فرزندآوری، از مهم ترین توصیه های دین اسلام می باشد و امروزه، قانون گذار در جمهوری اسلامی نیز به تبعیت از شرع مقدس اسلام، تاکید بسیاری بر فرزندآوری داشته و تسهیلات ویژه ای را نیز، به افرادی که اقدام به فرزندآوری می نمایند، ارائه می دهد.

 

با توجه به تمایل اکثر افراد به داشتن فرزند و مسائلی که برخی زوجین، در زمینه ناباروری دارند، مواردی نظیر اهدای تخمک یا فریز کردن تخمک، رواج بسیاری یافته و همین امر، ضرورت اطلاع از تبعات استفاده از تخمک اهدایی از نظر ژنتیک، حکم شرعی و قانونی فروش تخمک اهدایی یا استفاده از تخمک اهدایی رایگان یا پولی را ضروری می سازد.

 

لذا در مقاله حاضر، ماهیت و شرایط لازم برای دریافت تخمک اهدایی، ضرورت یا عدم ضرورت انجام صیغه موقت میان صاحب اسپرم و اهدا کننده تخمک، استفاده از تخمک اهدایی یا انجام اهدای تخمک، از نظر شرع و قانون، حکم شرعی و قانونی بچه های تخمک اهدایی​، قیمت تخمک اهدایی در سال 1404 و مراحل گرفتن تخمک اهدایی، مورد بررسی و توضیح قرار گرفته است.

تخمک اهدایی چیست؟

قبل از پاسخ به این پرسش که تخمک اهدایی چیست؟ لازم به ذکر است، یکی از رایج ترین مشکلات پزشکی، میان زوجین متاهل، ناباروری زنان می باشد، با این توضیح که تخمک های زوجه، به دلیل شرایط سنی یا مسائل پزشکی، قادر به بارور شدن و تشکیل جنین، نیست.

 

در این شرایط، یکی از گزینه های پزشکی پیش روی افراد، مراجعه به بانک تخمک اهدایی و استفاده از تخمک های اهدایی، توسط زنان دیگر می باشد؛ با این توضیح که زنانی که از نظر شرعی و قانونی، واجد شرایط هستند، در کلینیک های قانونی مربوط به درمان نازایی و باروری، اقدام به اهدای تخمک می نماید؛

 

پس از آن، طی فرایندی پزشکی، تخمک اهدایی بارور، با اسپرم همسر زوجه نابارور، ترکیب شده و عمل لقاح، در یک محیط آزمایشگاهی و در بستر های کشت پزشکی، انجام می شود؛ سپس جنین، در رحم زوجه نابارو قرار می گیرد و با طی شدن لانه گزینی و دوره بارداری، فرزند، متولد خواهد شد.

حتما بخوانید: فریز کردن تخمک

شرایط لازم برای دریافت تخمک اهدایی

شرایط لازم برای دریافت تخمک اهدایی، پرسش اغلب زنان متاهل ناباروری است که قصد دارند با استفاده از تخمک های اهدایی و طی فرایند پزشکی، باردار شده و اقدام به فرزندآوری نمایند. لذا در این تیتر از مقاله دینا، این شرایط، بررسی و توضیح، داده خواهند شد. 

 

قبل از ذکر این شرایط، لازم به توضیح است، در نظام حقوقی ایران، صرفا، در خصوص اهدای جنين به زوجين نابارور، قانون و آیین نامه اجرایی، تصویب شده و قانون گذار، تا زمان نگارش مقاله حاضر، در خصوص اهدای تخمک و دریافت تخمک اهدایی، ساکت است. مستفاد از اصل 167 قانون اساسی، در موارد سکوت قانون، باید به منابع معتبر اسلامی یا فتاوای معتبر مراجعه شود.

