حساب امانی

در پاسخ به این پرسش که حساب امانی چیست؛ می توان گفت که اسکرو اکانت Escrow Account حسابی است که به‌ عنوان واسطه، بین طرفین قرارداد عمل کرده و به موجب آن، وجوه موضوع معامله به امانت در نزد شخص ثالث نگه داری می شود تا زمانی که طرفین، به الزامات قراردادی خود عمل کنند.

یکی از مسائلی که در زمینه خرید و فروش کالا و خدمات، میان خریدار و فروشنده مطرح می شود، بحث اعتماد در زمان تحویل کالا و دریافت وجه آن در موعد مقرر می باشد. در این راستا و در جهت، رشد و توسعه تجارت، به خصوص برای کسب و کارهای نوپا، بانک ها اقدام به ارائه خدمتی نوین تحت عنوان "حساب امانی" نموده اند.

حساب امانی، این امکان را برای فروشندگان و خریداران فراهم نموده که با اعتماد و اطمینان خاطر بیشتری اقدام به داد و ستد کالا نموده و پیچیدگی معاملات و چالش هایی که ممکن است در روند معامله کردن برای آن ها پیش بیاید، را به حداقل کاهش دهند.

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پاسخ به این پرسش که سرویس اسکرو یا حساب امانی چیست و کاربردهای اسکرو اکانت  Escrow Account چه می باشد؛ به بیان کاربرد حساب امانی در ایران و بورس بپردازیم. سپس در خصوص نکات مهم در قراردادهای حساب امانی Escrow Account صحبت خواهیم کرد و مزایای این نوع حساب ارائه خواهد گردید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

سرویس اسکرو یا حساب امانی چیست؟

یکی از معضلاتی که خریداران و فروشندگان با آن مواجه اند، بحث دریافت وجه یا تحویل به موقع کالا می باشد. در بسیاری از مواقع پیش می آید که خریدار، هزینه کالاها و خدمات موضوع معامله را پرداخت کرده، اما فروشنده از تحویل آن ها خودداری می نماید. یا این که ممکن است که فروشنده، کالاها را آماده و تحویل خریدار داده، اما وجهی بابت آن اخذ نکرده است.

به منظور کاهش ریسک معامله گران در زمان تجارت، مفهومی تحت عنوان "حساب امانی" در حقوق ایجاد گردید. در این میان، ممکن است که برخی افراد با حساب امانی یا Escrow Account آشنایی لازم را نداشته و این سوال برای آن ها مطرح شود که سرویس اسکرو یا حساب امانی چیست؟

در پاسخ به این سوال، می توان بیان داشت که سرویس اسکرو یا حساب امانی؛ حسابی است که به‌ عنوان واسطه و نماینده، بین طرفین قرارداد عمل کرده و به موجب آن، وجوه موضوع معامله به امانت در نزد امین (شخص ثالث) نگه داری می شود تا زمانی که طرفین، به الزامات قراردادی خود عمل کنند.

به عبارت دیگر، نماینده یا شخص ثالث؛ دارایی ها یا وجوه را تنها در صورت انجام تعهدات قراردادی از پیش تعیین شده (یا با دریافت دستورالعمل های مناسب) آزاد می نماید. پول، اوراق بهادار، وجوه و سایر دارایی ها همگی می توانند موضوع حساب امانی قرار گیرند. در حال حاضر، عمدتا بانک ها نقش نماینده طرفین را در معاملات ایفا نموده و با ایجاد حسابی تحت عنوان حساب امانی، به عنوان واسط میان فروشنده و خریدار عمل می نمایند.

کاربردهای اسکرو اکانت Escrow Account

در قسمت گذشته، به این پرسش پاسخ دادیم که سرویس اسکرو یا حساب امانی چیست، و در این خصوص بیان نمودیم که در حساب امانی، شخص ثالثی به نمایندگی از خریدار و فرشنده، به عنوان امین، وجوه معامله را نزد خود نگه می دارد تا زمانی که طرفین، الزامات قراردادی خود را به انجام رسانند. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به بیان کاربردهای اسکرو اکانت Escrow Account بپردازیم که عبارت است از:

حساب امانی یک حساب موقت است که توسط شخص ثالث (نماینده امانی) در طول معامله خرید بین دو طرف نگهداری می شود. از آن جایی که این حساب، یک حساب موقت است، فقط تا زمانی که شرایط توافق شده بین دو طرف انجام شود، پا بر جا خواهد ماند.

