وکالت اتباع خارجی در ایران

نحوه اخذ وکالت الکترونیک و دادگستری از اتباع خارجی در ایران، به این صورت بوده که ابتدا، تبعه خارجی با همراه داشتن کد فیدا، به دفاتر خدمات قضایی مراجعه نموده و در سامانه ثنا ثبت نام می کند. پس از آن، وکیل، پس از انجام توافقات اولیه وارد سامانه عدل ایران شده و اقدام ثبت قرارداد وکالت و اخذ کد رهگیری می نماید.

عقد وکالت، از جمله عقود معین در قانون ایران می باشد که مواد 656 تا 683 قانون مدنی را به خود اختصاص داده است. به موجب این عقد، شخصی، فرد دیگری را به منظور انجام امور خود؛ نایب قرار داده و به محض اعلام قبولی از جانب وکیل، وی، نماینده موکل در امور محوله محسوب می شود.

با افزایش حضور اتباع و مهاجرین کشورهای خارجی در ایران، انعقاد قرارداد وکالت میان آن ها و ایرانیان نیز رشد چشم گیری داشته و بسیاری از آنان به دلیل آشنا نبودن با قوانین و مقررات تمایل دارند که انجام امور حقوقی و غیرحقوقی خود را به وکلای ایرانی محول نمایند. به همین دلیل، اطلاع از نحوه اخذ انواع وکالت از اتباع خارجی نظیر وکالت در فروش و نیز وکالت دادگستری امری ضروری قلمداد می شود.

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پرداختن به موضوع وکالت اتباع خارجی در ایران و نحوه اخذ وکالت از آنان؛ به وکالت کاری اتباع بپردازیم. سپس در خصوص وکالت فروش به اتباع صحبت خواهیم کرد و نحوه اخذ وکالت الکترونیک و وکالت دادگستری از اتباع خارجی ارائه خواهد شد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

وکالت اتباع خارجی در ایران

براساس ماده 656 قانون مدنی؛ عقد وکالت، عقدی است که به موجب آن؛ یکی از طرفین، طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود قرار می دهد. این عقد ممکن است بین افراد مختلف؛ اعم از اتباع و مهاجرین خارجی و یا غیر آن منعقد گردد. 

در خصوص این که وکالت اتباع خارجی در ایران به چه نحوی است؛ می بایست بیان نمود که از آن جا که یکی از شرایط عمومی آزمون وکالت قوه قضاییه و نیز کانون وکلا؛ داشتن تابعیت ایرانی است؛ اتباع و مهاجرین خارجی، نمی توانند در این آزمون شرکت کرده و به تبع، کسب پروانه وکالت قضایی نیز برای آن ها امکان پذیر نمی باشد.

علی رغم، عدم کسب پروانه وکالت و انجام امور قضایی در دادگستری توسط اتباع خارجی؛ این افراد می توانند وکالت کاری اشخاص دیگر را پذیرفته و امور اداری آن ها را انجام دهند. منظور از وکالت کاری (وکالت غیرقضایی) قراردادی است که در آن شخص؛ به طرف دیگر، جهت انجام امور غیرقضایی (نظیر امور بانکی، امور مالیاتی و ...) اعطای وکالت می نماید.

در وکالت کاری، وکیل اعمال اداری و خارج از حوزه دادگستری موکل را انجام داده و به هیچ وجه، امکان نقل و انتقال اموال را نخواهد داشت. با وجود محدودیت ها در زمینه دادن وکالت به اتباع، این اشخاص (اتباع) می توانند وکالت وکلای ایرانی را پذیرفته و انجام امور قضایی و غیرقضایی خود را به وکلای ایرانی محول نمایند.

نحوه اخذ وکالت از اتباع خارجی

در قسمت گذشته، به بیان وکالت اتباع خارجی در ایران پرداخته و در این خصوص بیان نمودیم که علی رغم وجود ممنوعیت در اخذ پروانه وکالت توسط اتباع، خارجیان می توانند انجام امور قضایی و غیرقضایی خود را به وکلای ایرانی محول نمایند.

