مالیات تکلیفی اجاره

مالیات تکلیفی اجاره، از انواع مالیات بر درآمد بوده که از سوی مستاجری که شخص حقوقی است، به نیابت از موجر و به صورت ماهانه، به اداره امور مالیاتی، پرداخت می گردد و نحوه محاسبه آن، بدین صورت است که 75 درصد از اجاره، بسته به نوع شخصیت موجر، با نرخ 15 الی 25 درصد یا نرخ ثابت 25 درصد، مشمول مالیات می گردد.

مالیات بر درآمد، دارای انواع و اقسام مختلفی می باشد که یکی از آن ها، مالیات تکلیفی است. مقصود از مالیات تکلیفی، مالیاتی بوده که به نیابت از مودی مالیاتی و از جانب شخصی دیگر، به سازمان امور مالیاتی، پرداخت می گردد.

یکی از انواع مالیات تکلیفی، مالیات تکلیفی اجاره بوده که تنها، در شرایط ویژه ای تحقق خواهد یافت و از آنجا که عدم پرداخت آن، هم موجر و هم مستاجر را مشمول جرایم سنگین مالیاتی می نماید، ضروری است، موجرین و مستاجرین، از چیستی این مالیات، نحوه محاسبه و سامانه پرداخت آن، مطلع باشند.

لذا در مقاله حاضر، اینکه مالیات تکلیفی اجاره چیست، نحوه محاسبه دستی و آنلاین آن چگونه بوده، اینکه آیا مبلغ رهن در مالیات تکلیفی اجاره منظور می گردد یا خیر، چگونگی صدور قبض مالیات تکلیفی اجاره، سامانه و نحوه پرداخت این مالیات و بخشنامه آن، بررسی گردیده و درباره شرایط مالیات تکلیفی اجاره در خصوص اشخاص حقوقی، موعد پرداخت آن، جریمه عدم پرداخت و پرداخت مالیات اجاره توسط مستاجر، توضیح داده شده است.

مالیات تکلیفی اجاره چیست؟

 برای پاسخ به این پرسش که مالیات تکلیفی اجاره چیست؟ ابتدا باید تعریفی از مالیات تکلیفی، ارائه داد. مقصود از مالیات تکلیفی، نوعی از مالیات بر درآمد است که پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی، توسط شخصی جز مودی، انجام می گیرد. از انواع این مالیات، می توان به مواردی چون، مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر نقل و انتقال سهام و مالیات بر درآمد حق الوکاله اشاره کرد.

مالیات تکلیفی اجاره، مالیات بر درآمد حاصل از اجاره ملک موجر (صاحب ملک) است که توسط مستاجر حقوقی (مستاجری که شخص حقوقی است) در مواعد مقرر، به نیابت از موجر (مودی اصلی)، به سازمان امور مالیاتی پرداخت می گردد و رسید آن، تحویل موجر می شود.

در یک جمع بندی کلی باید گفت، مالیات تکلیفی اجاره، نوعی مالیات بر درآمد است و در مواقعی مصداق می یابد که ملک، به شخصیت حقوقی، اجاره داده شود و در این شرایط، مستاجر مکلف می گردد به نیابت از موجر، مالیات اجاره را از اجاره کسر و به سازمان امور مالیاتی، بپردازد؛ این مالیات، در تبصره ۹ ماده ۵۳ قانون مالیات های مستقیم، تصریح و پیش بینی شده است.

محاسبه مالیات تکلیفی اجاره موضوع تبصره 9 ماده 53 قانون مالیاتهای مستقیم

پس از توضیح اینکه مالیات تکلیفی اجاره چیست در تیتر قبل، نحوه محاسبه مالیات تکلیفی اجاره موضوع تبصره 9 ماده 53 قانون مالیاتهای مستقیم، مبحثی است که در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، مورد بررسی و توضیح قرار خواهد گرفت. صدر ماده مذکور، مقرر داشته:

"درآمد مشمول مالیات املاکی که به اجاره واگذار می گردد، عبارتست از کل مال ‌الاجاره، اعم از نقدی و غیرنقدی، پس از کسر بیست و پنج ‌درصد، بابت هزینه ‌ها و استهلاکات و تعهدات مالک، نسبت به مورد اجاره." بنابراین، نحوه محاسبه مالیات تکلیفی اجاره، از قرار زیر است:

75 درصد اجاره پرداختی، محاسبه می شود و بر اساس نرخ های پیش بینی شده در قانون، مشمول مالیات می گردد. در صورتی که موجر، یعنی اجاره دهنده ملک، شخص حقوقی باشد، مالیات تکلیفی اجاره او، با نرخ 25 درصد، محاسبه خواهد شد. یعنی، 25 درصد از 75 درصد اجاره پرداختی، توسط مستاجری که شخص حقوقی است، به نیابت از موجری که شخص حقوقی و مودی اصلی است، به عنوان مالیات تکلیفی اجاره، به سازمان امور مالیاتی، پرداخت می شود.

