قرارداد کار چیست

قرارداد کار، قراردادی است که میان کارگر و کارفرما، منعقد شده و به موجب آن، کارگر، در قبال دریافت دستمزد، برای کارفرما، کار می کند و در واقع، حقوق و تکالیف کارگر و کارفرما، به موجب آن، مشخص می گردد. معوض بودن و رضایی بودن، از ویژگی های قرارداد کار بوده و مشروع بودن مورد قرارداد و معین بودن موضوع آن، از جمله شرایط صحت قرارداد کار هستند.

تمام افراد، وقتی تصمیم به شروع کار، در یک شرکت یا سازمان را داشته، مهمترین نکته ای که در نظر دارند، این است که حق و حقوق ناشی از خدماتی که ارائه می دهند را دریافت کنند. هم چنین، کسی که اقدام به استخدام دیگری می کند، مطالبه اصلی اش این می باشد که در قبال پرداخت حق الزحمه، خدماتی که بابت آن، یک نفر را استخدام کرده، دریافت کند.

قانون گذار، برای اینکه آسودگی خاطر کارگر و کارفرما را فراهم کرده و به رابطه کارگر و کارفرمایی، جنبه قانونی بدهد، قانون کار را تصویب کرده و در آن، الزامی داشته که رابطه کارگری و کارفرمایی، بر اساس قراردادی به نام قرارداد کار، شکل بگیرد تا حقوق و تکالیف طرفین قرارداد، به موجب آن، مشخص باشد و در صورت لزوم، به آسانی، بتوانند، اقدامات قانونی مرتبط را انجام دهند. بدون وجود قرارداد کار، پیگیری اختلافات کارگری و کارفرمایی، به صورت قانونی، بسیار مشکل خواهد بود.

با توجه به توضیحات فوق، در این مقاله، قصد داریم بگوییم که قرارداد کار چیست و چه ویژگی هایی دارد؛ سپس، با توجه به قانون کار، شرایط صحت این نوع از قرارداد را توضیح دهیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

قرارداد کار چیست

قرارداد کار، اعم از قرارداد کار دائم یا موقت، یکی از رایج ترین قراردادهای حقوقی حال حاضر بوده که افراد بسیاری، هنگام اشتغال به یک شغل یا هنگام استخدام نیروی کار، از آن، استفاده می کنند. از آنجا که داشتن یک قرارداد کار صحیح، در مواردی که طرفین قرارداد، با یکدیگر، به مشکل بر می خورند، بسیار کمک کننده خواهد بود، قانون کار جمهوری اسلامی ایران، شرایط صحت قرارداد کار و ویژگی های آن را مشخص کرده است. 

برای پاسخ به این پرسش ها که قرارداد کار چیست، چه ویژگی هایی داشته و شرایط صحت آن، چه می باشد؟ باید، به قانون کار مراجعه کنیم. در ماده 7 قانون کار، تعریف قرارداد کار آمده و در ماده 10 قانون حقوق و دستمزد یا همان قانون کار، شرایط این قرارداد، ذکر شده است. ماده 7، مقرر می دارد: "قرارداد کار، عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن، کارگر، در قبال دریافت حق‌ السعی، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیر‌ موقت، برای کارفرما، انجام می‌ دهد. "

بر اساس این ماده، در پاسخ به این پرسش که قرارداد کار چیست؟ می توان گفت، قرارداد کار، قراردادی بوده که میان کارگر و کارفرما منعقد شده و به موجب آن، کارگر، کاری را برای کارفرما، انجام می دهد و در مقابل، مزد دریافت می کند. این قرارداد، می تواند، به صورت شفاهی یا کتبی باشد و این موضوع، تاثیری در صحت قرارداد کار ندارد.

از آن جا که قرارداد کار، به موجب قانون کار جمهوری اسلامی ایران، شرایط صحت و ویژگی های مخصوص به خود را داشته و بدون رعایت شرایط مخصوص و قانونی، انعقاد آن، صحیح نمی باشد، در ادامه، درباره ویژگی های قرارداد کار صحبت خواهیم کرد و توضیح می دهیم که شرایط صحت قرارداد کار چیست.

