دارایی ثابت چیست

دارایی های ثابت، دارایی های هستند که بیشتر از یک سال در شرکت ماندگار اند و دارای عمر نسبتا طولانی هستند و به طور مداوم به درآمد زایی شرکت کمک می کنند. لیست دارایی ثابت به دارایی ثابت مشهود و نامشهود تقسیم شده و تفاوت آشکاری با دارایی های جاری دارند و نباید این دو را یکی دانست.

در ابتدا در خصوص تعریف دارایی در حسابداری باید خاطر نشان کرد، هر آن چیزی که منافع آتی به دنبال داشته باشد، یعنی برای شرکت فرصت پولسازی ایجاد کند، دارایی شرکت محسوب می شود. دارایی انواع مختلفی دارد که یکی از آن ها دارایی ثابت است.

دارایی ثابت در شرکت به عنوان یکی از مهم ترین دارایی ها شناخته می شود چرا که موجب افزایش بهره وری شرکت می شود. از همین رو، آشنایی با مفهوم دارایی ثابت و طبقه بندی آن حائز اهمیت است؛ زیرا با شناخت نسبت به دارایی ثابت، افراد در شرکت می توانند مدیریت مالی بهتری داشته باشند.

از همین رو، در این مقاله، سعی شده است که پس از پاسخ به این سوال که دارایی ثابت چیست به طبقه بندی آن اشاره می شود. در ادامه تفاوت دارایی ثابت با دارایی جاری و نحوه شناسایی و استاندارد آن و پس از آن دارایی ثابت مشهود و نمونه لیست و جدولی در این خصوص ارائه و در نهایت دارایی ثابت در حسابداری مورد مطالعه قرار می گیرد و برای دانلود دستور العمل اموال و دارایی ثابت نیز، اشخاص می توانند به فایل بارگذاری شده مراجعه کنند. 

دارایی ثابت چیست

دارایی ثابت در واقع سرمایه شرکت محسوب شده و اهمیت ویژه ای دارد. حال یکی از سوالاتی که ممکن است برای اشخاص مطرح شود، این است که دارایی ثابت چیست و ماهیت آن چه می باشد. از همین رو در این بخش از مقاله قصد داریم در خصوص دارایی ثابت توضیحاتی ارائه دهیم.

 در پاسخ به این سوال که دارایی ثابت چیست؛ می توان بیان داشت دارایی ثابت به اموالی گفته می شود که یک شرکت در اختیار دارد و به طور مداوم به درآمدزایی شرکت کمک می کند. فرض کلی در مورد انواع دارایی های ثابت این است که انتظار می رود، حداقل پس از یک سال دوام داشته باشند؛ یعنی شرکت، قصد دارد که آن‌ ها را برای بیش از یک سال نگه دارد. 

این نوع از دارایی شامل املاک، تجهیزات، خودرو، معادن و ذخایر طبیعی و . . . می شود. به زبان عامیانه تر دارایی ثابت به دارایی گفته می شود که در طول یکسال آینده برنامه ای برای فروش آن وجود ندارد. همچنین درک این که چه چیزی دارایی ثابت است و چه چیزی نیست برای سرمایه گذاران اهمیت زیادی دارد، چرا که بر ارزیابی یک شرکت تاثیر گذار است.

طبقه بندی اموال و دارایی ثابت

در بخش های قبلی با ماهیت و چیستی دارایی ثابت آشنا شدیم و در این مورد توضیحاتی ارائه گردید. حال باید گفت که دارایی های ثابت به دو گروه تقسیم می شوند که شامل دارایی مشهود و نامشهود می باشد. لذا به جهت آشنایی علاقمندان در این بخش طبقه بندی اموال و دارایی ثابت بررسی شده و به شرح زیر می باشد:

طبقه بندی اموال و دارایی ها به جاری و غیر جاری تقسیم می شود و دارایی غیر جاری نیز به مشهود و نامشهود تقسیم می گردد. لذا دارایی های جاری به دارایی هایی گفته می شود که شرکت قصد دارد در طول یکسال آن را به فروش برساند و تبدیل به پول کند، ولی دارایی های غیرجاری در یک دوره مالی به فروش نمی رسند.

