قاچاق مواد مخدر

به ورود غیر قانونی مواد اعتیاد آور به مرزهای کشور یا خروج غیر قانونی آن، قاچاق مواد مخدر گفته می شود. قانون گذار در قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1376 با آخرین اصلاحات؛ اعدام، حبس، شلاق، مصادره اموال و جزای نقدی را از جمله مجازات ها و حکم قانون در خصوص جرم قاچاق مواد مخدر در نظر گرفته است.

امروزه قاچاق مواد مخدر یکی از جرایم رایج و اصولا سازمان یافته، محسوب می شود. تهدید جان افراد، کاهش نیروی مولد در جامعه، گسترش فساد، وقوع جنایات فجیع، افزایش سرقت و به طور کلی ایجاد ناامنی در جامعه از جمله آثار زیان بار قاچاق مواد مخدر محسوب می شود.

متاسفانه کشور ایران به دلیل همسایگی با بزرگترین تولید کننده مواد مخدر در جهان یعنی افغانستان و همچنین قرار گرفتن در مسیر ترانزیت ارزان؛ درگیر مسئله قاچاق مواد مخدر شده است. با توجه به افزایش جرم قاچاق مواد مخدر در جامعه، شناحت این جرم و مجازات آن، عوامل تخفیف مجازات و به طور کلی آشنایی با قوانین این حوزه امری حائز اهمیت تلقی می شود.

از این رو، در این مقاله، ابتدا به این سوال پاسخ داده می شود که قاچاق مواد مخدر چیست و سپس، حکم قانون در خصوص قاچاق مواد مخدر بیان می شود. سپس مجازات جرم قاچاق مواد مخدر و معاونت در حمل قاچاق مواد مخدر مورد مطالعه قرار می گیرد و در نهایت؛ پس از بررسی عوامل تخفیف مجازات قاچاق مواد مخدر، امکان دانلود فایل قانون مبارزه با مواد مخدر با آخرین اصلاحات فراهم می شود.

قاچاق مواد مخدر چیست؟

به طور کلی به هر نوع ترکیب شیمیایی یا طبیعی که مصرف آن باعث ایجاد تغییرات جسمانی، روانی و رفتاری در انسان شود مواد مخدر گفته می شود. مواد مخدر با ایجاد وابستگی به مصرف، جزو مواد اعتیاد آور محسوب می شود. مصرف مواد مخدر قدرت تفکر، آزادی و امید را از انسان می گیرد و او را به یک بیمار تبدیل می کند.

به طور کلی به هر نوع نقل و انتقال غیرقانونی کالا قاچاق گفته می شود. در واقع ورود غیرقانونی یک کالا به یک کشور یا خروج غیرقانونی آن از کشور قاچاق محسوب می شود. با توجه به افزایش قاچاق مواد مخدر، در ادامه به این سوال پاسخ داده می شود که قاچاق مواد مخدر چیست؟

به ورود غیرقانونی مواد طبیعی یا شیمیایی اعتیاد آور به مرزهای کشور یا خروج غیرقانونی آن از مرزهای کشور قاچاق مواد مخدر گفته می شود. لازم به ذکر است ممکن است ورود ماده ای اعتیاد آور به کشور مجاز باشد؛ اما اگر به صورت غیرقانونی وارد کشور شده باشد؛ قاچاق محسوب می شود.

حکم قانون در خصوص قاچاق مواد مخدر

پس از شناخت قاچاق مواد مخدر در قسمت پیشین مقاله؛ اکنون در این قسمت از مقاله، حکم قانون در خصوص قاچاق مواد مخدر مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. قانون گذار ایران علاوه بر قانون مبارزه با مواد مخدر، موادی از قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی کیفری را نیز به موضوع قاچاق مواد مخدر اختصاص داده است.

در این راستا بند 2 ماده 1 قانون مبارزه با مواد مخدر بیان می کند وارد کردن، ارسال، صادر کردن، تولید و ساخت انواع مواد مخدر یا روان‌گردان‌ های صنعتی غیردارویی جرم محسوب می شود. همچنین در ماده 28 قانون فوق الذکر مقرر می دارد کلیه اموالی که از راه قاچاق مواد مخدر تحصیل شده و نیز اموال متهمان فراری موضوع این قانون؛ در صورت وجود ادله کافی برای مصادره، به نفع دولت ضبط و مشمول اصل 53 قانون اساسی در خصوص اموال دولتی نمی شود.

