محاسبه مالیات حقوق

جهت محاسبه مالیات حقوق، فرد باید به بخشنامه مالیات حقوق هر سال، مراجعه کرده و پس از کسر حقوق و درآمدهای مشمول آن از مبلغ معافیت مالیاتی تعیین شده برای حقوق، مالیات مازاد بر مبلغ معافیت را، بر اساس نرخ و درصد های پیش بینی شده در هر سال، محاسبه کند. حقوق بازنشستگی و بیمه، معاف از مالیات حقوق هستند.

بر اساس ماده 82 قانون مالیات مستقیم، "درآمدی که شخص حقیقی، در خدمت شخص دیگر (‌اعم از حقیقی یا حقوقی)، در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران، بر‌حسب مدت یا کار انجام یافته، بطور نقد یا غیر نقد تحصیل می ‌کند، مشمول مالیات بر درآمد حقوق است."
 

بنابراین، از انواع مالیات بر درآمد و از زیر شاخه های مالیات تکلیفی، یعنی مالیاتی که پرداخت آن، به نیابت از مودی، برعهده دیگری است، مالیات حقوق بوده که قواعد و فرمول محاسبه مخصوص به خود را دارد و با توجه به تعلق جریمه بر اثر عدم پرداخت آن، تمام حسابداران و کارفرمایان، باید از این قواعد و از نحوه محاسبه مالیات حقوق، مطلع باشند.

لذا در مقاله حاضر، فرمول محاسبه مالیات حقوق، نحوه محاسبه آنلاین این مالیات، قواعد محاسبه مالیات حقوق کارگران، کارکنان دولتی و غیر دولتی و بازنشستگان، بررسی گردیده و در خصوص مواردی چون، معافیت سالانه مزایای غیر نقد، درآمدهای مشمول و معاف از مالیات حقوق، معافیت مالیات عیدی و سایر معافیت های ماهانه حقوق پرسنل، همچنین، جریمه عدم پرداخت مالیات حقوق، توضیح داده شده است.

فرمول محاسبه مالیات حقوق 1403

در توضیح فرمول محاسبه مالیات حقوق ۱۴۰۳ باید گفت، برای محاسبه مالیات حقوق در هر سال، از جمله سال 1403، باید به بخشنامه معافیت مالیات حقوق آن سال که پس از تعیین حداقل دستمزد کارگران، توسط سازمان امور مالیاتی، به نهادهای ذی صلاح ابلاغ می گردد، مراجعه کرد. 

 پس از مشاهده سقف حقوق های معاف از مالیات حقوق در بخشنامه، می توان میزان مالیات درآمد و حقوق مازاد بر سقف تعیین شده را با درصد های پیش بینی شده در همان بخشنامه، محاسبه کرد. به عنوان مثال، در سال ۱۴۰۳، بخشنامه معافیت مالیات حقوق، درآمد های تا 144 میلیون تومان در سال را معاف از مالیات دانسته و در صورتی که حقوق سالانه یک فرد، در سال 1403، بیشتر از 144 میلیون تومان باشد مالیات مبلغ مازاد، به شرح زیر است:

 نسبت به مازاد یک میلیارد و چهارصد و چهل میلیون ریال تا یک میلیارد و نهصد و هشتاد میلیون ریال، ده درصد مالیات؛ نسبت به مازاد یک میلیارد و نهصد و هشتاد میلیون ریال تا سه میلیارد و دویست و چهل میلیون ریال، پانزده درصد مالیات، نسبت به مازاد سه میلیارد و دو یست و چهل میلیون ریال تا چهار میلیارد و هشتصد میلیون ریال، بیست درصد مالیات و نسبت به مازاد چهار میلیارد و هشتصد میلیون ریال به بالا، سی درصد (۳۰٪) به عنوان مالیات حقوق، توسط کارفرما، به نیابت از کارمند، به سازمان امور مالیاتی، پرداخت می شود.

نحوه محاسبه آنلاین مالیات حقوق ۱۴۰۳

نحوه محاسبه آنلاین مالیات حقوق ۱۴۰۳، پرسش افرادی است که موظف هستند به نیابت از کارگر و کارمند، مالیات حقوق او را محاسبه و کسر و به سازمان امور مالیاتی، پرداخت کنند. برای محاسبه آنلاین مالیات حقوق سال 1403 یا سایر سال ها چند راه پیش روی فرد، وجود دارد؛

یا فرد باید، از نرم افزارها و اپلیکیشن های موبایلی که برای محاسبه آنلاین مالیات حقوق، طراحی شده اند، استفاده کرده و با نصب آن ها بر روی سیستم کامپیوتر یا تلفن همراه هوشمند خود و وارد کردن اعداد و مقادیر مورد نیاز، عمل محاسبه آنلاین مالیات حقوق را انجام دهد.

