جرم تیراندازی

حکم قانون و مجازات جرم تیراندازی با سلاح گرم، با توجه به مجاز بودن یا نبودن استفاده از سلاح و نیز میزان آسیب به مجنی علیه و قصد مرتکب متفاوت بوده و نمی توان مجازات ثابتی را در این خصوص بیان نمود. هم چنین، استفاده از سلاح گرم در مراسم عزا و عروسی جرم بوده و مرتکب تحت تعقیب قرار خواهد گرفت.

یکی از ابزارهایی که امروزه برای ارعاب و ترساندن افراد در جرائمی نظیر سرقت، اخاذی، زورگیری و ... مورد استفاده قرار می گیرد، استفاده از سلاح های گرم نظیر اسلحه و تیراندازی با آن می باشد. گاهی اوقات نیز پیش می آید که افراد به دلیل رسومات منطقه ای، در مراسماتی همچون عزا و عروسی، اقدام به تیراندازی می نمایند.

آنچه در این خصوص حائز اهمیت می باشد، این است که تیراندازی با اسلحه چه به منظور نقض قوانین و مقررات صورت گیرد و چه به منظور انجام آداب و رسوم باشد؛ جرم محسوب شده و مرتکب متناسب با میزان جرم، به مجازت مقرره محکوم خواهد گردید، که همین امر، اهمیت اطلاع از حکم قانونی و مجزات جرم تیراندازی را دو چندان می نماید.

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پاسخ به این پرسش که جرم تیراندازی چگونه محقق می شود و جرم تیراندازی با وینچستر و کلت چه می باشد؛ به جرم تیراندازی هوایی و در مراسم عزا و عروسی بپردازیم. سپس در خصوص جرم تیراندازی در منزل و حکم قانونی و مجازات تیراندازی و استفاده از سلاح گرم در دعوا و منجر به جرح صحبت خواهیم کرد و در انتها؛ یک نمونه رای دادگاه در جرم تیراندازی ارائه خواهد شد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

جرم تیراندازی چگونه محقق می شود؟

از جمله جرائمی که در قانون مجازات اسلامی، مورد توجه قانون گذار قرار گرفته و برای آن مجازات تعیین گردیده است؛ جرم تیراندازی می باشد. در پاسخ به این پرسش که جرم تیراندازی چگونه محقق می شود؟ و چه عملی از نظر قانون گذار مصداق جرم تیراندازی است در ابتدا؛ می بایست عمل تیراندازی را تعریف نمود.

منظور از عمل تیراندازی؛ پرتاب یا شلیک نمودن تیر به وسیله کمان یا اسلحه است. امروزه عمل تیراندازی با مقاصد متفاوت، نظیر ورزش، رسومات قومی و نیز ارتکاب جرم و یا جلوگیری از آن (توسط ماموران دولتی) صورت می گیرد.

با توجه به تعریف فوق؛ می توان چنین نتیجه گیری نمود که جرم تیراندازی زمانی محقق می شود که فرد؛ از سوی قانون گذار یا مراجع ذی صلاح، مجوز لازم برای عمل تیراندازی را نداشته باشد. به طور مثال، یکی از موارد مجاز به کارگیری اسلحه و شلیک با آن، استفاده از آن توسط ماموران دولتی می باشد.

 اما همین ماموران نیز می بایست در تیراندازی با اسلحه شرایط و ضوابطی را مورد رعایت قرار دهند، که از جمله آن می توان به عدم وجود چاره جز به کارگیری سلاح و نیز حفظ مراتب تیراندازی اشاره نمود. در صورتی که ماموران مزبور، به شرایط فوق توجهی نداشته و آن را مورد رعایت قرار ندهند؛ تیراندازی توسط آن ها، وجهه قانونی نداشته و مصداق جرم پیدا کرده و موجب مسئولیت مرتکب می گردد.

جرم تیراندازی با وینچستر

در قسمت گذشته، به پاسخ این پرسش پرداختیم که جرم تیراندازی چگونه محقق می شود و در این خصوص بیان نمودیم که جرم تیراندازی زمانی که محقق می شود که شخص بدون مجوز قانونی، اقدام به پرتاب یا شلیک نمودن تیر به وسیله کمان یا اسلحه نماید. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به توضیح جرم تیراندازی با وینچستر نماییم.

اسلحه وینچستر از جمله سلاح هایی است که به دلیل داشتن ساختار ناهموار و مکانیزم اهرم مانند، به کاربر خود اجازه می دهد که قبل از بارگیری مجدد، شلیک های متعدد داشته باشد. این نوع اسلحه به دلیل سبک و ارزان بودن قیمت، قابلیت قطعه قطعه کردن و جا به‌ جایی راحتی داشته و گاها دیده می شود که در برخی استان های کشور، از آن برای حراست از خود نیز استفاده می شود. 

