ماه های حرام

ماه های ذی القعده، ذی الحجه، محرم و رجب در تقویم قمری، لیست ماه های حرام هستند و قانون دیه و بیمه در ماه حرام، متفاوت است. هرگونه رفتار عمدی یا غیر عمدی ای که در این ماه ها، صورت گیرد و سبب فوت دیگری در ماه حرام شود، میزان دیه قتل نفس را تغلیظ خواهد کرد؛ یعنی به میزان یک سوم دیه کامل بر مبلغ دیه، افزوده می شود.

دیه، یک نهاد قانونی و نوعی مجازات مالی برای جنایات عمد یا غیر عمد بر جان، جسم، اعضا و منافع دیگری است که قوانین آن، به تبعیت از شرع مقدس در قانون مجازات اسلامی، مورد پیش بینی قرار گرفته و قضات در مقام صدور حکم، به آن مراجعه می کنند.

نکته مهمی که در قوانین دیه وجود دارد و در تمام قانون های مربوط به این نوع از انواع مجازات در نظر گرفته شده است، تغلیظ و بیشتر شدن مبلغ دیه ماه های حرام است که قواعد مخصوص به خود را داشته و صرفا در خصوص برخی جنایات و جرایم موجب دیه، قابل اعمال است.

با توجه به اهمیت این مساله، در مقاله حاضر، اینکه لیست ماه های حرام کدامند، کارهای قانونی ممنوع در این ماه ها، تعداد این آن ها در بیمه و میزان دیه اعضا، ضرب و جرح و شکستگی در ماه حرام، بررسی شده و در خصوص جرایمی که در قانون دیه و بیمه در ماه حرام، موجب تغلیظ دیه می شوند، توضیح داده شده است.

ماه های حرام به ترتیب کدامند؟

به علت تغییر قانون دیه و بیمه در ماه حرام، اغلب افراد مایلند در خصوص این ماه ها، بدانند و این پرسش ها را مطرح می کنند که آیا صفر ماه حرام است و در صورت منفی بودن پاسخ، ماه های حرام به ترتیب کدامند؟ لیست ماه های حرام در قانون و فقه، به ترتیب، عبارتند از:

ذی القعده

 ذی‌ الحجه

 محرم

 رجب

 بر اساس تبصره ماده 555 قانون مجازات اسلامی، "معیار شروع و پایان‌ ماه‌ های حرام، مغرب شرعی است"و ماه حرام را باید بر اساس تقویم قمری، بررسی کرد؛ در صورتی که قتلی در این ماه ها اتفاق افتاد، دیه آن، تغلیظ می گردد یعنی، یک سوم بر میزان دیه کامل، اضافه می شود. بر اساس موارد مذکور، باید گفت، ماه صفر، ماه حرام نیست.

باید در نظر داشت، لیست ماه های حرام در سال 1402 بر اساس تقویم شمسی، به شرحی است که ذکر می گردد؛ از ۳۱ اردیبهشت تا بیست و نهم خرداد (ذی القعده)؛ از ۳۰ خرداد تا بیست و هفت تیرماه (ذی الحجه)؛ از ۲۸ تیر تا بیست و ششم مردادماه (محرم) از ۲۳ دی ماه تا بیست و یکم بهمن ماه (رجب).

طبق قانون چه کارهایی در ماه های حرام نباید انجام داد؟

با توجه به حرمت ماه های حرام، در شرع، انجام برخی کارها نظیر جنگ و خونریزی، ممنوع اعلام شده و همین امر، سبب طرح این پرسش می گردد که طبق قانون چه کارهایی در ماه های حرام نباید انجام داد؟ در پاسخ به پرسش مطروحه باید گفت؛

در قانون مجازات اسلامی و سایر قوانین، صراحتا و انحصارا، انجام کاری در ماه حرام، جرم انگاری و منع نشده و در مجموع، افراد، همواره باید از انجام کارها و رفتارهایی که در قانون، جرم انگاری شده اند، اجتناب ورزند و در همه حال، به قانون، احترام بگذارند.

با توجه به اینکه در ماه های حرام، وضعیت محاسبه و به تبع، میزان دیه قتل در قانون مجازات و بیمه، تغییر پیدا می کند، علاقمندان به کسب اطلاعات در خصوص نحوه محاسبه دیه در ماه حرام، می توانند مقاله پیشنهادی در لینک بیشتر بخوانید را مورد مطالعه قرار دهند.