در خصوص این که نحوه اخذ وکالت از اتباع خارجی به چه صورتی است؛ می بایست بیان نمود که اگر اخذ وکالت از اتباع برای انجام امور قضایی باشد؛ وکیل می بایست پس از انجام توافقات ابتدایی با موکل، قرارداد وکالت را در سامانه ثنا ثبت نماید. به این منظور وکیل می بایست نشانی سامانه عدل ایران به آدرس adliran.ir را جست و جو کرده و سپس گزینه سامانه وکلا و کارشناسان را انتخاب کند.

در مرحله بعد، شخص می بایست مطابق تصویر بر روی سامانه وکلا کلیک کند.

پس از آن، شخص می بایست شماره ملی و رمز شخصی خود را وارد کرده و گزینه "مرحله بعد" را برگزیند. هم چنین، در مواردی که تبعه خارجی قصد مشاهده جزئیات قرارداد وکالت را داشته باشد، می تواند با ورود به این صفحه و انتخاب گزینه "شخص حقیقی غیرایرانی" و سپس؛ درج شناسه فیدا و رمز شخصی، اقدام به مطالعه قرارداد وکالت نماید.

پس از آن، یک رمز موقت به شماره همراه کاربر ارسال می شود که لازم است این رمز را در کادر مشخص شده، درج نموده و بر روی دکمه ورود به سامانه، کلیک نماید.

در مرحله بعدی، فرد می بایست از منوی کاربری خود، گزینه قرارداد الکترونیک وکالت را برگزیند.

در نهایت، شخص می تواند با انتخاب گزینه "ثبت قرارداد وکالت" نسبت به ثبت این عقد در سامانه ثنا اقدام نماید. 

در نهایت با انجام مراحل مقتضی نظیر پیوست نمودن قبض مالیات و ثبت امضای موکل، قرارداد وکالت در سامانه عدل ایران، ثبت شده و نهایی می گردد. در قسمت بعدی مقاله، در خصوص نحوه و مراحل اخذ وکالت کاری از اتباع توضیح داده خواهد شد.

وکالت کاری اتباع

در بخش های پیشین مقاله؛ وکالت اتباع خارجی در ایران و نحوه اخذ وکالت از آنان توضیح داده شد و بیان گردید که اتباع خارجی در ایران می توانند وکالت کاری سایر افراد را پذیرفته و یا به شخص دیگر، وکالت کاری بدهند. در خصوص این که پذیرش و یا اعطا وکالت کاری اتباع به چه صورتی می باشد؛ می بایست بیان نمود که اگر تبعه خارجی قصد اعطا وکالت کاری به وکیل را داشته باشد؛ وکیل می بایست مطابق با راهنمای قید شده در قسمت قبلی مقاله، قرارداد وکالت کاری را در سامانه ثنا به ثبت رساند.

در صورتی که وکالت کاری به غیر وکیل اعطا شود؛ وکالت نامه می تواند به دو صورت رسمی یا غیررسمی تنظیم شود. ماده 34 قانون آیین دادرسی مدنی در این خصوص مقرر می دارد: «وکالت ممکن است به موجب سند رسمی یا غیررسمی باشد. در صورت اخیر، در مورد وکالت‌ نامه‌ های تنظیمی در ایران، وکیل می‌ تواند ذیل وکالت‌ نامه تایید کند که وکالت‌ نامه را موکل شخصا در حضور او امضاء یا مهر کرده یا انگشت زده است.....»

در مواقعی نیز که وکالت کاری به اتباع برای انجام امور اداری اعطا می شود، می توان سند وکالت کاری را به دو صورت رسمی (محضری) یا غیررسمی تنظیم نمود. برای تنظیم سند رسمی یا محضری، موکل و وکیل می بایست به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه و قرارداد وکالت خود را به صورت رسمی در این دفاتر به ثبت رسانند. وکالتنامه غیررسمی نیز به صورت قرارداد دستی میان وکیل و موکل، بدون مراجعه به مراجع رسمی منعقد می شود. از آن جایی که ممکن است وکالت نامه غیررسمی مورد تایید برخی ادارات واقع نگردد، به افراد توصیه می شود که وکالت کاری خود را به صورت رسمی و با مراجعه به مراجع رسمی تنظیم نمایند.

وکالت فروش به اتباع

منظور از وکالت فروش نوعی قرارداد وکالت می باشد که در آن، موکل به وکیل اجازه می دهد که به نیابت از او، دارایی وی اعم از خودرو یا ملک را به فروش رسانده و به نام دیگری زند. به عبارت دیگر، در این نوع قرارداد که عموما بین خریدار و فروشنده منعقد می شود، فروشنده یا مالک مال به خریدار وکالت می دهد که امور رسمی مربوط به نقل و انتقال مال را از جانب او پیگیری کرده و بدون حضور وی، سند مال را به نام خود زند.