قانون گذار در ماده 4 قانون مبارزه با مواد مخدر، صدور، ارسال، مبادرت به تولید، ساخت، توزیع یا فروش کند یا در معرض فروش مواد مخدر بنگ، چرس، گراس، تریاک، شیره، سوخته، تفاله تریاک و یا دیگر مواد مخدر یا روان‌ گردان‌ های صنعتی غیردارویی که فهرست آن ها به تصویب مجلس شورای اسلامی می ‌رسد را جرم انگاری و مجازات های سنگینی چون حکم اعدام، حبس، شلاق، مصادره اموال و جزای نقدی را برای آن در نظر گرفته است.

همچنین علاوه بر مواد مخدر مذکور، در ماده 8 قانون مبارزه با مواد مخدر اصلاحی سال 1389 برای ساخت، تولید، توزیع، صدور، ارسال، خرید یا فروش و یا در معرض فروش قرار دادن و یا نگهداری، مخفی یا حمل مواد هروئین، مرفین و.. همچنین، دیگر مواد مخدر یا روان‌ گردان‌ های صنعتی غیردارویی که فهرست آن ها به تصویب مجلس شورای اسلامی می ‌رسد؛ جرم انگاری صورت داده و با رعایت تناسب و توجه به میزان مواد مجازات های اعدام، حبس، شلاق، مصادره اموال، جزای نقدی را در نظر گرفته است.

مجازات جرم قاچاق مواد مخدر

همانطور که در بخش های قبل بیان شد؛ قانون گذار ایران علاوه بر قانون مبارزه با مواد مخدر، موادی از قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی کیفری را نیز به موضوع قاچاق مواد مخدر اختصاص داده است. به طور کلی جرم قاچاق مواد مخدر مجازات های سنگینی نظیر اعدام، حبس، ضبط و مصادره اموال، جزای نقدی و شلاق به همراه دارد که در ادامه به بیان مجازات جرم قاچاق مواد مخدر پرداخته شده است.

ماده 4 قانون مبارزه با مواد مخدر در این رابطه بیان می کند: «هر کس بنگ، چرس، گراس، تریاک، شیره، سوخته، تفاله تریاک و یا دیگر مواد مخدر یا روان‌ گردان‌ های صنعتی غیردارویی که فهرست آن ها به تصویب مجلس شورای اسلامی می ‌رسد را به هر نحوی به کشور وارد و یا به هر طریقی صادر یا ارسال نماید یا مبادرت به تولید، ساخت، توزیع یا فروش کند یا در معرض فروش قرار دهد با رعایت تناسب و با توجه به مقدار مواد مذکور به مجازات های زیر محکوم می ‌شود:

تا پنجاه گرم، تا 60,000,000 ریال ریال جریمه نقدی و تا پنجاه ضربه شلاق تعزیری.

بیش از پنجاه گرم تا پانصد گرم، از 60,000,000 تا 150,000,000 ریال جریمه نقدی و بیست تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و در صورتی که دادگاه لازم بداند تا سه سال حبس.

بیش از پانصد گرم تا پنج کیلوگرم، از 150,000,000 تا 600,000,000 ریال جریمه نقدی و پنجاه تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و سه تا پانزده سال حبس.

بیش از پنج کیلوگرم، اعدام و مصادره اموال ناشی از همان جرم.

همچنین در تبصره ماده فوق الذکر مقرر می دارد هرگاه محرز شود مرتکبین جرائم موضوع بند 4 این ماده برای بار اول مرتکب این جرم شده و موفق به توزیع یا فروش آن ها هم نشده و مواد، بیست کیلو یا کمتر باشد، دادگاه با جمع شروط مذکور، آن ها را به حبس ابد و هفتاد و چهار ضربه شلاق و مصادره اموال ناشی از همان جرم محکوم می نماید. در اوزان بالای بیست کیلوگرم مرتکبین تحت هر شرایطی اعدام می‌شوند.