ماههای حرام در بیمه کدامند؟

برخی افراد، به ویژه رانندگانی که تصادف کرده اند، گمان می کنند، ماه های حرام، ماه هایی هستند که در آن ها، میزان دیه، دو برابر می شود و به همین جهت، این پرسش را مطرح می کنند که ماه های حرام که دیه دو برابر است در بیمه و قوانین مرتبط با آن، کدامند؟

در ابتدا باید این اشتباه رایج عرفی را اصلاح کرد که دیه در ماه حرام، دو برابر نیست، بلکه بر اساس قانون دیه در ماه حرام، میزان آن برای قتل نفس (عمدی یا غیر عمدی)، تشدید و تغلیظ می شود و به میزان یک سوم از دیه کامل، به مبلغ دیه کامل انسان، اضافه می گردد. در خصوص پاسخ به این پرسش که لیست ماههای حرام در بیمه کدامند؟ نیز باید گفت؛

ماه های ذی القعده، ذی الحجه، محرم و رجب در تقویم قمری، ماه های حرام در بیمه و قوانین مربوط به بیمه شخص ثالث هستند و تفاوتی میان لیست ماه های حرام در قانون مجازات و قانون بیمه نیست. در ادامه، وضعیت دیه اعضا، ضرب و جرح و شکستگی در ماه های حرام، بررسی می شود.

دیه اعضا، ضرب و جرح و شکستگی در ماه های حرام

برای بررسی دیه اعضا، ضرب و جرح و شکستگی در ماه های حرام، باید برخی از مواد قانون مجازات که به عنوان قانون دیه از آن ها یاد می گردد را مورد بررسی قرار داد. در زیر، متن این مواد، ارائه شده و با نتیجه گیری از آن ها در خصوص دیه اعضا، ضرب و جرح و شکستگی در ماه های حرام، تعیین تکلیف خواهد شد.

ماده ۵۵۵ قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد: "هرگاه رفتار مرتکب و فوت مجنی‌ علیه، هر دو در ماه‌ های حرام «محرم، رجب، ذی‌ القعده و ذی‌ الحجه»، یا در محدوده حرم مکه، واقع شود، خواه جنایت عمدی، خواه غیر عمدی باشد، علاوه بر دیه نفس، یک‌ سوم دیه نیز افزوده می‌ گردد." ماده ۵۵۷ قانون مجازات نیز مقرر می دارد: "تغلیظ دیه، مخصوص قتل نفس است و در جنایت بر اعضا و منافع، جاری نیست."

بر اساس مواد مذکور، نتیجه گیری می شود که میزان و وضعیت دیه اعضا، ضرب و جرح و شکستگی در ماه های حرام، در جرایم عمدی و غیر عمدی، با دیه اعضا، ضرب و جرح و شکستگی در ماه های غیر حرام، تفاوتی نداشته و تغلیظ دیه، صرفا مخصوص قتل نفسی است که در ماه حرام یا در حرم مکه اتفاق افتد و مهم است که رفتار مرتکب و فوت مجنی‌ علیه، هر دو در ماه حرام، رخ داده باشند تا سبب تغلیظ دیه شود.

چه جرایمی موجب تغلیظ دیه در ماه های حرام می شود؟

برای پاسخ به این پرسش که چه جرایمی موجب تغلیظ دیه در ماه های حرام می شود؟ باید به قانون مجازات اسلامی، مراجعه کرد و برخی مواد آن را مورد بررسی قرار داد. مستفاد از ماده 555 قانون مجازات که متن آن، در تیتر قبل، ارائه شد، در پاسخ به پرسش مطروحه باید گفت؛

هر رفتاری که در ماه حرام اتفاق افتد و سبب فوت دیگری در ماه حرام شود، در زمره جرایم موجب تغلیظ دیه در ماه های حرام قرار می گیرد و هیچ تفاوتی میان رفتار عمدی و غیر عمدی و به عبارتی، هیچ تفاتی میان جرایم عمدی و غیر عمدی نیست.

بر این اساس، نمی توان جرم خاصی را به عنوان جرم موجب تغلیظ دیه نام برد، اما اساسا و بر اساس عرف و آنچه در رویه قضایی و پرونده ها دیده می شود، عمدتا، تصادف، قتل و ضرب و جرح در ماه حرام است که سبب فوت دیگری در این ماه و به تبع، تغلیظ دیه می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص ماه های حرام و قانون دیه و بیمه در آن در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون ماه های حرام و قانون دیه و بیمه در آن پاسخ دهند.