یا فرد باید، به سایت های اینترنتی ای که این امکان را در سایت خود پیش بینی و طراحی کرده اند، مراجعه و پس از جایگذاری مقادیر حقوق و سالی که قصد محاسبه مالیات حقوق در آن سال را دارد، بر روی دکمه محاسبه کلیک نماید و بدین ترتیب، از میزان مالیات حقوق پرداختی، مطلع گردد.

محاسبه مالیات حقوق کارگران

محاسبه مالیات حقوق کارگران، مبحثی است که در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، مورد بررسی قرار گرفته و قواعد، فرمول و نحوه محاسبه آن، توضیح داده خواهد شد. بر اساس آنچه در تیترهای قبلی مقاله توضیح داده شد، نحوه محاسبه مالیات حقوق کارگران، به شرح زیر است:

مراجعه به بخشنامه مالیات حقوق ارسالی از سوی سازمان امور مالیات کشور، پس از تصویب و تعیین حداقل حقوق کارگران در هر سال؛

کسر حقوق فرد از مبلغ تعیین شده برای معافیت از مالیات حقوق، برای به دست آوردن میزان درآمد ناشی از حقوق که مازاد بر مبلغ تعیین شده برای معافیت از مالیات حقوق است؛

محاسبه مالیات حقوق، بر اساس نرخ هایی که در جدول مالیات حقوق، برای مبالغ مازاد بر مبلغ تعیین شده برای معافیت از مالیات حقوق، پیش بینی شده اند.

شایان ذکر است، بر اساس ماده 83 قانون مالیات مستقیم، "درآمد مشمول مالیات حقوق عبارت است از حقوق (‌مقرری یا مزد، یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل، اعم از مستمر و یا غیر مستمر، قبل از وضع کسور و پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون." بنابراین، در محاسبه مالیات حقوق کارگران، جز مواد پیش بینی شده در قانون که معاف از مالیات درآمد ناشی از حقوق هستند، تمام مواد مندرج در ماده 83، در محاسبه مالیات حقوق، لحاظ می شوند.

محاسبه مالیات حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی

محاسبه مالیات حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی همچنین، حقوق بگیران غیر اصلی (افرادی که پاره وقت کار می کنند)، تا زمان نگارش این مقاله (آذر 1402)، فرقی با محاسبه مالیات حقوق کارگران نداشته و مراحل و نحوه محاسبه آنلاین و غیر آنلاین آن، کاملا مطابق مراحل و در برگیرنده نکاتی است که در تیتر یک تا سه مقاله، ذکر گردید.

مستند این ادعا نیز، مفاد بخشنامه معافیت سالانه حقوق و نرخ مالیات بر درآمد حقوق سال گذشته و بند "و" تبصره 12 قانون بودجه سال گذشته است. ماده 2 بخشنامه معافیت سالانه حقوق و نرخ مالیات بر درآمد حقوق سال گذشته، مقرر داشته:

 " مجموع درآمد اشخاص حقیقی که تحت عناوینی از قبیل حقوق و مزایا .....مقرری یا مزد، حق شغل حق شاغل....، از یک یا چند منبع در بخش دولتی و یا غیر دولتی تحصیل می نمایند، پس از کسر بخشودگی، معافیت و سایر مشوق های مقرر در قانون مالیات،" با نرخ 10 درصد، 15 درصد، 20 درصد و 30 درصد، مشمول مالیات، می شوند.

همچنین، ماده 8 بخشنامه نیز مقرر می دارد: "کلیه پرداخت ها به افراد، در قبال ارائه خدمات در دستگاه ها (اعم از بخش دولتی و یا غیر دولتی) تحت هر عنوان از جمله ساعتی، روزمزد، قراردادی، حق التدریس، حق التحقیق، حق الزحمه، حق نظارت، حق التالیف و پاداش شورای حل اختلاف، مشمول حکم بند (و) تبصره ۱۲ قانون بودجه سال گذشته کل کشور، می باشند."

محاسبه مالیات حقوق بازنشستگان

پس از توضیحاتی که در خصوص نحوه محاسبه آنلاین مالیات حقوق، ذکر شد، در این تیتر از مقاله، یک موضوع مهم مالیاتی، مبنی بر محاسبه مالیات حقوق بازنشستگان و قواعد آن، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در خصوص محاسبه مالیات حقوق این قشر باید گفت:

بر اساس ماده 91 قانون مالیات مستقیم، حقوق بازنشستگی، از جمله درآمد های معاف از پرداخت مالیات است؛ بنابراین، مالیاتی از حقوق بازنشستگان، کسر نمی گردد و نهاد پرداخت کننده حقوق بازنشستگان، مکلف به کسر و پرداخت مالیات حقوق این قشر به نیابت از آن ها به سازمان امور مالیاتی نیست.