در خصوص این که مجازات جرم تیراندازی با وینچستر چه می باشد، می بایست به ماده 617 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) مراجعه شود. مطابق با این ماده: «هر کس به وسیله چاقو و یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌ نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد ‌یا با کسی گلاویز شود در صورتی که از مصادیق محارب نباشد به حبس از شش ماه تا دو سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»

بنابراین، در صورتی که شخصی با اسلحه وینچستر، با نیت قدرت نمایی؛ اقدام به تیراندازی نماید یا به وسیله آن، برای سایر افراد ایجاد مزاحمت یا تهدید یا اخاذی کند؛ در صورتی که مصداق محارب نباشد، به حبس از شش ماه تا دو سال و تا هفتاد و چهار ضربه شلاق محکوم می شود. در صورتی که تیراندازی با ونیچستر مصداق محاربه بیابد؛ مرتکب به تناسب جرم؛ به اعدام، صلب، قطع دست راست و پای چپ و یا نفی بلد محکوم می شود.

جرم تیراندازی با کلت

تپانچه یا اسلحه دستی که به آن کلت نیز گفته می شود یک نوع سلاح گرم نیمه‌ خودکار می باشد که به دلیل کوچک، سبک و قابل حمل بودن، به منظور دفاع شخصی، در برخی از کشورها، استفاده از آن مجاز شمرده است.

در حقوق ایران، مطابق با «قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز» نگهداری هر گونه اسلحه، من جمله کلت، بدون مجوز مراجع ذی صلاح جرم محسوب شده و مرتکب به مجازات قانونی آن محکوم می گردد. جرم تیراندازی با کلت، نیز همانند نگهداری از آن بوده و در صورتی که شخص، بدون جواز قانونی اقدام به شلیک نمودن تیر با کلت نماید، متناسب با نوع جرم و میزان مجازات، مسئولیت کیفری خواهد داشت.

به طور مثال، اگر تیراندازی با کلت، مصداق محاربه باشد، شخص به اعدام، صلب، قطع دست راست و پای چپ و یا نفی بلد محکوم می گردد. هم چنین، اگر تیراندازی با کلت مصداق قدرنمایی و یا وسیله مزاحمت، تهدید و یا اخاذی باشد، مرتکب به حبس از 6 ماه تا 2 سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم می شود. توجه به این نکته ضروری است که مطابق با ماده 280 قانون مجازات اسلامی، هرگاه فرد یا گروهی، برای دفاع و مقابله با محاربان، دست به اسلحه من جمله کلت، ببرند؛ محارب نبوده و تبعا به مجازات آن نیز محکوم نمی گردند.

جرم تیراندازی هوایی

تیراندازی هوایی از جمله آداب و رسومات قومی در برخی استان های کشور می باشد که در مواقعی نظیر عزا و عروسی صورت گرفته و گاها موجب ایردات و آسیب های جسمی به افراد نیز می شود. علی رغم باور عمومی مبنی بر آزاد بودن تیراندازی هوایی در مراسمات، این عمل جرم محسوب شده و مرتکبین تحت تعقیب قرار خواهند گرفت.

مطابق با قانون، کسانی که سلاح مجاز دارند؛ اما با آن، اقدام به تیراندازی غیرمجاز نظیر تیراندازی هوایی می‌ کنند یا مجوز سلاح آن ها تمام شده، اما هم چنان از این وسیله استفاده می کنند، مجرم بوده و از سوی قانون گذار مورد پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.

مجازات جرم تیراندازی هوایی نیز متناسب با نیت و قصد مرتکب، نوع جرم و میزان آسیب متفاوت خواهد بود. به طور مثال، اگر شخصی که مجاز به استفاده و نگهداری از اسلحه نبوده، اقدام به تیراندازی هوایی با آن نماید و در همین حین نیز یک نفر دیگر را زخمی نماید، علاوه محکوم شدن به داشتن به اسلحه غیرمجاز، متناسب با میزان آسیب وارد آمده به مجنی علیه، به پرداخت دیه نیز محکوم می شود.

جرم تیراندازی در مراسم عزا و عروسی

در پخش های پیشین مقاله به توضیح جرم تیراندازی پرداخته و در این خصوص بیان نمودیم برخلاف تصور عموم، تیراندازی هوایی بدون مجوز قانونی، جرم محسوب شده و مرتکب به تناسب به مجازات در نظر گرفته شده، محکوم می گردد. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به توضیح جرم تیراندازی در مراسم عزا و عروسی بپردازیم.

اگر چه در برخی از مناطق کشور، در مراسماتی نظیر عزا و عروسی، افراد اقدام به تیراندازی نموده و آن را به عنوان رسم قومی در نظر می گیرند، جانشین فرمانده کل انتظامی کشور به منظور پیشگیری از ارتکاب جرم اعلام نموده است که شلیک با اسلحه، ولو به صورت هوایی، در مراسمات عزا و عروسی جرم محسوب شده و فرد تحت پیگیرد قانونی قرار خواهد گرفت. 

بنابراین، بر خلاف باور عمومی که تیراندازی در این گونه مراسمات را آزاد دانسته و از آن به عنوان رسم یاد می نمایند، می بایست یادآور شد که تیراندازی با اسلحه، در قانون مجازات اسلامی جرم انگاری گردیده و افراد متناسب با نوع جرم صورت گرفته، به مجازات محکوم می گردند.

