ارث غایب مفقودالاثر

در خصوص ارث غایب مفقودالاثر باید گفت مفقود الاثر کسی است که از غیبت او مدت به نسبت مدیدی گذشته و کسی از او خبر نداشته باشد. ماده 872 قانون مدنی در خصوص ارث غایب مفقو الاثر تعیین تکلیف نموده است:«اموال غایب مفقودالاثر تقسیم نمی‌ شود مگر بعد از ثبوت فوت او یا انقضای مدتی که عادتا چنین شخصی زنده نمی‌ ماند.»

برخی اوقات، افراد برای مدتی طولانی از محل سکونت خود غایب می شوند، به نحوی که نمی توان هیچگونه خبری از آنها دریافت کرد. بر اساس قانون، به چنین اشخاصی غایب مفقود الاثر گفته می شود. از آن جهت که زنده یا مرده بودن آنها مشخص نشده است،

قانونگذار برای حفاظت از اموال این اشخاص قواعدی را پیش بینی کرده است، از جمله این قواعد نحوه تقسیم ارث در صورت مفقود شدن یکی از وراث می باشد. ارث بری فرد مفقودالاثر و تقسیم اموال وی برای حفظ حقوق فرد مفقود الاثر و در صورت فوت او، حفظ حقوق وراث اهمیت به سزایی دارد.

حال سوالی که ممکن است مطرح شود آن است که وضعیت حقوقی ارث غایب مفقودالاثر چیست؟ آیا به غایب مفقودالاثر ارث تعلق می گیرد؟ پاسخ به این پرسش نیازمند بررسی غایب مفقود الاثر، ارث غایب مفقود الاثر و نحوه تقسیم ارث در صورت مفقود شدن یکی از وراث می باشد که در این مقاله به آنها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

غایب مفقودالاثر

در ماده 1011 قانون مدنی غایب مفقودالاثر تعریف شده است. بر اساس این ماده: «غایب مفقودالاثر کسی است که از غیبت او مدت بالنسبه مدیدی گذشته و از او به هیچ وجه خبری نباشد». با توجه به این ماده، برای تحقق عنوان غایب مفقودالاثر بر یک شخص لازم است که شرایط زیر وجود داشته باشند:

1غیبت

2 انقضای مدت زمان نسبتا طولانی

3عدم اطلاع از زندگی یا مرگ شخص. 

اگر فردی مفقود الاثر باشد، قاعدتا توان اداره اموال و دارایی های خود را نیز نخواهد داشت، اگر چنانچه وکیل و نماینده قانونی نیز نداشته باشد، محکمه برای اداره اموال وی اقدام به تعیین امین می نماید. تقاضای تعیین امین برای غایب مفقود الاثر فقط از طرف مدعی العموم و اشخاص ذی نفع در این امر قبول می شود.

یکی از موضوعات بسیار مهمی که در صورت مقود بودن یک فرد، افراد با آن روبروی می شوند نحوه تقسیم ارث در صورت مفقود شدن یکی از وراث می باشد.در این خصوص در ماده 872 قانون مدنی چنین آمده است: «اموال غایب مفقودالاثر تقسیم نمی‌ شود مگر بعد از ثبوت فوت او یا انقضای مدتی که عادتا چنین شخصی زنده نمی‌ ماند»

ارث غایب مفقود الاثر

ممکن است که در بین ورثه شخص فوت شده، یک غایب مفقود الاثر هم وجود داشته باشد. در این صورت غیبت او نه مانع از تقسیم ارث می شود و نه موجب محروم شدن او از ارث خواهد شد. چرا که این وضعیت یعنی عدم تقسیم ارث به زیان سایر وراث است. تعیین سهم غایب هم برای او ضرری در پی نخواهد داشت.

به همین دلیل در ماده 879 قانون مدنی در خصوص سهم ارث غایب مفقود الاثر چنین مقرر داشته است: «اگر بین وراث غایب مفقود الاثری وجود داشته باشد، سهم او کنار گذارده می شود تا حال او معلوم شود. در صورتی که متحقق گردد قبل از مورث مرده است، حصه او به سایر وراث بر می گردد و الا به خود او یا به ورثه او می رسد».

بر اساس این ماده سهم الارث غایب مفقود الاثر تا مشخص شدن وضعیت او کنار گذاشته می شود. حال اگر معلوم شود که وی پیش از مورث فوت کرده بوده، سهمی به او نمی رسد. چرا یکی از شرایط ارث بردن، آن است که وارث حین فوت مورثش زنده بوده باشد.

اما اگر مشخص شود که او بعد از فوت مورث فوت کرده است، ارث به وی تعلق می گیرد؛ اما چون خودش هم فوت کرده سهم الارث او به وراث خودش خواهد رسید. اگر هم زنده بازگردد که باید مقدار سهم الارثش را به خود او بدهند. در صورتی که غایب تکلیف اداره اموال خود را تعیین نکرده باشد و کسی هم نباشد که قانونا متصدی امور او باشد، سهم الارث غایب مانند سایر اموال او به شخص امین که دادگاه او را تعیین کرده است سپرده می شود تا آن را برای غایب حفظ و نگهداری کند. 

نحوه تقسیم ارث در صورت مفقود شدن یکی از وراث

پیش از این به ارائه توضیجاتی در خصوص غایب مفقود الاثر پرداخته شده اکنون قصد به به ارائه توضیجاتی در خصوص نحوه تقسیم ارث در صورت مفقود شدن یکی از وراث بپردازیم. وفق ماده 879 قانون مدنی: «اگر بین وراث غایب مفقود الاثری وجود داشته باشد، سهم او کنار گذارده می شود تا حال او معلوم شود. در صورتی که متحقق گردد قبل از مورث مرده است، حصه او به سایر وراث بر می گردد و الا به خود او یا به ورثه او می رسد».

همانطور که مطرح شد نحوه تقسیم ارث به وضوح در قانون مدنی ارائه شده است. اگر فرد غایب در تاریخ فوت متوفی در قید حیات بوده باشد از متوفی ارث می برد در غیر این صورت خیر، اگر هم در زمان فوت متوفی درقید حیات بوده ولی حکم موت فرضی یا قطعی او بعد از تاریخ فوت متوفی اعلام شده باشد سهم الارث غایب به وراث او تعلق می گیرد.

لازم به ذکر است وفق مواد 151،303 و 321 قانون امور حسبی و ماده 1012 قانون مدنی اگر بین ورثه متوفی شخصی غایب باشد و پیش از این برای اداره اموال خود نماینده قانونی معین نکرده باشد و تصدی امور مالی وی نیز قانونا بر عهده دیگری نباشد، دادگاه اقدام به تعیین امین نموده سهم الارث غایب را به امین می دهد. همچنین لازم به ذکر است وفق ماده 135 قانون امور حسبی در صورت صدور حکم موت فرضی یا پیدا شدن فرد غایب سمت امین تعیین شده توس دادگاه زائل می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد ارث غایب مفقودالاثر به کانال تلگرام موضوعات حقوقی مراجعه کنید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون ارث غایب مفقودالاثر پاسخ دهند.