حساب امانی می تواند برای نگهداری وجوه، اوراق بهادار، پول یا سایر دارایی ها به کار برده شود.

با این که رایج ترین کاربرد حساب های امانی برای معاملات املاک و مستغلات است، با این حال، می توان از آن ها برای انجام معاملات دیگر نیز استفاده نمود. به طور مثال اسکرو اکانت می تواند در طول معامله وام مسکن بین وام دهنده و وام گیرنده مورد استفاده واقع شود. در چنین حالتی، وام دهنده ممکن است از وام گیرنده بخواهد که به طور منظم در یک حساب امانی، سپرده گذاری انجام دهد.

محبوبیت سرویس اسکرو یا حساب امانی در دنیای تجارت در حال افزایش است و افتتاح آن در طی یک معامله تجاری می تواند جایگزین اعتبارات اسنادی شود.

افتتاح حساب امانی می تواند بسیاری از ریسک های مربوط به تحویل ایمن و صادقانه وجوه یا سایر دارایی ها را به عنوان بخشی از قرارداد، برطرف نماید.

یکی دیگر از کاربردهای حساب امانی برای مشاغل، انتقال سهام شرکت به کارکنان تحت عنوان پاداش می باشد. به این ترتیب کارکنان شرکت، سهامدار آن محسوب شده، اما در طول دوره حساب امانی، توانایی محدودی برای استفاده یا فروش سهام خود دارند. دلیل چنین امری نیز، حمایت از قیمت بازار سهام شرکت و ممانعت از خروج کارکنان از شرکت، حداقل تا پایان دوره سپرده امانی است.

کاربردهای حساب امانی در ایران

در بخش های پیشین مقاله، به تعریف چیستی سرویس اسکرو یا حساب امانی پرداخته شد و کاربردهای آن بیان گردید. یکی از سوالات متدولی که در زمینه اسکرو اکانت Escrow Account برای افراد مطر ح می شود این است که آیا امکان افتتاح حساب امانی در ایران نیز فراهم شده است یا خیر؟ و کاربردهای این نوع حساب در داخل کشور چه می باشد؟

در پاسخ به پرسش اول باید بیان نمود که مجوز افتتاح حساب امانی، به بانک ها داده شده و بنابر اعلام بانک مرکزی، بانک‌ ها می‌ توانند مستقلا و مطابق آیین‌ نامه‌های داخلی خود، امکان افتتاح حساب امانی را برای متقاضیان فراهم آورند. بانک ها در این راستا می توانند دستور العمل داخلی خود را بر اساس اسناد بالادستی، نظیر آیین نامه های بانک مرکزی تهیه نموده و در اختیار متقاضیان قرار دهند. 

در خصوص کاربردهای حساب امانی در ایران نیز باید بیان نمود که اسکرو اکانت Escrow Account در ایران، عموما در قرادادهای پیش فروش آپارتمان ها مورد استفاده قرار گرفته و امکان سوء استفاده پیش فروشان و سازندگان ساختمان ها را به حداقل کاهش داده است.

در این روش، هزینه و پول واریزی خریداران بابت پیش خرید ساختمان ها، در بانک و حسابی با عنوان حساب امانی، نگه داری شده و نسبت به درصد پیشرفت پروژه در اختیار سازنده قرار می گیرد. استفاده از حساب امانی در پروژه های ساختمانی نقش به سزایی در رشد و رونق بازار مسکن در چند سال اخیر داشته است.

با این که عمده کاربرد حساب امانی در بخش مسکن می باشد، از این نوع حساب ها، برای انجام معاملات دیگر، نظیر انجام تراکنش‌ های مالی آنلاین برای خرید اقلام گران‌ قیمت مانند آثار هنری یا جواهرات نیز استفاده می شود.

