تفاوت دادخواست حقوقی و شکایت کیفری

شکواییه و دادخواست، از اوراق قضایی هستند که به ترتیب، برای شکایت از یک جرم یا طرح یک دعوای حقوقی، مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله تفاوت دادخواست حقوقی و شکایت کیفری، می توان به مرجع متفاوت رسیدگی کننده به دادخواست حقوقی (دادگاه عمومی حقوقی) و شکواییه کیفری (داسرا یا دادگاه کیفری)، اشاره کرد.

مراجع متعدد دادگستری، هر کدام عهده دار رسیدگی به یک سری امور و دعاوی مشخص هستند و موضوعاتی که در دادگاه حقوقی مطرح می گردند، با موضوعاتی که در دادگاه کیفری مطرح خواهند شد، یکی نیست؛ این نوع تقسیم بندی به این دلیل است که نظم موضوعی در دادگاه حفظ شود.

از طرفی، هر کدام از این دادگاه ها، آیین دادرسی مخصوص به خود را دارند، یعنی برای اقامه دعوی در هر یک از این مراجع، باید تشریفات مخصوص به همان مرجع را طی کرد تا دادگاه بتواند به موضوع دعوی رسیدگی کند. از جمله این تشریفات، ثبت دادخواست و یا شکواییه، در خصوص دعاوی حقوقی و یا کیفری بوده که موارد کاربرد مخصوص به خود را دارند و با توجه به تفات هایی که با یکدیگر داشته، لازم است از کاربرد و فرق آن ها با یکدیگر، مطلع بود تا هر کدام را در دعوای مخصوص خود، به کار برد.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم تا پس توضیح پیرامون مفهوم دادخواست حقوقی و شکایت کیفری، بگوییم که تفاوت دادخواست حقوقی و شکایت کیفری چیست و فرق شکایت حقوقی و شکواییه​، در چه می باشد. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، می توانند در ادامه مقاله، همراه ما باشند.

دادخواست حقوقی چیست؟

بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، یکی از تشریفات مهمی که باید در طرح یک دعوای حقوقی، توسط خواهان دعوا، طی شود؛ مطرح کردن خواسته خود، به موجب دادخواست و بر روی فرم های چاپی از پیش آماده شده، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، می باشد.

تا این دفاتر که واسط بین دادگاه و مردم هستند، دادخواست را ثبت و به دادگاه صالح، ارسال کنند. پس از ارسال دادخواست به دادگاه، دادگاه صالح، تشکیل پرونده داده، وقت رسیدگی را تعیین نموده و طرفین دعوا را برای حضور در جلسه رسیدگی به محکمه، دعوت می نماید.

بدون رعایت این امر، یعنی بدون اینکه دادخواستی ثبت شود، چنانچه شخص، حضوری به دادگاه، برود و از دادگاه حقوقی، تقاضای رسیدگی کند، رسیدگی صورت نخواهد گرفت و درخواست فرد، مورد پذیرش نخواهد بود. در واقع، دادخواست حقوقی، یکی از اوراق قضایی است که شخص، در دعاوی حقوقی، به موجب آن، اقدام به طرح دعوای خود نموده و بدین ترتیب، تقاضای رسیدگی خود به محکمه را اعلام می دارد.

شکایت کیفری یعنی چه؟

هنگامی که جرمی رخ می دهد و شاکی یا مجنی علیه، قصد دارد از دادگاه، تقاضای رسیدگی به جرم رخ داده را نموده و صدور حکم مجازات در خصوص آن را بخواهد، باید این امر را از طریق شکایت کیفری انجام دهد. برای این امر، شاکی باید، با در دست داشتن مدارک لازم، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مراجعه کرده و شکواییه خود را ثبت نماید.

پس از انجام شکایت کیفری، شکواییه، حسب مورد، به دادسرا یا دادگاه صالح، ارسال شده و مقام تحقیق، تحقیقات و رسیدگی مقدماتی را آغاز می کند. بنابراین و بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری، در پاسخ به این پرسش که شکایت کیفری یعنی چه باید گفت: 

شکایت کیفری، فرایندی است که شاکی یا زیان دیده از جرم، با ثبت شکواییه، طی می کند تا مقام صالح که بسته به نوع جرم، می تواند دادگاه یا دادسرا باشد، به جرم رسیدگی کرده و حکم مجازات را صادر نماید.

