کد ساتا

 کد ساتا، کد نشانگر تایید منشا ارز کالای وارداتی از سوی بانک مرکزی بوده و داشتن آن، از مهم ترین موارد برای تنظیم اظهارنامه گمرکی و طی مراحل ترخیص کالا از گمرک است. استعلام و دریافت کد بانک مرکزی برای ترخیص کالا، با طی مراحل تعیین و اظهار منشا ارز، در پورتال تاجر در سامانه جامع تجارت ایران، صورت می گیرد.

واردات و صادرات کالا در دنیای امروز، طرفداران بسیاری داشته و اغلب تجار داخلی در کشور ایران نیز حیطه فعالیت خود را بر واردات کالای خارجی به داخل کشور، متمرکز کرده اند و با توجه به حساسیت اقتصادی این حوزه، قانون گذار، تکالیف ویژه ای را برای وارد کنندگان کالا، در نظر گرفته است.

از جمله این تکالیف، می توان به دریافت کد ساتا از بانک مرکزی و اظهار و تعیین منشا ارز اشاره کرد و با توجه به اینکه نداشتن این کد، تجار وارد کننده کالا به کشور را با مشکل ترخیص کالای وارداتی از گمرک، روبرو خواهد کرد، ضروری است فعالین این حوزه از چیستی کد ساتا و نحوه و مراحل دریافت و استعلام آن، مطلع باشند.

لذا در مقاله حاضر، اینکه مقصود از تعیین منشا ارز و کد ساتا چیست، معنی اظهار منشا ارز و کاربرد کد ساتا، مدارک لازم، نحوه دریافت کد بانک مرکزی یا ساتا برای ترخیص کالا، نحوه استعلام کد، مدت زمان دریافت آن و امکان یا عدم امکان ترخیص کالا بدون کد ساتا، بررسی شده است.

تعیین منشا ارز و کد ساتا چیست؟

هنگامی که تاجران، اقدام به فعالیت در تجارت خارجی و بین المللی می نمایند و قصد وارد کردن کالا به کشور را دارند، با اصطلاحاتی چون شناسه کالا، کد ساتا یا کد بانک مرکزی و ضرورت تعیین منشا ارز، روبرو می شوند و برخی از آن ها، این پرسش را مطرح می کنند که مقصود از تعیین منشا ارز و کد ساتا چیست؟ و کد ساتا چند رقمی است؟

مقصود از تعیین منشا ارز این است که وارد کننده کالا به کشور، مشخص و تصریح کند، محل تامین ارزی که برای وارد کردن کالا ها استفاده نموده چیست تا بانک مرکزی، بتواند بر روند واردات کالا و منشا ارز تامین کننده هزینه این واردات، نظارت داشته باشد؛ از همین رو است که کمرگ در واردات کالا، تا مادامی که استعلامات لازم در خصوص منشا ارز را از بانک مرکزی نگرفته، اجازه ترخیص کالا از گمرک را نخواهد داد.

مقصود از کد ساتا یا کد شناسایی ساتا،​ کدی 14 رقمی است که امکان تنظیم اظهارنامه گمرکی را به تاجر می دهد و از سوی بانک مرکزی، آن هم صرفا پس از طی مراحل دریافت این کد، به وارد کنندگان کالا و سفارشات ثبت شده آن ها در سامانه جامع تجارت، تخصیص داده می شود.

این کد 14 رقمی، نشانگر مواردی چون، منشا ارز کالای وارداتی، تایید این منشا از سوی بانک مرکزی، همچنین، تایید مطابقت میزان کالای وارد شده با ارز تخصیص داده شده از سوی مرجع مذکور می باشد و از همین رو است که به آن، کد بانک مرکزی نیز می گویند.

اظهار منشا ارز به چه معناست؟

پس از بررسی اینکه مقصود از تعیین منشا ارز و کد ساتا چیست، در این بخش از مقاله حقوقی دینا، در این باره توضیح داده خواهد شد که اظهار منشا ارز به چه معناست؟ مقصود از اظهار منشا ارز، عملیات تعیین منشا ارز، جهت دریافت کد بانک مرکزی برای ترخیص کالا از گمرک است.

چرا که تنها پس از اظهار و تعیین منشا ارز است که به وارد کننده، کد ساتا یا در اصطلاح گمرکی، شناسه اظهارنامه گمرکی یا شناسه رهگیری، داده خواهد شد و وارد کننده می تواند وارد مرحله تنظیم اظهارنامه گمرکی و تسلیم آن به گمرک، جهت ترخیص کالا شود.