در صورتی که موجر، یعنی اجاره دهنده ملک، شخص حقیقی باشد، بسته به اینکه 75درصد اجاره پرداختی تا 50 میلیون تومان، بین 50 تا 100 میلیون تومان یا بیشتر از 100 میلیون تومان باشد، 15، 20 و 25 درصد از آن، از سوی مستاجری که شخص حقوقی است، به نیابت از موجری که شخص حقیقی و مودی اصلی است، به عنوان مالیات تکلیفی اجاره، به سازمان امور مالیاتی، پرداخت می شود.

محاسبه آنلاین مالیات بر اجاره

در توضیح اینکه نحوه محاسبه آنلاین مالیات بر اجاره تکلیفی به چه شکل است باید گفت، افراد می توانند، به سایت های ارائه دهنده این خدمات، مراجعه کرده یا اپلیکیشن های طراحی شده برای این موضوع را در تلفن همراه خود نصب نمایند تا بتوانند، اقدام به محاسبه آنلاین مالیات اجاره کنند.

در صورتی که فردی، قصد محاسبه آنلاین مالیات تکلیفی اجاره​ را دارد، باید از میزان دقیق اجاره پرداختی ماهانه و حقیقی یا حقوقی بودن شخصیت موجر (اجاره دهنده ملک) مطلع باشد تا بتواند اطلاعات لازم را در کادرها و ستون های مربوط به هر یک از موارد، درج و مبلغ دقیق مالیات تکلیفی اجاره را به دست آورد. 

چرا که نرخ مالیات تکلیفی اجاره موجری که شخص حقوقی است، 25 درصد و نرخ مالیات تکلیفی اجاره موجری که شخصیت حقیقی است، از 15 تا 25 درصد، بسته به اینکه 75 درصد مبلغ اجاره پرداختی، چقدر است، متغییر می باشد.

آیا مبلغ رهن در مالیات تکلیفی اجاره منظور می گردد؟

در تیترهای قبل، توضیح داده شد که نحوه محاسبه مالیات تکلیفی، بدین صورت است که 75 درصد اجاره پرداختی، مشمول نرخ های مالیاتی پیش بینی شده در قانون، می شود. پرسشی که مطرح می گردد، مبنی بر این است که چنانچه اجاره ملک، به صورت رهن و اجاره یا رهن کامل باشد، آیا مبلغ رهن در مالیات تکلیفی اجاره منظور می گردد؟

قانون مالیات مستقیم، در این باره، صراحتا، تعین تکلیف ننموده اما، با استناد به تبصره 9 ماده 53 قانون مالیات مستقیم و تبصره 1 ماده 54 این قانون، در شرایط رهن و اجاره، مستاجر، صرفا نسبت به اجاره پرداختی، موظف به پرداخت مالیات تکلیفی به نیابت از موجر است و در رهن تصرف، مستاجر، تکلیفی به پرداخت مالیات رهن، به نیابت از موجر ندارد؛ بلکه موجر، شخصا باید در تکمیل اظهارنامه اجاره املاک، مبلغ رهن را درج و نسبت به مبلغ آن، بر اساس ارزش اجاری املاک، مالیات بپردازد.

این امر، در صورتجلسه مورخ 1399/04/18 شورای عالی مالیاتی و بند 4 بخشنامه شماره 510/96/200 مورخ 1396/04/07، که تا سال 1402، یعنی سال نگارش مقاله، آخرین منابع تعیین تکلیف کننده در خصوص پرسش مذکور هستند نیز تصریح شده و رهن را نیز بر اساس جدول ارزش اجاری املاک و صدر ماده 54 قانون مالیات مستقیم، مشمول مالیات دانسته اند و تکلیف پرداخت آن را با مالک یا موجر می دانند نه مستاجر.

در بخشنامه مذکور آمده: "در خصوص قراردادهای “رهن تصرف” و ” رهن و اجاره ” ( مشروط بر اینکه مبلغ اجاره پرداختی در قرارداد، کمتر از 80 در صد ارقام مندرج در جدول املاک مشابه باشد)، تعیین ارزش اجاری با رعایت صدر ماده 54 قانون مالیات مستقیم، بر اساس جدول املاک مشابه خواهد بود." 

صدور قبض مالیات تکلیفی اجاره

امکان صدور قبض مالیات تکلیفی اجاره، تا زمان نگارش این مقاله، یعنی آبان ماه سال ۱۴۰۲ در سامانه عملیات الکترونیکی امور مالیاتی به آدرس tax.gov.ir، تعبیه نشده است و بنابراین، مستاجران موظف به پرداخت مالیاتی تکلیفی به نیابت از موجر، باید مطابق مراحل زیر، اقدام کنند؛

تهیه مدارک مورد نیاز، اعم از قرارداد اجاره، مدارک هویتی، همچنین، نامه مربوط به نمایندگی شخص حقوقی که دارای مهر و امضا است؛

مراجعه به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک؛

تکمیل برگه درخواست صدور قبض مالیات تکلیفی اجاره.