جرم تیراندازی در منزل

تیراندازی و شلیک با اسلحه، در صورتی که به صورت غیرقانونی و بدون مجوز مراجع ذی صلاح صورت گیرد، جرم محسوب شده و فرقی نمی کند که این عمل، در منزل صورت گرفته باشد و یا در بیرون از منزل و در مراسماتی نظیر عزا و عروسی.

در خصوص مجازات جرم تیراندازی در منزل نیز می بایست بیان نمود که عواملی نظیر مجوز داشتن یا نداشتن، میزان آسیب و مجازات، قصد و نیت مرتکب و نیز نوع جرم، در میزان مجازات جرم تیراندازی در منزل موثر بوده و در این خصوص نمی توان مجازاث ثابتی را بیان نمود.

به طور مثال، اگر کسی که مجوز نگهداری از اسلحه برای شکار را دارد؛ چنانچه در صورت سرقت از منزل، از آن برای متوقف ساختن سارق استفاده نماید و به وی شلیک نماید، به طوری که موجب آسیب به وی شود، مجرم شناخته شده و علاوه بر استفاده غیرمجاز از چارچوب مجوز، به پرداخت دیه نیز محکوم می شود.

حکم قانون و مجازات تیراندازی و استفاده از سلاح گرم در دعوا

گاها دیده می شود که افراد، در دعاوی از انواع سلاح های گرم و سرد استفاده نموده که همین امر، زمینه برای وقوع جرم را دو چندان می نماید. در بیان حکم قانون و مجازات تیراندازی و استفاده از سلاح گرم در دعوا نیز مطابق با آن چه پیش تر بیان شد، می توان طیفی از جرم با سلاح گرم را بیان نمود که هر کدام مجازات مخصوص به خود را دارند:

به طور مثال در صورتی که فرد از سلاح گرم در دعوا به قصد محاربه استفاده کند، مجازاتی به مراتب شدیدتر از کسی دارد که از آن صرفا برای قدرت نمایی استفاده می کند. مطابق با ماده 279 قانون مجازات اسلامی، منظور از محاربه، کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آن ها است، به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد.

توجه به این نکته ضروری است که در دعواهای با گستردگی محدود، هرگاه کسی با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد؛ محارب نامیده نشده و نمی توان او را به مجازت محارب محکوم نمود.

مجازات تیراندازی منجر به جرح

در برخی مواقع، جرم تیراندازی تنها جنبه ارعاب و قدرت نمایی داشته و منجر به آسیب به اشخاص نمی گردد، اما گاهی نیز پیش می آید که شخص با تیراندازی به سایرین، موجب جرح آن ها گردیده و صدمات جسمی را به آن ها وارد می آورد.

یکی از سوالات رایجی که ممکن است در این میان، برای افراد، مطرح شود که این است که مجازات تیراندازی منجر به جرح چیست و میزان حکم قانونی آن چه می باشد؟ در پاسخ به این پرسش می بایست بیان نمود که مجازات تیراندازی منجر به جرح، با توجه به میزان آسیبی که به شخص مجروح وارد آمده و نیز قصد مرتکب متفاوت بوده و نمی توان در این خصوص مجازات ثابتی را در نظر گرفت.

به طور مثال، چنانچه کسی عمدا به شخص دیگری شلیک نموده و منجر به فوت وی شود، مجازات قتل عمد برای وی لحاظ گردیده و فرد خاطی به قصاص محکوم می شود، اما اگر تیراندازی منجر به فوت، غیرعمد بوده؛ مسبب به حبس از یک تا سه سال و نیز به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم محکوم خواهد شد. در صورت تیراندازی و آسیب به هر یک از اندام ها، مرتکب محکوم به پرداخت دیه می باشد.

نمونه رای دادگاه در جرم تیراندازی

در بخش های پیشین مقاله به بیان مجازات جرم تیراندازی با انواع سلاح ها نظیر کلت و وینچستر پرداخته و در خصوص؛ جرم تیراندازی هوایی در مراسماتی نظیر عزا و عروسی را توضیح دادیم. در این قسمت، از مقاله قصد داریم تا به جهت آشنایی متقاضیان با محتوای آرا قضایی در این خصوص، یک نمونه رای دادگاه در جرم تیراندازی را ارائه نماییم.

این نمونه رای که در خصوص تیراندازی در جریان منازعه بین دو قوم می باشد؛ بر این نکته تاکید دارد که تیراندازی در جریان دعوای بین دو طایفه که به قصد انتقام و اغراض شخصی بوده و قصد ایجاد رعب و وحشت و سلب امنیت مردم را در پی نداشته باشد، مصداق بزه محاربه و افساد فی الارض نبوده و نمی توان برای آن، مجازات محاربه را لحاظ نمود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد حکم قانون و مجازات جرم تیراندازی در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حکم قانون و مجازات جرم تیراندازی پاسخ دهند.