 

با در نظر گرفتن توضیحات فوق، شرایطی که در ادامه، به عنوان شرایط لازم برای دریافت تخمک اهدایی، ذکر گردیده اند، با استناد به روال پزشکی حال حاضر و برگرفته از احکام فقهی و شرعی مطروحه، پیرامون اهدای تخمک و دریافت تخمک اهدایی، هستند. شرایط لازم برای دریافت تخمک اهدایی، عبارتند از:

 

تمامی مراحل شرعی و قانونی، رعایت شود (در تیتر چهارم مقاله با عنوان تخمک اهدایی از نظر شرعی و قانونی، به تفصیل در این باره، توضیح داده خواهد شد)؛

 

زوجین متقاضی دریافت تخمک اهدایی، اعتیاد نداشته و به بیماری هایی نظیر ایدز، هپاتیت، سیفلیس و ...، مبتلا نباشند ( ارائه آزمایش معتبر، در راستای اثبات این موارد، الزامی است)؛

 

دریافت کننده تخمک اهدایی، رحمی مناسب، برای بارداری داشته باشد؛

 

دریافت کننده تخمک اهدایی، به علت مواردی چون، سن، یائسگی در موعد مقرر یا یائسگی زودرس، کیفیت بسیار پایین تخمک ها، داشتن تاریخچه بیماری های ژنتیکی یا هورمون FSH بالا، قادر به باروری نباشد و از برگه معرفی پزشک معالج، مبنی بر لزوم استفاده از تخمک اهدایی، برخوردار باشد؛

 

دریافت کننده، از مدارک لازم برخوردار باشد که از مهم ترین این مدارک، می توان به مواردی که در ادامه ذکر شده اند، اشاره کرد؛ برگه آزمایش اسپرموگرام طبیعی؛ شناسنامه زوجین و کپی برابر اصل از تمام صفحات؛ تاییدیه پزشکی مربوط به عدم ابتلا به بیماری هایی که در آن ها، بارداری برای مادر و جنین خطرناک است؛ تاییدیه پزشک متخصص داخلی ( مشاوره قلب و عروق) و تاییدیه پزشک متخصص اعصاب و روان.

حتما بخوانید: رحم اجاره ای

 

صیغه برای تخمک اهدایی

ضرورت یا عدم ضرورت انجام صیغه برای تخمک اهدایی، میان اهدا کننده تخمک و صاحب اسپرم، پرسش افراد بسیاری است که تمایل به انجام این امر دارند. لذا در این تیتر از مقاله دینا، با مراجعه به فتاوای معتبر مراجع تقلید و مقام معظم رهبری، در این باره، توضیح داده خواهد شد.

 

بسیاری از مراجع تقلید، نظیر آیت الله العظمی، جوادی آملی، اجرای عقد نكاح موقت، میان اهدا کننده تخمک و صاحب اسپرم را در صورت عدم تماس جسمی و جنسی، لازم نمی دانند اما، بیان می دارند، "در صورت عدم ترتب آثار سو خانوادگی يا اجتماعی، احتياط مستحب، اجرای عقد است."

 

برخی دیگر از مراجع تقلید، بر ضرورت انجام عقد موقت یا دائم، میان اهدا کننده تخمک و صاحب اسپرم، تاکید دارند و معتقدند، حتما باید میان مرد صاحب اسپرم و زن اهدا کننده تخمک، عقد موقت یا دائم، برقرار گردد. بنابراین، بهتر است افراد، برای بررسی ضرورت یا عدم ضرورت انعقاد عقد موقت، میان اهدا کننده تخمک و صاحب اسپرم، به نظر مرجع تقلید خود، مراجعه کنند.

 

شایان ذکر است، در استفتائاتی که از مقام معظم رهبری، در خصوص لقاح مصنوعی، شده است، ایشان، این عمل را فی نفسه، خالی از مشکل می دانند و بر رعایت احتیاطات و احکام شرعی مربوط به نسب، تاکید دارند. در ادامه، فرایند استفاده از تخمک اهدایی، از نظر شرعی و قانونی، بررسی خواهد شد.