علاوه بر این ماده 8 قانون مبارزه با مواد مخدر با ذکر نوعی دیگر از مواد مخدر مقرر می دارد: «هر کس هروئین، مرفین، کوکائین و دیگر مشتقات شیمیایی مرفین و کوکائین و یا لیزرژیک اسید دی ‌اتیل آمید (ال.اس.دی)، متیلن دی اکسی‌ مت ‌آمفتامین (ام.دی.ام.آ. یا اکستاسی)، گاما هیدروکسی بوتیریک اسید (جی.اچ.بی)، فلونیترازپام، آمفتامین، مت آمفتامین (شیشه) و یا دیگر مواد مخدر یا روان‌ گردان‌ های صنعتی غیردارویی که فهرست آن ها به تصویب مجلس شورای اسلامی می ‌رسد را وارد کشور کند و یا مبادرت به ساخت، تولید، توزیع، صدور، ارسال، خرید یا فروش نماید و یا در معرض فروش قرار دهد و یا نگهداری، مخفی یا حمل کند با رعایت تناسب و با توجه به میزان مواد به شرح زیر مجازات خواهد شد:

تا پنج سانتی گرم، از 15,000,000 تا 35,000,000 ریال جریمه نقدی و بیست تا پنجاه ضربه شلاق.

بیش از پنج سانتی گرم تا یک گرم، از 35,000,000 تا 90,000,000 ریال جریمه نقدی و سی تا هفتاد ضربه شلاق.

بیش از یک گرم تا چهار گرم، از 100,000,000 تا 250,000,000 ریال جریمه نقدی و دو تا پنج سال حبس و سی تا هفتاد ضربه شلاق.

بیش از چهارگرم تا پانزده گرم، از200,000,000 تا 550,000,000 ریال جریمه نقدی و پنج تا هشت سال اجرای مجازات حبس و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق.

بیش از پانزده گرم تا سی گرم، از 300,000,000 تا 600,000,000 ریال جریمه نقدی و ده تا پانزده سال حبس و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق.

بیش از سی گرم، اعدام و مصادره اموال ناشی از همان جرم.

قانون گذار برای جرم قاچاق مواد مخدر سنگین ترین مجازات ها را در نظر گرفته و مقرر کرده میزان مجازات باید با رعایت تناسب و با توجه به میزان مواد صادر شود. همچنین میان مواد مخدر سنتی و صنعتی غیر دارویی قائل به تفکیک شده و به طور کلی مجازات های اعدام، حبس، شلاق، مصادر اموال و جزای نقدی را برای این جرم در نظر گرفته است.

مجازات معاونت در حمل قاچاق مواد مخدر

پس از بررسی مجازات جرم مواد مخدر در قسمت قبلی، در این قسمت درباره مجازات معاونت در حمل قاچاق مواد مخدر بحث می شود، اما قبل از بیان مجازات معاونت در حمل قاچاق مواد مخدر باید با مفهوم معاونت در جرم آشنا شد و دانست که معاون جرم به چه کسی گفته می شود. مطابق ماده 126 قانون مجازات اسلامی اشخاص زیر معاونت در جرم مرتکب شده اند:

هرکس دیگری را ترغیب، تهدید، تطمیع، یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سوء استفاده از قدرت، موجب وقوع جرم گردد.

هرکس وسایل ارتکاب جرم را بسازد یا تهیه کند یا طریق ارتکاب جرم را به مرتکب ارائه دهد.

هرکس وقوع جرم را تسهیل کند.

همچنین مجازات معاونت در جرم در ماده 127 قانون مجازات اسلامی بیان شده است. مطابق این ماده در صورتی‌ که در شرع، مجازات دیگری برای معاون تعیین نشده باشد، مجازات وی به شرح زیر است:

در جرائمی که مجازات قانونی آن ها سلب حیات یا حبس دائم است، حبس تعزیری درجه دو یا سه

در سرقت حدی و قطع عمدی عضو، حبس تعزیری درجه پنج یا شش

در جرائمی که مجازات قانونی آن ها شلاق حدی است سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش

در جرائم موجب تعزیر یک تا دو درجه پایین تر از مجازات جرم ارتکابی

بر اساس تبصره 1 ماده فوق در مورد بند (ت) این ماده مجازات معاون از نوع مجازات قانونی جرم ارتکابی است؛ مگر در مورد مصادره اموال، انفصال دائم و انتشار حکم محکومیت که مجازات معاون به ترتیب جزای نقدی درجه چهار، شش و هفت است. همین طور مستفاد از تبصره 2 این ماده در صورتی که به هر علت مجازات قصاص نفس یا عضو اجرا نشود، مجازات معاون اجرا خواهد شد. 