مقصود از اظهارنامه گمرکی کالا، سندی است که تمام مشخصات کالای وارداتی، توسط وارد کننده در آن درج شده و به گمرک، تحویل می گردد و بدون آن یا در صورت عدم تطابق موارد مندرج در اظهارنامه با کالای فیزیکی، امکان ترخیص کالا از گمرک، وجود نخواهد داشت.

کاربرد کد ساتا

با توضیحاتی که در تیتر اول و دوم مقاله در خصوص کد بانک مرکزی برای ترخیص کالا یا همان کد ساتا ارائه شد، می توان کاربردهای کد ساتا را بررسی کرد و به این پرسش که کاربرد کد ساتا چیست؟ پاسخ داد. مهم ترین کاربردهای کد شناسایی ساتا، عبارتند از:

تعیین کننده منشا ارز است؛

نشانگر تایید منشا ارز، همچنین، تایید مطابقت میزان کالای وارد شده با ارز تخصیص داده شده، از سوی بانک مرکزی است؛

فراهم آورنده امکان ورود به مرحله تسلیم و تنظیم اظهارنامه گمرکی، طی کردن باقی مراحل و در نهایت، ترخیص کالای وارداتی از انبارهای گمرک است. علاقمندان به کسب طلاعات در خصوص نرخ ارز گمرک می توانند، مقاله پیشنهادی در لینک زیر را مطالعه نمایند.

مدارک لازم برای دریافت کد ساتا

اطلاعات و مدارک لازم برای دریافت کد ساتا، از مهم ترین مواردی است که تمامی متقاضیان این کد 14 رقمی، باید از آن برخوردار باشند. لذا در ادامه این تیتر، در خصوص اطلاعات و حسب مورد، مدارک لازم برای دریافت کد ساتا توضیح داده خواهد شد که عبارتند از:

اطلاعاتی چون، کد 8 رقمی ثبت سفارش؛

اسناد حمل مربوط به ثبت سفارش که توسط بانک عامل، صادر و در سامانه ارزی، تایید می گردد؛

اطلاعات و مدارک مربوط به شماره و تاریخ بارنامه؛

اطلاعات مربوط به شماره یا کد ابزار پرداخت؛ کشور مبداء؛ مرز ورودی و گمرک مقصد.

شایان ذکر است، برای ترخیص کالا از گمرک، صرف داشتن کد ساتا، کافی نبوده و فرد باید از مدارکی چون، کپی کارت بازرگانی، اظهار گمرکی، ترخیصیه، بارنامه، گواهی مبدا، فاکتور خرید، مجوز ثبت سفارش، اعلامیه تامین ارز بیمه نامه، کاتالوگ و بروشور، پروانه بهره برداری، پروانه صادراتی، مجوزهای قانونی لازم و وکالت نامه رسمی یا کارت حق العمل کاری برخوردار باشد.

نحوه دریافت کد بانک مرکزی یا ساتا برای ترخیص کالا

نحوه دریافت کد بانک مرکزی یا ساتا برای ترخیص کالا از گمرک، با مراجعه به سامانه جامع تجارت ایران و ورود به پورتال شخصی تاجر در این سامانه، می باشد. برای این امر، فرد باید آدرس سامانه جامع تجارت ایران ntws.ir را در مرورگر خود، جستجو نماید و با وارد کردن نام کاربری و کلمه عبور خود، به پورتال خویش، دسترسی پیدا کند. در صورتی که متقاضی، در این سامانه ثبت نام نیست، ابتدا باید برای ثبت نام در سامانه، اقدامات لازم را انجام دهد.

در این گام، فرد باید، از قسمت سمت راست صفحه، به ترتیب، گزینه های، خدمات ارزی، مدیریت خدمات ارزی غیر بانکی و گزینه تعیین منشا ارز را انتخاب نماید.

در این صفحه، فرد باید، برروی گزینه ایجاد منشاء ارز، کلیک کند.

در این گام، فرد باید، اطلاعات مربوط به وزن خالص، وزن ناخالص، تعداد، مقدار و... را در کادرهای مربوطه درج کرده و به مرحله بعدی برود.

در نهایت، با طی باقی مراحل و درج شماره و تاریخ بارنامه، همچنین انتخاب هزینه‌ ها و تعیین منشا ارز، مراحل دریافت کد ساتا از بانک مرکزی، انجام خواهد شد و فرد باید برای اخذ اعلامیه تامین ارز، به بانک عامل مراجعه نماید و منتظر تایید نهایی از سوی بانک مرکزی، بماند. علاقمندان به مشاهده راهنمای کامل مراحل و نحوه دریافت کد ساتا می توانند، از باکس دانلود زیر، فایل مربوطه را دانلود کنند.

در شرایطی که تاجر، اقدام به واردات و صادرات در سطح بین المللی نماید، باید مالیات فعالیت خود را به سازمان امور مالیاتی بپردازد که مطالعه مقاله زیر برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مالیات واردات و صادرات، به علاقمندان این امر، توصیه می گردد.