در این میان، ممکن است که این سوال در ذهن برخی افراد مطرح شود که آیا امکان اعطا وکالت فروش به اتباع، وجود دارد یا خیر؟ به منظور پاسخگویی به این پرسش، وکالت فروش به اتباع افغانی و سایر اتباع در دو بخش مجزای فروش خودرو و فروش ملک؛ در این قسمت مورد بررسی قرار می گیرد. 

در خصوص این پرسش که آیا امکان اعطا وکالت فروش به اتباع امکان پذیر می باشد یا خیر، می بایست بیان نمود که اتباع خارجی می توانند همانند ایرانیان، مالک اموال منقول نظیر خودرو گردیده و از این نظر، محدودیتی از جانب قانون گذار متوجه آن ها نمی باشد. با توجه به این موضوع، فروشنده می تواند با تنظیم وکالت نامه رسمی، به تبعه خارجی وکالت داده که سند خودرو را بدون حضور خریدار، به نام خود منتقل کند.

به موجب قوانین و مقررات ایران، فروش اموال غیرمنقول به اتباع ممنوع بوده و این اشخاص نمی توانند مالک اموال غیرمنقول نظیر زمین یا مسکن گردند. با توجه به مطالب فوق می بایست بیان نمود که در بحث وکالت فروش ملک به اتباع؛ تبعه خارجی به عنوان خریدار نمی تواند مالک مال گردد و تبعا اعطای وکالت در فروش ملک از سوی شخص ایرانی به تبعه خارجی نیز امری بی معنا تلقی می گردد.

نحوه اخذ وکالت الکترونیک از اتباع خارجی 

مطابق با بند (ش) تبصره 6 قانون بودجه سال 1399، کلیه وکلا می بایست قراردادهای وکالت خود را در سامانه عدل ایران ثبت نمایند. اخذ وکالت از اتباع خارجی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و وکیل می بایست قرارداد وکالت را به صورت الکترونیکی در این سامانه ثبت رسانده و کد یکتای آن را دریافت نماید.

نحوه اخذ وکالت الکترونیک از اتباع خارجی به این صورت است که ابتدا شخص تبعه می بایست به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و با ارائه شناسه فیدا اختصاصی؛ در سامانه ثنا برای اتباع خارجی ثبت نام نماید. پس از انجام ثبت نام اطلاع‌ رسانی‌های مربوط به مشاهده قرارداد الکترونیک وکالت و رمز یا لینک امضا برای تبعه خارجی ارسال خواهد شد.

پس از ثبت نام در سامانه ثنا، وکیل وی می تواند به آدرس اینترنتی adliran.ir مراجعه نموده و مطابق با راهنمای قید شده در قسمت های قبلی مقاله به ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت در سامانه ثنا اقدام نماید. 

نحوه اخذ وکالت دادگستری از اتباع خارجی

وکالت دادگستری نوعی وکالت قضایی است که در آن، وکیل به نمایندگی و نیابت از موکل، به انجام امور قضایی وی نظیر حضور در مراجع قضایی، دفاع از حقوق موکل و ... می پردازد. موکل می تواند شخص ایرانی یا غیر ایرانی (تبعه) بوده، اما وکیل دادگستری می بایست حتما شخص ایرانی دارای پروانه وکالت باشد.

نحوه اخذ وکالت دادگستری از اتباع خارجی نیز هیچ تفاوتی یا اتباع ایرانی نداشته و وکیل می بایست پس از انجام توافقات اولیه با موکل؛ اقدام به ثبت قرارداد وکالت در سامانه ثنا نموده و کد رهگیری دریافت نماید.

به منظور اخذ وکالت دادگستری از اتباع خارجی، قرارداد وکالت می بایست شرایط صحت معامله (رضایت، اهلیت، مشروعیت جهت معامله و معین بودن موضوع) را دارا بوده و کد فیدا از جانب تبعه ارائه شده باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه اخذ وکالت اتباع خارجی در ایران در کانال تلگرام عقود و قراردادها عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه اخذ وکالت اتباع خارجی در ایران پاسخ دهند.