علاقمندان به کسب اطلاعات در خصوص سامانه پرداخت قبض مالیاتی و مراحل و نحوه پرداخت قبوض مالیاتی از طریق این سامانه می توانند، مقاله پیشنهادی در لینک حتما بخوانید را مورد مطالعه قرار دهند. در ادامه، نحوه پرداخت مالیات تکلیفی اجاره، توضیح داده خواهد شد.

سامانه پرداخت مالیات تکلیفی اجاره

یکی از سوالات پر تکرار درباره مالیات تکلیفی اجاره، مبنی بر این است که آدرس سامانه پرداخت مالیات تکلیفی اجاره چیست؟ لذا این تیتر از مقاله دینا، به بررسی این پرسش و پاسخ به آن، اختصاص یافته است. در پاسخ به پرسش پیرامون سامانه پرداخت مالیات تکلیفی اجاره باید گفت؛

در حال حاضر و تا زمان نگارش این مقاله که آبان ماه سال 1402 است، سایت و سامانه ای برای پرداخت مالیات تکلیفی اجاره طراحی نشده است و به محض تعبیه درگاهی در سایت مربوط به امور مالیاتی برای صدور قبض و پرداخت قبوض مالیات تکلیفی اجاره، این بخش از مقاله، بروزرسانی خواهد شد.

درگاه ملی خدمات مالیات، به آدرس my.tax.gov.ir از زیر مجموعه های اصلی سایت سازمان امور مالیاتی کشور می باشد که امکاناتی چون، صدور قبض مالیات، پرداخت آن، استعلام بدهی مالیاتی و... را برای مودیان و مشمولین مالیات، فراهم می آورد و علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در این باره می توانند، مقاله لینک بیشتر بخوانید را مطالعه کنند.

نحوه پرداخت مالیات تکلیفی اجاره

در تیترهای قبلی مقاله، توضیح داده شد که مالیات تکلیفی اجاره چیست، چگونه محاسبه می گردد و نحوه صدور قبض آن، به چه شکل است. مساله مهمی که در این تیتر، بررسی خواهد شد، نحوه پرداخت مالیات تکلیفی اجاره، توسط مستاجر، به نیابت از موجر است.

 نحوه پرداخت مالیات تکلیفی اجاره، بدین صورت است که پس از تکمیل فرم ها و ثبت مالیات تکلیفی اجاره در سیستم سازمان امور مالیاتی توسط مسئول اداره دارایی، قبض مالیات تکلیفی اجاره، صادر و به نماینده شخص حقوقی، تحویل می گردد.

نماینده شخص حقوقی، باید پس از دریافت قبض مالیات، با کارت بانکی، اقدام به پرداخت مبلغ آن نموده و رسید پرداخت را از اداره دارایی، تحویل گیرد و سپس، در محل و موعد مورد توافق، به موجر، ارائه داده و رسید موید دریافت قبوض مالیاتی از سوی موجر را از او اخذ نماید.

بخشنامه مالیات تکلیفی اجاره

 با توجه به اینکه مالیات تکلیفی اجاره، از پیچیده ترین مالیات های تکلیفی است و ابهامات و پرسش های بسیاری پیرامون آن مطرح می گردد، سازمان امور مالیاتی، اقدام به صدور بخشنامه مالیات تکلیفی اجاره نموده تا با مراجعه به آن، ابهامات پیرامون این نوع از انواع مالیات، بر طرف گردد. علاقمندان به دانلود بخشنامه مالیات تکلیفی اجاره، می توانند از طریق لینک زیر، اقدام کنند.

شایان ذکر است، بخشنامه ای که در این تیتر از مقاله، فایل دانلود آن ارائه گردیده، همان بخشنامه ای است که در تیتر چهارم مقاله، با استناد به آن، پاسخ این پرسش که آیا مبلغ رهن در مالیات تکلیفی اجاره منظور می گردد یا خیر؟ داده شده است. 

مالیات تکلیفی اجاره اشخاص حقوقی

در تیترهای قبل، ذکر شد که در مالیات تکلیفی اجاره، مستاجر، شخص حقوقی بوده اما موجر می تواند، شخصیت حقیقی و یا شخص حقوقی باشد. مقصود از مالیات تکلیفی اجاره اشخاص حقوقی، این است که موجر، یعنی اجاره دهنده ملک به مستاجر، شخصیت حقوقی است.