با توجه به ماده فوق الذکر و نظر به آن که جرم قاچاق مواد مخدر در شمار جرایم تعزیری قرار دارد؛ چنانچه مجازات فاعل اصلی اعدام باشد، معاون جرم به حبس تعزیری درجه دو یا سه و در غیر این صورت مطابق بند ت ماده 127 قانون مجازات اسلامی، معاون جرم به یک تا دو درجه پایین تر مجازات جرم ارتکابی محکوم خواهد شد.

عوامل تخفیف مجازات قاچاق مواد مخدر

مجازات جرم قاچاق مواد مخدر و مجازات معاونت در حمل قاچاق مواد مخدر در بخش های قبل مورد مطالعه قرار گرفت، اما در صورت وجود جهات تخفیف ممکن است دادگاه برای مجازات مجرم، تخفیف در نظر بگیرد. لذا در این بخش درباره عوامل تخفیف مجازات قاچاق مواد مخدر بحث می شود. بر اساس ماده 37 قانون مجازات اسلامی جهات تخفیف عبارت اند از: 

گذشت شاکی یا مدعی خصوصی

همکاری موثر متهم در شناسایی شرکا یا معاونان، تحصیل ادله یا کشف اموال و اشیاء حاصله از جرم یا به کار رفته برای ارتکاب آن

اوضاع و احوال خاص موثر در ارتکاب جرم، از قبیل رفتار یا گفتار تحریک آمیز بزه دیده یا وجود انگیزه شرافتمندانه در ارتکاب جرم

اعلام متهم قبل از تعقیب یا اقرار موثر وی درحین تحقیق و رسیدگی

ندامت، حسن سابقه و یا وضع خاص متهم از قبیل کهولت یا بیماری

کوشش متهم به منظور تخفیف آثار جرم یا اقدام وی برای جبران زیان ناشی از آن

خفیف بودن زیان وارده به بزه دیده یا نتایج زیانبار جرم

مداخله ضعیف شریک یا معاون در وقوع جرم

لازم به ذکر است نظر به ماده 37 قانون مجازات اسلامی در صورت وجود یک یا چند جهت از جهات تخفیف و با توجه به نوع و درجه مجازات جرم ارتکابی، دادگاه می تواند مجازات را یک تا سه درجه تقلیل دهد یا انفصال دائم را به انفصال موقت و مصادر اموال را به جزای نقدی تبدیل نماید.

ذکر این نکته ضروری است مطابق قانون، وجود شرایط فوق در مرتکب، محکمه را ملزم به در نظر گرفتن جهات تخفیف مجازات و اعطای آن نمی کند و در صورت وجود این شرایط، دادگاه می تواند تخفیفاتی برای مجازات مرتکب تا میزان مقرر در قانون در نظر بگیرد. همچنین مرجع صالح برای رسیدگی به جرم قاچاق مواد مخدر دادگاه عمومی انقلاب می باشد.

همچنین با توجه به ماده 442 آیین دادرسی کیفری چنانچه دادستان از حکم محکوم علیه تجدید نظر خواهی نکرده باشد و محکوم علیه نیز قبل پایان مهلت تجدید نظر خواهی حق تجدید نظر خواهی خود را اسقاط یا درخواست خود را مسترد و تقاضای تخفیف کند؛ دادگاه می تواند تا یک چهارم مجازات تعیین شده را کسر نماید.

دانلود فایل قانون مبارزه با مواد مخدر با آخرین اصلاحات

با توجه به آنکه عمده مقررات جرم قاچاق مواد مخدر و به طور کلی جرائم مرتبط با مواد مخدر در قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب سال 1367 با آخرین اصلاحات مجمع تشخیص مصلحت نظام بیان شده است. در ادامه امکان دانلود فایل قانون مبارزه با مواد مخدر با آخرین اصلاحات فراهم می شود و افراد می توانند آن را دانلود کنند.

همانطور که بیان شد؛ قاچاق مواد مخدر، مجازات های سنگینی همچون اعدام، حبس، شلاق، جزای نقدی، مصادره اموال را به همراه دارد، اما در صورت وجود جهات تخفیف همچون همکاری موثر متهم در شناسایی شرکا یا معاونان و اعلام متهم قبل از تعقیب دادگاه می تواند برای مجازات، تخفیف در نظر بگیرد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مجازات و حکم قاچاق مواد مخدر در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مجازات و حکم قاچاق مواد مخدر پاسخ دهند.