بیشتر بخوانید: ثبت نام فرزند خواندگی

 

تخمک اهدایی از نظر شرعی و قانونی

پرسش های بسیاری، در خصوص تخمک اهدایی از نظر شرعی و قانونی، وجود دارد، لذا، در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، فرایند اهدای تخمک و استفاده از تخمک اهدایی برای باروری، از نظر شرعی و قانونی، مورد بررسی قرار گرفته اند.

 

قانون گذار، در خصوص اهدای تخمک و شرایط استفاده از تخمک اهدایی، ساکت است و هیچ قانون و قاعده ای را در این خصوص، وضع ننموده و بنابراین، نمی توان، به طور دقیق، وضعیت قانونی اهدای تخمک و استفاده از تخمک اهدایی را مورد بررسی قرار داد.

 

اما، با در نظر گرفتن شرایط و قوانینی که در خصوص اهدای جنین به زوجین نابارور، وجود دارد، می توان گفت، در صورت رعایت شرایط و موارد قانونی استفاده از تخمک و حتی اخذ رای دادگاه، مبنی بر جواز استفاده از تخمک اهدایی، این عمل، صحیح و بلا اشکال است.

 

 از نظر شرعی، اهدای تخمک، توسط زنان غیر متاهل، نظیر زنان مطلقه و بیوه ای که عده طلاق و وفات را پشت سر گذاشته اند، و استفاده از تخمک اهدا شده توسط آن ها، بلا اشکال می باشد. تنها نقطه ای که میان فقها، در خصوص آن، اختلاف وجود دارد، این است که برخی از فقها، بر ازدواج دائم یا موقت اهدای کننده تخمک و صاحب اسپرم، تاکید دارند و برخی دیگر از فقها و مراجع تقلید، در صورت عدم تماس جسمی و جنسی، تحقق چنین امری را ضروری نمی دانند.

حتما بخوانید: حکم سرپرستی کودکان بی سرپرست و بد سرپرست و نحوه صدور آن

 

حکم شرعی و قانونی بچه های حاصل از تخمک اهدایی

یکی از موارد مهمی که افراد متمایل به اهدا تخمک و استفاده از تخمک اهدایی، باید به آن، توجه داشته باشند، حکم شرعی و قانونی بچه های حاصل از تخمک اهدایی، است. لذا، در این تیتر از مقاله دینا، احکام شرعی و قانونی حاکم بر فرزندی که در این شرایط، متولد گردیده، بررسی خواهد شد.

 

از نظر شرعی، فرزند متولد شده بر اثر استفاده از تخمک اهدایی، حلال زاده و مشروع می باشد و با فردی که جنین وی را، در رحم خود، حمل نموده نیز، از رابطه محرمیت برخوردار است اما، از نظر حقوقی، از وی، ارث نخواهد برد و به عبارت بهتر، رابطه ارث بری، میان او و فردی که او را به دنیا آورده است، برقرار نیست.

 

از نظر قانونی، فرزند متولد از تخمک اهدایی، منتسب به صاحب اسپرم و تخمک بوده و رابطه ارث بری، میان آن ها، برقرار خواهد شد. به طور کلی، باید گفت، تمام فقها، معتقدند که فرزند حاصل از لقاح مصنوعی، به صاحب اسپرم و تخمک، تعلق دارد و از اهدا کننده تخمک نیز ارث خواهد برد و قانون گذار نیز، تابع این نظر می باشد.

بیشتر بخوانید: فرزند خواندگی و حقوق مالی آنان

 

قیمت تخمک اهدایی در سال 1404

قیمت تخمک اهدایی در سال 1404، تابع فاکتورهای مختلفی، نظیر مرکزی که فرد، برای درمان ناباروری و استفاده از تخمک اهدایی، به آن، مراجعه می کند، آزمایشات و داروهایی که باید، در این خصوص، انجام و مصرف گردد و مواردی از این دست، متغیر می باشد.

