دستی و الکترونیکی صادر می شود. در شیوه دستی شخص پس از این که کالا را به انبار تحویل داد، انباردار برای وی قبض انبار کاغذی را صادر می کند و به او ارائه می دهد. باید توجه داشت که یکی از معایب مهم این روش، افزایش احتمال خطا و اشتباه و زمانبر بودن آن می باشد.

علاوه بر این امکان صدور قبض انبار گمرکی به صورت الکترونیکی و مجازی هم وجود دارد و اشخاص می توانند با مراجعه به سامانه جامع امور گمرکی به نشانی epl.irica.gov.ir درخواست خود را به ثبت برسانند و به راحتی قبض انبار الکترونیکی را دریافت نمایند.

نحوه دریافت قبض انبار الکترونیکی

اشخاص برای دریافت قبض الکترونیکی باید به پنجره واحد تجارت فرامرزی به نشانی epl.irica.gov.ir مراجعه کنند. حال به جهت آشنایی کاربران در این بخش از مقاله بیان مراحل و نحوه دریافت قبض انبار الکترونیکی اختصاص پیدا کرده است که به شرح زیر می باشد:

شخص در ابتدا باید در مرورگر خود سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی به نشانی epl.irica.gov.ir را جستجو کرده و وارد سایت شود و سپس نام کاربری، رمز عبور و کد شناسایی خود را در کادر مربوطه وارد نماید.

پس از ورود به سامانه شخص باید از منوی سمت راست صفحه گزینه" پرینت قبض انبار الکترونیک " را انتخاب کند.

در مرحله بعد شخص باید شماره بارنامه و شماره مانیفست و شناسه ملی شرکت حمل را وارد و گمرک مورد نظر را انتخاب نماید و بر روی گزینه جستجو کلیک کند.

بنابراین برای دریافت قبض نامه الکترونیکی لازم است که شخص به اطلاعاتی نظیر شماره بارنامه، شناسه ملی شرکت حمل‌ونقل، نام گمرک، شماره مانیفست دسترسی داشته باشد. همچنین باید توجه داشت که قبل از چاپ کردن قبض انبار لازم است که شخص از صاحب ترخیصیه وکالت الکترونیکی دریافت نماید.

چه مواردی در قبض انبار گمرک درج می شود

در بخش های قبلی توضیحاتی در مورد قبض انبار، انواع و نحوه دریافت آن ارائه گردید . نکته اصلی در خصوص قبض انبار این است که قید کردن یکسری از موارد در آن الزامی می باشد. حال ممکن است که برای برخی از اشخاص این سوال مطرح شود که چه مواردی در قبض انبار گمرک درج می شود که پاسخ آن به شرح زیر است:

ذکر مکان و جایگاهی که کالا در آن قسمت نگهداری می شود یکی از موارد مهم قبض انبار می باشد. 

در قبض انبار باید تاریخ صدور رسید قید شود تا در صورت بروز مشکل قانونی بتوان آن را از این طریق پیگیری نمود. علاوه بر این نوشتن تاریخ سر رسید برای انجام حسابرسی دوره ای نیز اهمیت به سزایی دارد. 

برای پیگیری وضعیت کالا‌های خود و طی کردن مراحل قانونی، نوشتن تعداد و شماره متوالی رسیدها ضروری می باشد.

برای حسابداری انبار و برآورد هزینه‌ها لازم است که در این سند نوع ذخیره سازی تعیین شود.

در قبض انبار باید هزینه های رسیدگی ثبت شوند.

قبض انبار بدون امضای انباردار فاقد اعتبار است. همچنین لازم به ذکر است که انباردار با امضای این سند خود را مسئول نگهداری از کالاها می کند.

قاعدتا برای انجام امور حسابداری و نگهداری کالا یکسری هزینه های جانبی وجود دارد که در این برگه به صورت دقیق نوشته می شود. 

در قبض انبار باید مشخصات کالا نظیر نوع بسته بندی میزان و نوع کالا و علامت های مربوط به آن مشخص شود.

بنابراین باید توجه داشت که داشتن امضا در قبض انبار اهمیت بسیاری دارد و به عنوان یک جزء اساسی از این سند مورد توجه قرار می‌گیرد زیرا امضای موجود در قبض انبار مشخص می‌کند که کدام فرد یا سازمان مسئولیت  نگهداری از کالا را به عهده گرفته است.

استعلام قبض انبار گمرک

یکی از امکانات سامانه جامع تجارت این است که اشخاص از طریق آن به راحتی می توانند که برای استعلام قبض انبار گمرک خود اقدام نمایند. حال ممکن است که برخی از اشخاص با نحوه و فرایند آن آشنایی نداشته باشند به همین خاطر در این بخش  مراحل استعلام این سند بیان می شود.