دارایی غیر جاری همانطور که گفته شد؛ به انواع دارایی مشهود و نامشهود تقسیم می شود. دارایی ثابت مشهود، اموال قابل لمسی هستند که در فعالیت های شرکت به طور موثر مورد استفاده قرار می گیرند و شامل زمين، ساختمان، تاسيسات، وسایل نقليه، ماشين آلات، و تجهيزات، اثاثه و منصوبات، ابزار آلات و اقلام سرمايه ای می باشند.

دارایی ثابت نامشهود نیز، یک دارایی غیر پولی است که ماهیت عینی ندارد، یعنی قابل لمس نیست و معمولا در رابطه با حق استفاده از دارایی های عینی ایجاد می شود. دارایی ثابت نامشهود شامل حق الامتیاز، حق اختراع، سرقفلی و . . . می باشد.

لازم به ذکر است که دارایی مشهود می تواند منقول یا غیر منقول باشد. مطابق ماده 19 قانون مدنی، اموال منقول اشيايی است که به راحتی می توان آن را از محلی به محل ديگر جا به جا کرد، بدون اين كه به خود يا محل آن خرابی وارد کند.

همچنین، اموال منقول از نقطه نظر عمر مفيد، دوره بهره برداری و ارزش در شرکت به سه گروه اموال مصرفی، غیر مصرفی و در حکم مصرفی تقسيم می گردند. در نهایت اموال منقول، به اموالی گفته می شود که به راحتی می توان آن ها را از جایی به جایی دیگر منتقل کرد، بدون این که خسارتی به مال یا محل آن وارد شود.

تفاوت دارایی ثابت با دارایی جاری

همانطور که در بخش های قبلی نیز اشاره شد، چیستی و ماهیت دارایی ثابت توضیح داده شد و بیان گردید که یکی از  انواع دارایی ها در شرکت می باشد، ولی باید توجه داشت که دارایی ثابت و دارایی جاری با یک دیگر تفاوت هایی دارند که لازم است با درک این تفاوت ها، بین این دو تفکیک قائل شد. لذا تفاوت دارایی ثابت با دارایی جاری به شرح زیر می باشد:

در ابتدا؛ باید گفت که در ترازنامه حسابداری یک شرکت، دارایی ها به دو دسته دارایی های جاری و دارایی های غیرجاری تقسیم می شوند که تفاوت این دو در عمر مفید آن ها می باشد. در واقع دارایی های جاری، دارایی هایی هستند که شرکت قصد دارد در مدت یک سال از آن ها استفاده کند و یا آن را به پول تبدیل کند که شامل موجودی کالا، اوراق بهادار و . . . می باشد.

در حالی که دارایی های غیرجاری به دارایی ها متعلق به یک تجارت اطلاق می شود که به راحتی به پول نقد تبدیل نمی شوند و شامل سرمایه گذاری های بلند مدت، هزینه های معوق، دارایی های نامشهود و دارایی های ثابت می باشند.

به زبان ساده تر، تفاوت دارایی ثابت و دارایی جاری در این است که در خصوص دارایی هایی ثابت، یک شرکت انتظار دارد، برای بیش از یک دوره حسابداری و به صورت طولانی مدت از آن ها استفاده کند، ولی دارایی های جاری اقلامی هستند که شرکت انتظار دارد، ظرف یک سال آینده آن ها را مصرف کند یا به فروش برساند.