تفاوت دادخواست حقوقی و شکایت کیفری

پس از توضیح در این خصوص که دادخواست حقوقی چیست و شکایت کیفری یعنی چه، در این بخش از مقاله، قصد داریم پیرامون تفاوت دادخواست حقوقی و شکایت کیفری، صحبت کنیم. بر اساس دو قانون آیین دادرسی مدنی و آیین دادرسی کیفری، فرق دادخواست حقوقی و شکایت کیفری، به شرح زیر است:

شکایت کیفری، تابع قانون آیین دادرسی کیفری است، ولی دادخواست حقوقی، تابع قانون آیین دادرسی مدنی می باشد.

شکایت کیفری که فرایندی است که با ثبت و ارسال شکواییه به دادسرا یا دادگاه کیفری، از طریق دفاتر خدمات قضایی، آغاز می گردد، هنگام طرح دعاوی با موضوعات کیفری، یعنی، اموری که مربوط به جرایم هستند، مورد استفاده قرار می گیرد، حال آنکه دادخوست حقوقی، برای طرح دعوای حقوقی، یعنی دعاوی با موضوعاتی مانند مطالبه وجه، خانواده و...، استفاده می شود.

مرجع رسیدگی به شکایت کیفری، دادسرا یا دادگاه کیفری است، حال آنکه مرجع رسیدگی به دادخواست حقوقی، حسب مورد، شورای حل اختلاف، دادگاه عمومی حقوقی یا دادگاه خانواده می باشد.

 یکی از مهمترین موارد تفاوت دادخواست حقوقی و شکایت کیفری، این است که شکایت را هم می توان در برگه معمولی و هم در فرم مخصوص شکواییه نوشت، اما برای ثبت دعوی حقوقی، باید حتما فرم دادخواست چاپی را تکمیل نمود.

در شکواییه به شکایت کننده، شاکی؛ به کسی که از او شکایت شده متشکی عنه و به موضوع شکایت، اتهام گفته می شود اما، در دادخواست حقوقی، به کسی که اقامه دعوی کرده است، خواهان، به کسی که دعوی علیه او اقامه شده است، خوانده و به موضوع پرونده هم خواسته گفته می شود.

فرق شکایت حقوقی و شکواییه چیست

همانطور که گفتیم، دادخواست حقوقی با شکایت کیفری، تفاوت دارد. اکنون قصد داریم، به این پرسش پاسخ دهیم که فرق شکایت حقوقی و شکواییه چیست و موارد کاربرد هر کدام، همچنین، مرجع صالح رسیدگی کنند به هر کدام، چه می باشد. در پاسخ به این پرسش که فرق شکایت حقوقی و شکواییه چیست باید گفت؛

شکایت حقوقی، به فرایند طرح یک دعوای با موضوع حقوقی گفته می شود که روند آن، تابع قوانین آیین دادرسی مدنی بوده و با تنظیم دادخواست و سپس، ثبت و ارسال آن به دادگاه، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، صورت می گیرد و مرجع صالح رسیدگی کننده به شکایت های حقوقی، بسته به موضوع، شوارای حل اختلاف، دادگاه های عمومی حقوقی یا برخی دادگاه های خاص، نظیر دادگاه خانواده هستند.

شکواییه که هم می تواند، به صورت دستی تنظیم شده و حضورا، تقدیم دادسرا یا دادگاه صالح رسیدگی کننده به موضوع شکایت شود و هم می تواند، در فرم های مخصوص شکواییه موجود در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، ثبت و به دادسرا و دادگاه صالح، ارسال شود، یکی از اوراق قضایی است که شروع فرایند طرح شکایت کیفری، در خصوص جرایم رخ داده، از طریق آن، صورت می گیرد و مقام تحقیق، به موجب آن، فرایند رسیدگی به یک جرم که موضوع شکایت است را آغاز می کند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تفاوت دادخواست حقوقی و شکایت کیفری در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تفاوت دادخواست حقوقی و شکایت کیفری ​پاسخ دهند.