در این شرایط، نحوه محاسبه مالیات تکلیفی اجاره و نرخی که مالیات تکلیفی بر مبنای آن محاسبه می گردد، بدین صورت خواهد بود؛ مستاجر، باید 75 درصد اجاره بهای پرداختی به مالک را کنار گذاشته و 25 درصد از این 75 درصد را به نیابت از موجر به اداره دارایی، پرداخت کند.

پس از پرداخت مالیات تکلیفی اجاره، مستاجر موظف است مابقی مبلغ اجاره، همچنین رسید پرداخت مالیات تکلیفی اجاره هر ماه را به موجر تحویل دهد تا موجر، هنگام ثبت اظهارنامه، این رسیدها را ضمیمه کرده و به سازمان امور مالیاتی، ارائه دهد. 

موعد پرداخت مالیات تکلیفی اجاره

برای بررسی موعد پرداخت مالیات تکلیفی اجاره، باید به تبصره 9 ماده 53 قانون مالیات مستقیم، مراجعه کرد که مقرر داشته: " ...اشخاص حقوقی، مکلفند مالیات موضوع این فصل را از مال‌ الاجاره‌ هایی که‌ پرداخت می‌ کنند کسر و ظرف سی روز به ‌اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک، پرداخت و رسید آن را به موجر، تسلیم نمایند."

بنابراین، مالیات تکلیفی اجاره باید تا قبل از اتمام ماه بعد پرداخت شود. مثلا، مالیات مربوط به شهریور ماه باید، تا قبل از اتمام مهر ماه و ظرف 30 روز، به ‌اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک، پرداخت شود و رسید آن، تحویل موجر ملک گردد.

در شرایطی که مالیات تکلیفی اجاره، در موعد مقرر، پرداخت نشود، سبب تعلق جریمه مالیاتی خواهد شد که در خصوص میزان جریمه و کم و کیف آن، در تیتر بعدی مقاله، توضیحات لازم، ارائه خواهد گردید. علاقمندان به کسب اطلاعات در خصوص برگ تشخیص مالیاتی می توانند، مقاله لینک زیر را مورد مطالعه قرار دهند.

جریمه عدم پرداخت مالیات تکلیفی اجاره

در صورت عدم پرداخت مالیات تکلیفی از سوی مستاجر، جریمه مالیاتی، به او، تعلق خواهد گرفت. درصد و میزان جریمه عدم پرداخت مالیات تکلیفی اجاره از سوی مستاجر، در ماده 199 قانون مالیات مستقیم، تعیین شده است. این ماده، مقرر داشته:

"هر شخص حقیقی یا حقوقی که به‌ موجب مقررات این قانون، مکلف به کسر و ایصال مالیات مودیان دیگر است، در صورت تخلف از انجام وظایف مقرره، علاوه بر مسئولیت تضامنی که با مودی در پرداخت مالیات خواهد داشت، مشمول جریمه‌ ای معادل ده‌ درصد (۱۰ %) مالیات پرداخت نشده در موعد مقرر و دو و نیم ‌درصد (۵ /۲ %) مالیات به ازای هر ماه، نسبت به مدت تاخیر از سررسید پرداخت، خواهد بود."

بنابراین، جریمه عدم پرداخت مالیات تکلیفی اجاره از سوی مستاجر، جریمه‌ ای معادل ده‌ درصد (10 %) مالیات پرداخت نشده در موعد مقرر و دو و نیم ‌درصد (5 /2 %) مالیات به ازای هر ماه، نسبت به مدت تاخیر از سررسید پرداخت است.

پرداخت مالیات اجاره توسط مستاجر

پرداخت مالیات اجاره توسط مستاجر، تنها در صورتی مصداق خواهد داشت و به عبارتی، تنها در صورتی وظیفه مستاجر خواهد بود که موجر، ملک خود را به شخص حقوقی و افراد ذکر شده در تبصره 9 ماده 53 قانون مالیات مستقیم، اجاره داده باشد.

همانطور که در تیتر اول مقاله نیز ذکر شد، این نوع از مالیات، مالیات تکلیفی اجاره نام داشته و در واقع، مستاجری که شخص حقوقی است، به نیابت از موجر، مالیات را ماهانه، به اداره مالیات، می پردازد و رسید آن را تحویل موجر می دهد.

در شرایطی که مستاجر، شخص حقیقی باشد، تکلیفی بر پرداخت مالیات اجاره از جانب موجر نداشته و موجر، شخصا و به صورت سالانه، با ثبت اظهارنامه مالیاتی مربوط به اجاره املاک، باید مالیات اجاره املاک خود را به سازمان امور مالیاتی، بپردازد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه محاسبه و سامانه پرداخت مالیات تکلیفی اجاره در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه محاسبه و سامانه پرداخت مالیات تکلیفی اجاره پاسخ دهند.