شناسایی و استاندارد دارایی ثابت

برای شناسایی دارایی ثابت چند شاخصه و ویژگی کلیدی وجود دارد که ضروری است اشخاص، نسبت به این موارد مطلع باشند تا به راحتی بتوانند این اموال را شناسایی کنند. به همین منظور، در این بخش شناسایی و استاندارد دارایی ثابت مورد مطالعه قرار می گیرد و به شرح زیر می باشد:

اولین ویژگی اساسی در دارایی ثابت این است که عمر مفید آن ها بیشتر از یکسال می باشد. در واقع دارای عمر نسبتا طولانی و منافع آتی محتمل و قابل اندازه گیری هستند. همچنین به قصد بهره برداری مداوم خریداری و یا ساخته شده باشند و انتظار می رود بیش از یک دوره مالی مورد استفاده قرار بگیرند.

مورد بعدی این است که دارایی ثابت در عملیات تجاری مورد استفاده قرار می گیرند و سود مالی بلندمدت ارائه می دهند و علاوه بر این، فاقد نقدینگی هستند؛ یعنی به راحتی قابل تبدیل به وجه نقد نمی باشند. در نهایت یک قلم دارایی ثابت که واجد شرایط شناخت به عنوان دارایی باشد، باید به بهای تمام شده اندازه گیری شود.

همچنین استاندارد حسابداری شماره 11 در خصوص دارایی ثابت از نوع مشهود می باشد که در تاریخ 1386/4/30 توسط مجمع عمومی سازمان حسابرسی تصویب شد. اين استاندارد، نحوه حسابداری دارايی های ثابت مشهود را معرفی می کند تا استفاده كنندگان صورت های مالی، به راحتی بتوانند اطلاعات مربوط به سرمايه گذاری واحد تجاری در اين دارايی ها و تغييرات آن را تشخيص دهند. 

دارایی ثابت مشهود

در بخش های قبلی اشاره شد که دارایی های ثابت به 2 گروه دارایی ثابت مشهود و نامشهود تقسیم می شود. در این میان ممکن است برخی از افراد، با مفهوم و ماهیت آن آشنایی نداشته باشند. به همین جهت در این بخش، مفهوم دارایی ثابت مشهود بررسی می گردد.

استاندارد شماره 11 حسابداری، دارایی ثابت مشهود را این گونه تعریف کرده است: «دارايی ثابت مشهود به دارايی مشهودی اطلاق می شود كه به منظور استفاده در توليد يا عرضه كالاها يا خدمات، اجاره به ديگران يا برای مقاصد اداری توسط واحد تجاری نگهداری می شود و انتظار می رود بيش از يك دوره مالی مورد استفاده قرار گيرد." بنابراین دارایی مشهود به معنای واقعی کلمه چیزی است که بتوان آن را لمس کرد و هم شامل اموال غیر منقول و هم اموال منقول می شود و در مقابل اموال نامشهود قرار می گیرد که وجود خارجی ندارند.

از جمله دارایی های ثابت مشهود، زمین می باشد که در مالکیت شرکت قرار دارد و در آن می توان اقدام به احداث و ساخت دارایی های ثابت مشهود دیگری کرد. ساختمان نیز یکی دیگر از دارایی های ثابت مشهود است که به منظور محافظت از ماشين آلات تاسيسات، مواد و محصول، انجام خدمات و تعمير استفاده می شود. همچنین تاسيسات، دارايی های ثابت مشهود، اموال غير منقولی هستند که استفاده از آن منجر به تسهیل عملیات تولیدی می شود.

از دیگر دارایی های ثابت مشهود می توان به وسایل نقلیه اشاره کرد که برای حمل و جابجایی مواد اولیه استفاده می شود و هر گونه دارايی که خود دارای قوه محرکه بوده و مستقيما در امر فعاليت اصلی شرکت و يا ساخت ساير دارايی های شرکت موثر باشد؛ تحت عنوان ماشین آلات طبقه بندی می شود و در نهایت ابزار آلات نیز، جز دارایی ثابت مشهود می باشد. این گونه ابزارها مانند چکش، بیل، کلنگ و . . .  می باشند که در فرآیند عملیات تولیدی نقش به سزایی دارند.