معافیت مالیاتی، علاوه بر حقوق بازنشستگی، مشمول موارد دیگر نیز می گردد که علاقمندان به کسب اطلاعات در این باره می توانند، مقاله پیشنهادی در لینک بیشتر بخوانید را مورد مطالعه قرار داده و اطلاعات لازم و مورد نیاز را کسب کنند.

معافیت سالانه مزایای غیرنقد

ماده 91 قانون مالیات مستقیم، در خصوص درآمد های ناشی از حقوق که معاف از پرداخت مالیات هستند تعیین تکلیف می نماید و در بند 13 این ماده، مقرر گردیده: "مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان، حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده (84) این قانون" معاف از مالیات درآمد ناشی از حقوق است.

ماده 84 قانون مالیات مستقیم نیز مقرر داشته: "میزان معافیت مالیات بر درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق از یک یا چند منبع، هر ساله در قانون بودجه سنواتی مشخص می‌شود." بنابراین برای بررسی معافیت سالانه مزایای غیرنقد، باید به بخشنامه معافیت سالانه حقوق و نرخ مالیات بر درآمد هر سال، مراجعه کرد.

شایان ذکر است، در حال حاضر و در سال نگارش مقاله، ماده 2 بخشنامه سال 1402، مزایای نقدی و غیر نقدی (به استثنای عیدی و کارانه اعضای هیات علمی بالینی تمام وقت جغرافیایی و پزشکان متخصص بالینی تمام وقت جغرافیایی) را مشمول مالیات بر درآمد حقوق می داند.

در مجموع باید گفت در حال حاضر، مزایای غیر نقدی، مشمول مالیات می گردند اما، قبل از محاسبه مالیات آن ها بر اساس نرخ های پیش بینی شده در هر سال، باید دو دوازدهم میزان معافیت مالیاتی اعلام شده برای حقوق هر سال، محاسبه و مالیات مبلغ مازاد بر دو دوازدهم به دست آمده، با نرخ های پیش بینی شده در بخشنامه مالیات حقوق هرسال، حساب شود.

درآمدهای مشمول و معاف از مالیات حقوق

برای بررسی درآمدهای مشمول و معاف از مالیات حقوق، باید حسب مورد، ماده 82، 83 و 91 قانون مالیات مستقیم را مورد بررسی قرار داد. بر اساس ماده 82 و 83 قانون مذکور، درآمد های مشمول مالیات حقوق، عبارتند از: 

 "مقرری یا مزد، یا حقوق اصلی و مزایای مربوط به شغل، اعم از مستمر و یا غیر مستمر، قبل از وضع کسور و پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون." و "درآمد حقوقی که در مدت ماموریت خارج از کشور (‌از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران یا اشخاص مقیم ایران) از منابع ایرانی، عاید ‌شخص می شود."

بر اساس ماده 91 قانون مالیات مستقیم، درآمد های معاف از مالیات حقوق، عبارتند از: درآمد سالانه 144 میلیون تومان (در سال 1403)؛ حقوق بازنشستگی؛ حقوق وظیفه و مستمری؛ حقوق پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه؛ حقوق ایام مرخصی استفاده نشده؛ حق سنوات؛ 

مستمری پرداختی به وراث؛ حق سنوات؛ عیدی سالانه یا پاداش آخر سال، جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی تعیین شده در بخشنامه های موضوع ماده 84 قانون مالیات مستقیم؛ حقوق کارکنان نیروهای مسلح اعم نظامی و انتظامی و جانبازان و آزادگان؛ هزینه سفر و فوق‌ العاده مسافرت مربوط به شغل؛ مبلغ دریافتی از بیمه که بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و امثال آن به فرد پرداخت شده؛

درآمد حقوقی که به اعضای هیات های نمایندگی سازمان ملل متحد و موسسات تخصصی آن، به مامورین سیاسی خارجی در ایران و نمایندگان و هیئت های فوق العاده پرداخت می گردد (به شرط معامله متقابل و نداشتن تابعیت ایرانی) که این قاعده، در خصوص مامورین کنسولی خارجی در ایران و همچنین کارمندان موسسه های فرهنگی خارجی، نسبت به درآمد حقوقی که از دولت متبوع خود، دریافت می کنند نیز صادق است.