ویژگی های قرارداد کار

در قسمت قبل، توضیح دادیم که قرارداد کاری بین دو نفر چیست و گفتیم که به موجب قرارداد کار، حقوق و تکالیف کارگر و کارفرما، مشخص می گردد و با انعقاد آن، کارگر، در قبال دریافت حق الزحمه، کاری را برای کارفرما، انجام می دهد. پس از صحبت در خصوص اینکه قرارداد کار چیست، در این قسمت، قصد داریم، درباره ویژگی های قرارداد کار، توضیح دهیم و بگوییم که بر اساس قانون، قرارداد کار، چه ویژگی هایی دارد. ویژگی های قرارداد کار، اعم از قرارداد کار دائم و قرارداد کار موقت، از قرار زیر است:

 قرارداد کار، یک قرارداد معین است: این ویژگی یعنی، این عقد، در قانون، نامی مشخص داشته و برای انعقاد آن، قواعد مخصوصی در نظر گرفته شده است که باید، در هنگام انعقاد، علاوه بر شرایط اصلی صحت معاملات، نظیر اهلیت داشتن، عقل، بلوغ و اختیار، این قواعد نیز، رعایت گردند.

 قرارداد کار، یک قرارداد رضایی و غیر تشریفاتی است: این ویژگی یعنی، برای انعقاد آن، بر خلاف عقدی مانند عقد نکاح که تشریفاتی بوده و باید به لفظ عربی خوانده شود، تشریفات به خصوصی نیاز نیست و می توان، آن را هم به صورت شفاهی و هم به صورت کتبی منعقد کرد و شکل انعقاد، تاثیری در اعتبار قانونی آن، ندارد.

قرارداد کار، یک قرارداد معوض است: این ویژگی یعنی، کارگر، در قبال انجام کار، حق الزحمه دریافت می کند و کارفرما، در قبال اینکه کسی کاری را برای او انجام می دهد، به او اجرت می پردازد. در واقع، کاری که توسط کارگر انجام می شود و اجرتی که توسط کارفرما پرداخت می گردد، عوضین قرارداد کار هستند.

پس از توضیح ویژگی های قرارداد کار، ذکر این نکته ضروری است که با توجه به آمره بودن قانون کار که قواعد قرارداد کار از آن، ناشی می شوند، حداقل مزد روزانه کارگر، نباید از روزی 139 هزار تومان که بر اساس نرخ بودجه سال 1401، مقرر شده است، کمتر باشد.

شرایط صحت قرارداد کار

در قسمت قبل، توضیح دادیم که قرارداد کار چیست و در خصوص ویژگی های قرارداد کار، اعم از قرارداد کار معین و مشخص و قرارداد کار موقت یا غیر موقت، صحبت کردیم. پس از توضیح در خصوص موارد فوق، در این بخش، قصد داریم، بگوییم که شرایط صحت قرارداد کار چیست. شرایط صحت قرارداد کار، بر اساس ماده 9 قانون کار، عبارتند از:

"مشروعیت مورد قرارداد": این شرط از شرایط صحت قرارداد، به این معنا می باشد که موردی که کارگر و کارفرما، برای انجام آن، اقدام به انعقاد قرارداد می نمایند، یک موضوع مشروع و قانونی باشد. به عنوان مثال، انعقاد قرارداد در خصوص ساخت مشروبات الکلی، به دلیل غیر مشروع بودن مورد قرارداد، صحیح نیست و سبب بطلان قرارداد کار می گردد ولی انعقاد قرارداد مشاوره، برای مشاوره مدرسه، صحیح و دارای اثر حقوقی خواهد بود.

 "معین بودن موضوع قرارداد": این شرط، به این معنا می باشد که هنگام انعقاد قرارداد کار، میان کارگر و کارفرما، موضوع و کاری که به جهت انجام آن، طرفین، اقدام به انعقاد قرارداد، نموده اند، باید مشخص و معین باشد. به عنوان مثال، نوع کاری که فرد باید انجام دهد و حدود انتظارات از وی، به طور مشخص، ذکر و گفته شود.

"عدم ممنوعیت قانونی و شرعی طرفین، در تصرف اموال یا انجام کار مورد نظر": این شرط از شرایط صحت قرارداد، به این معنا بوده که نه کارگر، نه کارفرما، برای انجام کار، پرداخت و دریافت مزد، ممنوعیت های مندرج در قانون یا ممنوعیت های شرعی را نداشته باشند. به عنوان مثال، طرفین، اهلیت قانونی و عقل و بلوغ و اختیار را برای انعقاد قرارداد داشته باشند و محجور نباشند.

از آنجا که داشتن یک قرارداد کار خوب که به درستی، تنظیم شده باشد، در برخورد با مسائل و مشکلات حقوقی احتمالی در این زمینه، بسیار راه گشا خواهد بود، مطالعه مقاله زیر که در قسمت در ادامه بخوانید آمده است، جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، پیشنهاد می گردد. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قرارداد کار، ویژگی و شرایط صحت آن عضو کانال تلگرامی حقوق قراردادها و عقود شده و یا صفحه اینستاگرامی مشاوره حقوقی دینا را دنبال کنید.