کاربرد حساب امانی در بورس

وجود شخص ثالثی (امین) که به طور موقت پول را نگه می دارد؛ می تواند به نوبه خود، فرآیند انجام معامله املاک و مستغلات یا قراردادهای تجاری را تسهیل کند. این امر، در زمانی که یک یا هر دو طرف به دیگری اعتماد نداشته باشند، نمود بیشتری می یابد. به جهت آشنایی بیشتر متقاضان با کاربرد حساب های امانی، این بخش از مقاله به بیان کاربرد حساب امانی در بورس اختصاص داده شده است.

برای خرید و فروش سهام که عمدتا به صورت مبالغ میلیاردی می باشد، مبلغ و هزینه انتقال سهام، مستقیم به حساب فروشنده سهم واریز نمی گردد، بلکه پول به حساب کارگزاری (که در عمل نقش یک حساب امانی را ایفا می نماید)، واریز می شود.

زمانی که عملیات انتقال و خرید و فروش سهام به طور کامل انجام شد، کارگزار مبلغ معامله را به حساب فروشنده سهام واریز می نماید. هم چنین، از آن جایی که برای خرید سهام در ایران، ارزهای خارجی باید به ریال دریافت شوند؛ برخی بانک ها تلاش نموده اند تا از طریق تبدیل ارز از طریق حساب امانی و با کمک کارگزاری های خارجی، فرآیند جذب سرمایه گذار را تسهیل بخشند.

نکات مهم در قراردادهای حساب امانی Escrow Account

همانطور که پیش تر بیان شد، امین یا شاخص ثالث، زمانی وجوه معامله را آزاد می نماید که طرفین به الزامات قراردادی خود عمل نمایند. به همین دلیل، لازم است که متن قراردادها به طور دقیق نگاشته شده و نکات لازم در آن گنجانده شود. به جهت آشنایی علاقمندان، در این قسمت از مقاله به نکات مهم در قرارداد های حساب امانی Escrow Account پرداخته می شود.

اولین نکته مهم در خصوص قراردادهای حساب امانی این است که زمان انجام پروژه و یا تحویل کالا و خدمات در متن قرارداد بیان شود و برای هر روز دیرکرد نیز جریمه ای معین گردد. در این صورت خریدار و فروشنده اطمینان حاصل می نمایند که کالا و وجه معامله در زمان مشخص شده در اختیار آن ها قرار خواهد گرفت و در صورت دیرکرد نیز، خسارات آن ها از محل جریمه، جبران خواهد شد.

نکته مهم دیگر، در رابطه با قراردادهای حساب امانی Escrow Account نیز این است که خریدار جنس و کیفیت کالا و خدمات را در قرارداد منعقده؛ به طور واضح بیان نماید. در این صورت، خریدار مطمئن می شود که کالاها و خدمات با کیفیت مدنظر وی، در اختیار او قرار خواهد گرفت.

مزایای حساب امانی یا اسکرو اکانت Escrow Account

پس از بیان تعریف و چیستی حساب امانی و کاربرد و نکات مهم قراردادهای آن، در این بخش از مقاله به مزایای حساب امانی یا اسکرو اکانت Escrow Account پرداخته خواهد شد که شامل موارد زیر می شود:

جلب اطمینان مشتریان به ویژه برای کسب و کارهای نوپا

اطمینان فروشندگان از پرداخت پول کالای سفارش‌ داده‌ شده؛ پس از تحویل و تطبیق کالا با مشخصات توافق شده 

حفظ امنیت در انجام تراکنش‌ های مالی آنلاین و با مبالغ سنگین

جذب سرمایه گذار به داخل کشور و رفع مشکل افتتاح حساب در زمان خرید سهام 

علاوه بر مزایای فوق، حساب امانی یا اسکرو اکانت Escrow Account دارای مزایای دیگری از قبیل جلوگیری از کلاهبرداری، وجود ضامن در نقد شوندگی وجوه معامله، تحویل به موقع کالا، جلوگیری از ورود خسارت به طرفین قرارداد نیز می باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد حساب امانی در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حساب امانی پاسخ دهند.