نحوه استعلام کد ساتا

در خصوص نحوه استعلام کد ساتا باید گفت، پس از طی مراحلی که راهنمای تصویری آن در تیتر قبلی مقاله ارائه شد، همچنین، پس از دریافت اعلامیه تامین ارز از بانک عامل و تایید نهایی از سوی بانک مرکزی، کد ساتا یا کد رهگیری اعلامیه تامین ارز، در پورتال فرد در سایت جامع تجارت، قابل نمایش خواهد بود.

برای مشاهده کد ساتا و استعلام آن، فرد باید همانند آنچه در تیتر قبلی، راهنمای تصویری آن ارائه شد، آدرس ntws.ir را جستجو نموده و با درج نام کاربری و رمز عبور خود، به پورتال شخصی خویش در سامانه جامع تجارت ایران، دسترسی یابد. 

سپس باید، در صفحه ای مشابه صفحه زیر، به ترتیب، گزینه های، خدمات ارزی، مدیریت خدمات ارزی غیر بانکی و گزینه تعیین منشا ارز را انتخاب نماید.

چنانچه در بخش شماره که در عکس فوق، با دایره زرد نمایش داده شده، کد اعلامیه تامین ارز برای هر سفارش فرد، قابل مشاهده باشد، یعنی کد ساتا به وارد کننده، تعلق گرفته و می تواند با ارائه آن به گمرک، باقی مراحل ترخیص کالای وارداتی را طی کرده و کالای خود را از گمرک، ترخیص کند.

مدت زمان دریافت کد ساتا

اکثر تاجران و واردکنندگان کالا، به ویژه وارد کنندگان آن دسته از کالاهایی که امکان فساد یا خرابی آن ها وجود داشته یا برای تولید و درمان، به آن ها نیازی مبرم وجود دارد، در خصوص مدت زمان دریافت کد ساتا از بانک مرکزی برای ترخیص کالا، پرسش هایی را مطرح می نمایند.

در این باره باید گفت، به طور دقیق، نمی توان پروسه و زمان مشخصی را برای دریافت کد ساتا از بانک مرکزی، تعیین کرد و این امر، یعنی مدت صدور کد ساتا از سوی بانک مرکزی، کاملا بسته به نوع کالا و تکمیل بودن یا نبودن مدارک وارد کننده، متفاوت می باشد.

اما به طور کلی و بر اساس روند فعلی دریافت و صدور کد ساتا تا زمان نگارش مقاله ( آذر سال ۱۴۰۲)، فرایند دریافت این کد از سوی بانک مرکزی، در حدود 30 روز و در برخی مواقع اندکی بیشتر، زمان خواهد برد. در ادامه، درباره امکان یا عدم امکان ترخیص کالا از گمرک، بدون دریافت کد ساتا از بانک مرکزی، صحبت خواهد شد.

ترخیص کالا بدون کد ساتا

با توجه به طولانی بودن روند تخصیص کد ساتا، برخی افراد به دنبال تبصره و ماده ای قانونی هستند که ترخیص تمام یا بخش و درصدی از کالای وارداتی را بدون داشتن کد ساتا برای آن ها مجاز بداند و به همین علت، این پرسش را مطرح می کنند که آیا در قوانین و آیین نامه های گمرکی، ترخیص کالا بدون کد ساتا، امکان پذیر است؟

در پاسخ به پرسش مطروحه باید گفت، بله، مستند به مفاد بخشنامه لیست کالاهای ترخیص صد در صدی بدون نیاز به کد ساتا گمرک جمهوری اسلامی که در تاریخ 28 تیرماه سال 1402 صادر و ابلاغ شده و تا 26 تیر ماه 1403 اعتبار دارد، تنها کالاهای مندرج در این بخشنامه (تاز مان نگارش این مقاله، یکم آذر 1402) امکان ترخیص بدون کد ساتا را دارند که فایل دانلود بخشنامه مذکور، در باکس زیر، ارائه شده است.

بدیهی است، در خصوص سایر کالا ها و مواردی که از سوی گمرک، برای ترخیص بدون کد ساتای آن ها، بخشنامه ای صادر نشده، به هیچ وجه امکان ترخیص کالا از گمرک، پیش از دریافت کد ساتا، امکان پذیر نیست؛ مگر اینکه بعد از نگارش مقاله حاضر (اول آذر ماه 1402)، در خصوص آن ها نیز بخشنامه ای از سوی گمرک، صادر شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه دریافت کد ساتا و استعلام آن در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه دریافت کد ساتا و استعلام آن پاسخ دهند.