برای استعلام قبض انبار گمرک لازم است که شخص در ابتدا سامانه جامع تجارت به آدرس ntsw.ir  را جستجو کرده و نام کاربری و رمز عبور خود را وارد نماید.

پس از ورود به سامانه شخص باید از قسمت " عملیات لجستیک خارجی"  گزینه  " نمایش اطلاعات قبوض انبار" را انتخاب نماید.

بنابراین شخص با انتخاب گزینه نمایش اطلاعات قبوض انبار می تواند کلیه قبوض انباری که به نام آن صادر شده مشاهده کند. همچنین با وارد کردن وضعیت رسید (قبض انبار)، تاریخ رسید، کد رهگیری، شماره داخلی رسید می تواند که قبض انبار مورد نظر خود را جستجو نماید.

ظهرنویسی و واگذاری قبض انبار

یکی از ویژگی های مهم و اساسی قبض انبار این است که امکان خرید و فروش و واگذاری آن وجود دارد. حال به جهت اهمیت این موضوع در این بخش از مقاله قصد داریم که این ویژگی را تعریف کرده و امکان ظهرنویسی و واگذاری قبض انبار را مورد بررسی قرار دهیم.

امکان ظهرنویسی در برخی از انواع قبض انبار وجود دارد و می توان آن را به اشخاص مختلف منتقل کرد. در واقع دارنده قبض انبار می‌تواند این سند را با ظهرنویسی به دیگری واگذار کند، مگر آن که در سند به صراحت قید شده باشد که امکان انتقال و واگذاری این قبض وجود ندارد.

همچنین برای ظهرنویسی قبض انبار لازم است که تاریخ و هویت منتقل‌الیه درج شده و به امضای انتقال دهنده برسد. نکته دیگر این است که کلیه ظهرنویسان در برابر دارنده برگه قبض‌ انبار مسئولیت تضامنی دارند و دارنده می تواند به هریک از ظهرنویسان برای وصول طلب خود مراجعه نماید.

نمونه قبض انبار

در بخش های قبلی پیرامون انواع، روش های صدور و نحوه دریافت الکترونیکی  قبض انبار توضیحاتی ارائه گردید. حال ممکن است که برخی از اشخاص با مندرجات قید شده در این سند آشنایی نداشته باشند به همین خاطر در بخش زیر نمونه قبض انبار بارگذاری شده است.

همانطور که در عکس فوق مشاهده می شود موارد و مندرجات این سند شامل شماره بارنامه، وسیله حمل، تاریخ و نوع ورود، نماینده متصدی حمل، نوع و تعداد کالا، نوع انتقال، وزن ناخالص، تاریخ تخلیه، محل استقرار، شماره کانتینر، مهر و امضا و . . . می باشد.

تفاوت ترخیصیه و قبض انبار

قبض انبار و ترخیصیه دو سند متفاوت از یکدیگر هستند که اطلاع از تفاوت های این دو سند برای تجار حائز اهمیت است. به همین در این بخش از مقاله قصد داریم که در خصوص تفاوت ترخیصیه و قبض انبار توضیحات مفصلی ارائه دهیم که به شرح زیر می باشد:

در ابتدا باید توضیح داده شود منظور از ترخیصیه چیست. ترخیصیه سندی است که بعد از رسیدن کالا به مقصد و تحویل آن به گیرنده توسط گمرک یک کشور صادر می شود. در واقع این سند نشان می دهد مالکیت کالا به گیرنده منتقل شده و ورود آن کالا به کشور به صورت کاملا قانونی بوده است.

به عبارت دیگر ترخیصیه مدرکی است که نشان می دهد صاحب کالا،کرایه حمل محموله را پرداخت نموده  و ترخیص آن از گمرک بلامانع می باشد. از طرف دیگر در تعریف قبض انبار هم گفته شد مدرکی است که توسط انبار های عمومی و پس از تحویل کالا به انبار صادر شود.

بنابراین وجه تمایز این دو در این است که قبض انبار رسيد كالاست در حالي كه ترخيصيه دستور تحويل كالا است.  به عبارت دیگر قبض انبار مربوط به ورود کالا است و شخص می تواند از طریق آن از موقعیت کالاهای خود در انبار آگاه شود ولی ترخیصیه مربوط به زمانی است که کالا به انبار تحویل داده شده باشد. همچنین صاحب کالا با این سند می تواند از وضعیت مالی خود با شرکت حمل و نقل آگاه شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد جزئیات قبض انبار در قانون تجارت در کانال تلگرام موضوعات تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون جزئیات قبض انبار در قانون تجارت پاسخ دهند.