درآمد کارشناسان خارجی که با موافقت دولت ایران و با بودجه فنی و اقتصادی و علمی دولت های خارجی و ‌یا موسسه های بین‌ المللی به ایران اعزام می شوند، نسبت به درآمد حقوقی که از دولت یا موسسه مربوطه دریافت می کنند؛ "مزایای غیر نقدی پرداختی به کارکنان، حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) قانون مالیات مستقیم"؛ 

"خانه‌ های سازمانی که با اجازه قانونی یا به موجب آیین‌ نامه‌ های خاص در اختیار ماموران کشوری گذارده می‌ شود"؛ وجوه مربوط به هزینه معالجه کارکنان یا افراد تحت تکفل آن ها، که توسط کارفرما پرداخت شده و مستقیما توسط کارفرما یا به وسیله حقوق ‌بگیر، به پزشک یا بیمارستان داده می شود؛

مسکنی که در محل کارگاه یا کارخانه، جهت استفاده کارگران به آن ها داده شده یا خانه‌ های ارزان قیمت سازمانی ای که در خارج از محل کارگاه یا کارخانه، مورد‌ استفاده کارگران است؛ "حقوق کارمندان محلی سفارت خانه‌ ها و کنسولگری های ایران در خارج، نسبت به درآمد حقوقی که از دولت ایران دریافت می کنند، مشروط به اینکه دارای تابعیت دولت ایران نباشند".

معافیت مالیات عیدی و سایر معافیت های ماهانه حقوق پرسنل

در توضیح معافیت مالیات عیدی و سایر معافیت های ماهانه حقوق پرسنل باید گفت، هزینه سفر و فوق‌ العاده مسافرت مربوط به شغل، مبالغ مربوط به بیمه پرسنل و حق سنوات، از معافیت های ماهانه حقوق پرسنل از مالیات هستند و در خصوص عیدی نیز، بند 10 ماده 91 قانون مالیات مستقیم، مقرر داشته: 

"عیدی سالانه یا پاداش آخر سال، جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده (84) این قانون"، معاف از پرداخت مالیات درآمد ناشی از حقوق است و ماده 84 قانون مذکور نیز، تعیین میزان معافیت های هر سال را به قانون بودجه هر سال و بخشنامه تنظیم شده در راستای آن، ارجاع می دهد.

در سال نگارش این مقاله بخشنامه معافیت سالانه حقوق و نرخ مالیات بر درآمد حقوق، در بند ۶ خود مقرر داشته: "درآمد عیدی حقوق بگیران، پس از اعمال معافیت مالیاتی موضوع بند ۱۰ ماده ۹۱ قانون مالیات های مستقیم و با ملحوظ نظر قراردادن مجموع درآمد حقوق اشخاص مذکور، مشمول نرخ های ماده ۸۵ قانون اخیر الذکر خواهد بود."

بنابراین، در بررسی معافیت مالیات عیدی، باید بخشنامه معافیت سالانه حقوق و نرخ مالیات بر درآمد هر سال را مورد بررسی قرار داد و یک دوازدهم مبلغ معافیت اعلام شده را حساب کرد و سپس، مالیات مبلغ مازاد بر یک دوازدهم به دست آمده را با نرخ های پیش بینی شده در قانون، محاسبه نمود.

جریمه عدم پرداخت مالیات حقوق

جریمه عدم پرداخت مالیات حقوق، در ماده 199 قانون مالیات مستقیم، تصریح شده است. این ماده، مقرر داشته: "هر شخصیت حقیقی یا حقوقی که به‌ موجب مقررات این قانون، مکلف به کسر و ایصال مالیات مودیان دیگر است، در صورت تخلف از انجام وظایف مقرره، ...، مشمول جریمه‌ ای معادل ده‌ درصد (۱۰ %) مالیات پرداخت نشده در موعد مقرر و دو و نیم ‌درصد (۵ /۲ %) مالیات به ازای هر ماه، نسبت به مدت تاخیر از سررسید پرداخت، خواهد بود."

بنابراین، کارفرما یا نماینده قانونی او که موظف است، مالیات حقوق کارگر و کارمندان خود را بپردازد، در صورت استنکاف از این امر، حسب مورد، معادل ده‌ درصد (۱۰ %) مالیات پرداخت نشده در موعد مقرر و دو و نیم ‌درصد (۵ /۲ %) مالیات به ازای هر ماه (نسبت به مدت تاخیر از سررسید پرداخت)، جریمه خواهد شد و باید جریمه را همراه مالیات های پرداخت نشده، به سازمان امور مالیاتی، بپردازد.

انواع و اقسام جریمه های مالیاتی، در قانون مالیات مستقیم پیش بینی شده اند و هر فردی که حسب مورد، از پرداخت مالیات متعلقه، استنکاف ورزد، با این جرایم، روبرو خواهد شد که مطالعه مقاله زیر در راستای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این جرایم، توصیه می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه محاسبه مالیات حقوق و فرمول آن در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه محاسبه مالیات حقوق و فرمول آن پاسخ دهند.