 

بر اساس آخرین اخبار منتشره در زمینه درمان های ناباروری، نظیر استفاده از تخمک اهدایی، هزینه و قیمت درمان ناباروری در کشور، در حدود ۵ میلیون تومان تا ۵۰ میلیون تومان اعلام شده و در شرایطی که فرد، در سال ۱۴۰۴ یا سایر سال ها، نیاز به استفاده از خدمات تخصصی جانبی، نظیر خدمات حوزه ژنتیک نیز داشته باشد، هزینه و قیمت باروری و درمان وی، افزایش خواهد یافت.

 

بنابراین، بهتر است، زوجین نابارور، به ویژه زوجینی که قصد استفاده از تخمک اهدایی و یا روش آی وی اف، در سال 1404 یا سایر سال ها را دارند، قبل از شروع فرایند درمان، اقدام به بیمه نمودن خود و انعقاد قرارداد بیمه تکمیلی نمایند و مطمئن گردند، بیمه آن ها، هزینه آزمایشات و درمان های مربوط به باروری را تا حد زیادی، پوشش می دهد.

حتما بخوانید: وظایف سرپرست کودک

 

مراحل گرفتن تخمک اهدایی

مراحل گرفتن تخمک اهدایی، مساله ای است که در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، مورد بررسی و توضیح، قرار خواهد گرفت. قبل از توضیح مراحل گرفتن تخمک اهدایی، لازم به تاکید و یادآوری مجدد است که تا زمان نگارش این مقاله، نظام حقوقی ایران، در خصوص شرایط و قوانین اهدای تخمک و استفاده از تخمک اهدایی، ساکت می باشد و تنها، در خصوص اهدای جنین به زوجین نابارور، تعیین تکلیف، نموده است.

 

به طور کلی، از نظر پزشکی، برای دریافت تخمک اهدایی، زوجین متقاضی باید، به مراکز مجاز و قانونی انجام دهنده باروری، از طریق لقاح مصنوعی با تخمک های اهدایی، مراجعه کنند و پس از انجام آزمایشات لازم و تشکیل پرونده، فرایند دریافت تخمک، لقاح آن با اسپرم و جایگذاری آن در رحم زن را انجام دهند.

 

از نظر شرعی، متقاضیان دریافت تخمک اهدایی باید، قبل از انجام عمل لقاح در آزمایشگاه مراکز باروری، از مراجع تقلید خود، سوال کرده و در صورتی که مرجع تقلید آن ها، حکم بر، ازدواج دائم یا موقت اهدا کننده تخمک با صاحب اسپرم می دهد، پیش از انجام عمل لقاح مصنوعی، نسبت به انعقاد عقد موقت، اقدام نمایند.

 

از نظر قانونی نیز، لازم به اشاره است، قانون گذار، در فرایند اهدای جنین به زوجین نابارور، داشتن حکم دادگاه در این خصوص را الزامی می داند اما، در خصوص داشتن حکم دادگاه برای اهدای تخمک و دریافت آن، ساکت است و به همین دلیل، به افراد متقاضی استفاده از تخمک اهدایی، توصیه می گردد، قبل از اقدام برای استفاده از تخمک اهدایی، از قضات و نهادهای حقوقی معتبر، ضرورت اخذ حکم دادگاه در این باره یا عدم ضرورت اخذ آن را مورد پرسش، قرار دهند.

در ادامه بخوانید: شرایط درخواست سرپرستی کودکان بی سرپرست و نحوه صدور تقاضانامه

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص حکم شرعی و قانونی استفاده از تخمک اهدایی در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حکم شرعی و قانونی استفاده از تخمک اهدایی پاسخ دهند.

 

 

سوالات متداول

1- تخمک اهدایی چیست؟

2- شرایط لازم برای دریافت تخمک اهدایی چیست؟

3- انجام صیغه برای تخمک اهدایی، میان اهدا کننده تخمک و صاحب اسپرم، ضروری است؟

---

نظرات کاربران