لازم به ذکر است که دارايی های ثابت مشهود ممكن است برای مقاصد زيست محيطی يا ايمنی استفاده شوند. برای مثال، يك توليدكننده مواد شيميايی ممكن است در اجرای مقررات حفاظت از محيط زيست، ملزم به نصب دستگاه های جديدی برای توليد و ذخيره مواد شيميايی خطرناك شود. اين دستگاه ها به عنوان دارايی شناسايی می شود، زيرا واحد تجاری بدون وجود آن ها قادر به توليد و فروش مواد شيميايی نخواهد بود.

نمونه لیست و جدول دارایی های ثابت

در بخش های گذشته، پس از پرداختن به مفهوم دارایی ثابت و تفاوت آن با دارایی جاری، نحوه شناسایی دارایی ثابت و استاندارد آن مورد بررسی قرار گرفت. حال به جهت آشنایی علاقمندان، نمونه لیست و جدول دارایی های ثابت ارائه می شود تا بدین وسیله، اشخاص از شکل ظاهری این لیست مطلع شوند.

افراد می توانند این لیست را از طریق نرم افزار حسابداری خود تهیه کنند و به تفکیک دارایی های ثابت را در کادر مربوطه وارد نمایند. بنابراین همانطور که مشاهده می شود؛ لیست و اضافات دارایی های ثابت شامل دارایی هایی است که برای مدت طولانی به شرکت تعلق دارد و به عنوان دارایی ثابت، شناخته می شود. از جمله این دارایی ها  می توان به ساختمان، تجهیزات و دستگاه های صنعتی، خودرو ها و وسایل نقلیه، اشاره کرد که سابقا در خصوص هر یک مفصلا توضیحاتی ارائه گردید.

دارایی ثابت در حسابداری

همانطور که گفته شد، دارایی ثابت به دارایی های گفته می شود که برنامه ای برای خرید و فروش آن در طی یکسال آینده وجود ندارد و در شرکت ماندگار هستند. حال در این بخش قصد داریم که با ثبت دارایی ثابت و سند حسابداری خرید و فروش آن آشنا شویم. بنابراین، دارایی ثابت در حسابداری به شرح زیر می باشد:

علم حسابداری می گوید وقتی که این نوع از دارایی ها خریداری می شود؛ یعنی داخل شرکت، دارایی ثابت افزایش پیدا می کند و بنابراین، شخص در سند حسابداری باید آن را بدهکار درج کند و زمانی که دارایی های ثابت به فروش برسند؛ باید در سند حسابداری بستانکار نوشته شود.

گفتنی است که وقتی خرید دارایی ثابت اتفاق می افتد، وجه پولی از شرکت خارج می شود و به دنبال آن بانک یا صندوق بستانکار می شود. همچنین، وقتی که دارایی ثابت فروخته می شود در ازای آن پول دریافت می شود و این بار هم صندوق یا بانک، در سند حسابداری بدهکار می شود.

دانلود دستور العمل اموال و دارایی ثابت

در خصوص دارایی های ثابت دستور العملی وجود دارد که اطلاع از آن برای مدیران، حسابداران و سایر اشخاص ضروری می باشد. به همین جهت، در این بخش، فایلی برای دانلود دستور العمل اموال و دارایی ثابت بارگذاری شده است که شخصیت های حقیقی و شخص حقوقی در صورت تمایل می توانند از آن استفاده نمایند.

لازم به ذکر که این دستور العمل در خصوص دارایی های ثابت مشهود و غیر مشهود می باشد. همچنین دستور العمل فوق، در خصوص معيار های شناخت دارايی های ثابت مشهود و طبقه بندی اموال و دارایی به صورت مفصل و جامع توضیحاتی ارائه داده است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد دارایی ثابت و انواع آن در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون دارایی ثابت و انواع آن پاسخ دهند.